Оқулық А. Р. Соловьева, Б. Т. Ибраимова, Ж.Ә. Алина

232
қымыз,  ³р³мш³к,  құрт,  сыр,  йогурт, 
ашыған қырыққабат т.б. Бұл бактериялар 
сүрлеме жасау кез³нде, жемшөп өнд³руде 
де  қолданылады  (жаңа  тұздалған  шөп 
дайындауда).
Бұл  бактериялардың  жағымсыз  қасиет³: 
сүтт³ ашытады және қышқыл сүт өн³мдер³ 
кей³н ашып кетед³.
6.  Шарап  және  с³рке  қышқыл  бак-
терия лар  шарап,  маринадттар  жасауда 
қолданылады. С³рке қышқыл бактериялары 
шарапты  бұзады,  оны  ашытады  да 
с³ркесуына айландырады.
138-сурет
. 
Бактериялардың көмег³мен 
дайындалған сүт өнімдері
Бактериялардың  жағымсыз  қасиеттер³  де  өте  көп.  Олар  бұрынғы  кезде 
мыңдаған  адамдарды  өл³мге  душар  еткен  қау³пт³  жұқпалы  ауруларды 
тудырды. Қаз³рг³ кезде де қау³пт³ аурулар тудыратын түрлер³ бар.
Фотосинтездеуш³ және азотобактериялар, ш³р³тк³ш және топырақ 
бактериялары, сүтқышқыл бактериялар, шарап және с³ркеқышқыл 
бактериялары.
Білу және түсіну:
1.  Бактериялардың тіршілік ортасын атаңдар.
2.  Бактерияларды неліктен Жердегі бүкіл тіршіліктің ежелгі «арғы тегі» 
деп атайтынын түсіндіріңдер. 
Қолдану:
1.  Суретті қараңдар. Атауларын жазыңдар. Азотобактериялардың негізгі 
қызметін тұжырымдаңдар. 
2.  Сүт бактериялары мен тамақ өнеркәсібі арасындағы өзара байланысты 
анықтаңдар. 

233
Талдау:
1. Суретті қараңдар. Алмада қандай өзгерістер жүретінін  түсіндіріңдер.
2.  Өзгерістер  мен  бактериялар  арасында  қандай  байланыс  бар  екенін 
талдаңдар.  
1.  Шіру бактерияларының пайдасын мысалмен дәлелдеңдер. Шіру бакте-
риялары болмаса, Жерде не болатынын болжаңдар. 
Синтез:
1.  Бактерияларды мынадай критерийлер: 
 
а) қоректену типі;
 
ә) зат алмасуы бойынша жүйелеңдер.
2.  Бактериялар арқылы шешуге болатын адамзат проблемаларына кешенді 
тәсіл жасаңдар. Қорытынды жасаңдар. 
Бағалау:
   «Бүкіл  әлемдегі  ұсақ  ағзалардың  рөлі»  деген  тақырыпта  өз  ойларыңды 
жазыңдар. 

жүктеу/скачать 4,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: