өзара қарым-қатынас қағида-
сын
құрайды.
Біртіндеушілік қағидасын
жүзеге асыру өзара байланысты
екі бағыт бойынша жүзеге асырылады: зерттеліп жатқан әрекет
-
тердің қиындату және олардың құрамын кеңейту. Зерттелетін
әрекеттердің сипаттамаларының күрделенуі қимыл белсенділі
-
гін жақсартуға және тиісінше кез-келген кәсіби қимыл ептілі
-
гін қалыптастыруға мүмкіндік береді (42-сурет). Бұл жаттығу
-
лардың үйлестіруші күрделілігін және қимылдың әртүрлілігін
арттыру арқылы қол жеткізіледі. Зерттелетін іс-қимылдардың
құрамын кеңейту жан-жақты қимыл дайындауды, ең алдымен
кәсіби дайындықты қамтамасыз етеді; жаттығулармен өз бетін
-
ше шұғылдану, одан әрі жұмыс істеу дағдылары мен әдістерін
дамыту, сондай-ақ күрделі дағдыларды қалыптастыруға мүм
-
кіндік береді.
ҚИМЫЛДАРДЫ
ҮЙРЕТУ. ДЕНЕГЕ
ТҮСЕТІН АУЫР
-
ЛЫҚТЫ
РЕТТЕУ
ӘДІСТЕРІ
125
ҚИМЫЛДАРДЫ
ҮЙРЕТУ. ДЕНЕГЕ
ТҮСЕТІН АУЫР
-
ЛЫҚТЫ
РЕТТЕУ
ӘДІСТЕРІ
Қарқынды
жүктеменің
көлемін бірте-бірте
арттыру қажет
42
Денеге түсетін ауырлыққа жауап ретінде ағза жүрек-қан та
-
мырлары, тыныс алу органдарының, жүйке жүйелерінің және
т.б. реакциялар кешенімен әрекет етеді. Егер жүктеме әлсіз бол
-
са, онда ағзаның жауапты реакциясы көрінбейтін болады және
ешқандай өзгеріс тудырмайды. Егер жүктеме тиімді шама ше
-
гінде болса, ол оң өзгерістерге әкеледі. Егер жүктеме шамадан
тыс болса, ағзада қолайсыз өзгерістерге әкелетін ілгерілеу орын
алады. Тиімді жүктеменің шамасы тұрақты емес. Бір адам үшін
ол денелік дайындалғандықтың артуына байланысты өзгеріп
отырады. Адамның жүктемеге бейімделу ұзақтығы әр түрлі.
Бұл жеке психофизиологиялық ерекшеліктерге, денелік дайын
-
далғандығына, қозғалыс сипатына және т.б. байланысты. Осы
факторларды есепке ала отырып, жүктемені арттырудың әртүрлі
түрлері қолданылады.
Жүктеменің түзу сызықты-жоғары ұлғаюы ағзаны дене дай
-
ындығының салыстырмалы түрде төмен деңгейімен жұмыс
істеуге біртіндеп тарту үшін қолданылады. Кезекті жүктеме ең
-
бекке қабілеттіліктің өнімділікті жоғары кезеңінде болу үшін,
жүктеменің салыстырмалы шағын өсу қарқынын, сонымен қа
-
тар айтарлықтай ұзақ тынығу аралығын қолдану.
Жүктеменің сатылы ұлғаюы алдын-ала құрылған функцио
-
налдық мүмкіндігі негізінде денені айтарлықтай ынталандыру
үшін қолданылады. Ол жүктемені секірмелі арттыруды, одан
кейін оны бірнеше жаттығу кезінде сақталуын қамтамасыз етеді.
|