Оқулық Тараз 019 Әож 37. (075)

302 

алға қойған мақсатқа жетуге толықтай кепілдік беретін педагогикалық 
жүйенің әртүрлі компоненттерінің қызметін жүйелеу және талдауға негізделген
диагностикалық болжау
;

педагогикалық процестердің тиімді жүзеге асырудың 
нәтижелігі
;

аз ғана уақыт ішінде оқыту мен тәрбиелеудің көзделген мақсатына жету 
мен педагогикалық процесті оңтайландырудың 
тиімділігі
;

кезең-кезеңімен жүзеге асыруға мүмкіндік беретін педагогикалық 
жүйені жеке бөліктерге жіктеуге мүмкіндік беретін 
алгоритмділігі
; 

педагогикалық нобайларды жоспарлауға және құрастыруға мүмкіндік 
беретін 
жоспарланушылығы
;

педагогикалық 
іс-әрекеттің 
барлық 
компоненттерін 
бірлікте 
қарастыратын 
біртұтастық
; 

педагогикалық процесті жоспарлау, ұйымдастыру, басқару және 
бақылау мүмкіндігін көздейтін 
басқарушылығы
; 

нақты белгілі бір мақсатқа бағытталған тұрақты кері байланыстың 
болуын қамтамасыз ететін 
түзету-реттеушілігі
; 

әртүрлі аудиовизуалды және электронды есептеуіш техниканы, сондай-
ақ оқу мен тәрбиелеудің өзге де құралдарын пайдаланудың 
визуалдылығы
.
Білім берудің жаңа парадигмасы жеке тұлғаның құзыреттілігі, эрудициясы, 
мәдениеттілігін және шығармашылық бастауын басты назарда ұстайды.
 
Тұтас педагогикалық процесті жүзеге асыру технологиясы. Тұтас 
педагогикалық процесс теориясы педагогикалық технологияларды 
қолданудың әдіснамалық негізі ретінде.
Қазіргі кезеңде жалпы білім беретін орта мектеп мұғалімдері өз 
практикаларында Н.П.Гузиктің ішкі сыныптық саралау технологиясын, 
В.В.Фирсовтың түпкі нәтижеге негізделген деңгейлік саралау технологиясын, 
Унт 
Инге, 
В.Д.Шадриковтың 
жекешелеп 
оқыту 
технологиясын,
Ш.А.Амонашвилидің білім беруді ізгілендіру технологиясын, Н.П.Гузиктің 
оқытудың кіріктірілген жүйесін пайдаланып келеді (115-сурет). 

303 
 
 
 
Сурет - 115. Білім беруді ізгілендіру технологиясының ерекшеліктері 
 
 
 
 
Білім беруді ізгілендіру технологиясының ерекшеліктері
Ынтымақтастық 
педагогикасы 
Ізгілендіру 
технологиясы 
Оза оқыту 
технологиясы 

Мұғалім – оқушы,
оқушы-мұғалім, 
Оқушы-оқушы. Оқушы 
да субъект, мұғалім де 
субъект 

Екеуінің бірлік одақта 
қызмет істеуі, бір-біріне 
басымдық көрсетпеуі 

Жалпы мектеп 
ұжымның арасында 
өзара ынтымақтың 
болуы 

Талап ету 
педагогикасынан 
қарым-қатынас 
педагогикасына өту 

Балаға ізгілік 
тұрғысынан қарау 

Оқыту мен тәрбиенің 
бірлігі 

Балаға жеке ізгілік 
қарым-қатынас 

Дидактикалық 
белсендіруші және 
дамыту кешені 

Тәрбиелеу 
тұжырымдамасы 

Қоршаған ортаны 
педагогикаландыру 

Баланың қасиеттерін 
ашу арқылы жеке тұлға 
етіп тәрбиелеу 

Баланың жаны мен 
жүрегіне жылылық 
ұялату 

Баланың танымдық 
күшін қалыптастыру 
және дамыту 

Білімді терең 
меңгеруге жағдай 
жасау 
Меңгеруге тиіс барлық 
құзыреттіліктер: 

Жазу-сөйлеу қаракеті. 

Математикалық 
пайымдау, 
математикалық түсіну 

Әсемдікті, әлемдікті 
сезіну, қабылдау, өзге 
тілді меңгеру 

Рухани жетілу Ізгілік, 
жеке қарым-қатынас, 
қарым-қатынас 
шеберлігі, ата-анамен 
бірлесіп жұмыс істеу 

Оқыту арқылы 
тәрбиелеу 

Жаңа 
білімнің 
алғашқы бөлігін алдын-
ала енгізу 

Жаңа 
ұғым, 
түсінікті нақтылау

Оқу әрекеті мен 
ойлау 
қисынының
жылдамдығын дамыту 

Бағдарламаның 
кейбір тақырыптарының
қиыншылығын 
жеңу, 
азайту үшін оза оқыту 
әдісін қолданады 

Қиын тақырып әр 
сабақ сайын азғантайдан 
өтіле бастайды 

Сабақты пысықтауға 
әуелі 
озаттар, 
сосын 
орташалар, ең соңында 
нашар 
оқушылар 
қатыстырылады 

1 
сыныпта 
үйге 
тапсырма берілмейді 

Үй тапсырмасы тек әр 
оқушының мүмкіндігіне 
қарай беріледі 

Ережелерді құр жаттап 
алуға жол берілмейді 

Ата-анамен 
қарым-
қатынас 

Оқудағы сабақтастық 

304 
Тұлғалық-бағдарлық білім беру технологиясы. Ұжымдық- танымдық 
іс-әрекет технологиясы. Оқушылардың ұжымдық-танымдық іс-әрекеті 
тұтас педагогикалық үдерістегі ынтымақтастық технологиясы ретінде. 
Тұлғаға бағдарланған технология мәселесі ресейлік ғалымдар еңбектерінде 
ХХ ғасырдың 90-шы жылдарынан бастап орын алды және «тұлғалық бағдарлы 
педагогика», «тұлғалық бағдарлы білім беру», «тұлғаға бағдарланған 
технология» терминдері пайда болды. 
Соңғы кезде оқытудың тұлғаға бағытталған тұжырымдамалары кеңінен 
қолданысқа ене бастады. Оқытудың тұлғаға-бағытталған технологияларын 
жақтаушылар 
Ш.А.Амонашвили, 
М.Н.Берулава, 
Е.В.Бондаревская, 
Ю.И.Турчанинова, И.С.Якиманская және т.б.
Ғалым Е.Б. Бондаревская ұсынған оқытудың тұлғаға бағдарланған 
технологиясының парадигмасын жүйелей отырып, тұлғаға бағдарланған 
технологиясының төмендегідей ерекшеліктерін атап өтуге болады: 

оқыту іс-әрекетінің субъекті ретінде оқушының өзін-өзі дамытуын 
қамтамасыз ету; 

оқушының өз бетінше ізденісі, шығармашылығын қалыптастыратын 
оқыту әдіс-тәсілдері, құралдары, оқыту технологиясын дұрыс таңдау, оны 
жүзеге асыру; 

оқушының білім, білік, дағды, интеллект деңгейін анықтауға қажетті 
бағалау жүйесін дұрыс таңдау; 

вариативтік принцип, яғни оқыту процесінің мазмұны мен формасының 
әртүрлілігі; 

біртұтас педагогикалық процестің басты компонентіне оқушының дара 
ерекшеліктерін одан әрі дамытатын барлық жағдайларды, мүмкіндіктерді жасай 
алуы. 
Балаға деген көзқарас оны еркін, тұтас тұлға ретінде, мәдени дамуы 
барысында құндылықтарды өзі таңдай алатын, өзін-өзі жүзеге асыра алатын 
тұлға деп түсіндіру арқылы қалыптастырады деп есептейді. 
Б-қосымшада Ш.А.Амонашвилидің тұлғаға бағытталған ізгілікті
технологиясының мәні ашылды. 
Қазіргі кезеңде мұғалімдердің 50-60%-ы оқытудың ынтымақтастық 
педагогикасын пайдалануды жөн санайды. 
Г-қосымшада ынтымақтастық педагогикасының ерекшеліктері ашылды. 

жүктеу/скачать 8,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: