Сурет 14 – Беттің пішінінен ауытқуы

30 
Пiшiннен ауытқудың тҥрлерi: 
1) 
жазықтықтан ауытқу
– ең ҥлкен ауытқуға тең болады. Белгiленуi: 
Жазықтықтан ауытқудың негiзгi тҥрлерi: дӛңестiк және ойыстық 
2) 
дӛңгелектiктен ауытқу
- нақты кескiн нҥктесiмен жанасатын шеңберге 
дейiнгi ауытқудың ең ҥлкен ара қашықтығы. Белгiленуi:
Дӛңгелектiктен ауытқудың тҥрлерiне сопақтық және кӛп бедерлiлiк 
жатады. 
3) 
цилиндрлiктен ауытқу 
- шектелген бӛлiктегi беттiң нақты нҥктелерiмен 
жанасқан цилиндрге дейiнгi ауытқудың ең ҥлкен ара қашықтықтығы.
Белгiленуi:
Цилиндрлiктен ауытқу - дӛңгелектiктен ауытқу мен бойлық қима 
кескiнiнен ауытқудан тҧрады. 
4) 
бойлық қима кескiнiнiң ауытқуы
деп нақты нҥктелерден қҧралған, 
жазықтықта жатқан беттiң осi арқылы ӛтетiн, сәйкес қабырғаларымен 
жанасатын кескiннiң шектелген бӛлiгiне дейiнгi ауытқудың ең ҥлкен ара 
қашықтықтығын айтады. Белгiленуi:
Бойлық қима кескiнiнен ауытқуға: бӛшкетәрiздестiк, ер тәрiздестiк және 
конус тәрiздестiк жатады. 
2
MIN
MAX
d
d



Цилиндрлiк беттердiң пiшiнiнен ауытқуының негiзгi себептерi: 
Сопақтық – токарлы немесе ажарлау станоктарының шпиндельдерiнiң 
соғуынан; кӛп бедерлiлiк – тетiкбӛлшектi айналдыратын кӛптарамды центрдiң 
ӛзгеруiнен; конустәрiздестiк – шпиндель мен артқы тiректiң ӛстеспеуiнен, 
немесе кескiштiң мҧқалуынан; бӛшкетәрiздестiк – ҧзын бiлiктердi люнетсiз 
центрде жонған кезiнде сығылуынан пайда болады. 
Орналасудан ауытқу деп базалық және қарастырылатын беттердiң, 
(түзулердiң, кескiндердiң) пiшiндерiнiң ауытқулары есептелiнбеген кездегi 
нақты орналасқан беттiң, (өстiң немесе кескiннiң) номиналды орналасуынан 
ауытқуын айтады.
Нақты беттi жанасу бетiмен алмастыруға болады. 

База
деп тетiкбӛлшек элементiнiң (ӛс, нҥкте, бет) берiлген орналасудың 
дәлдiк шегiне қатынасын айтамыз. 
Орналасу ауытқуларының негiзгi тҥрлерi: 
1) 

жүктеу/скачать 0,87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: