Салқынбай А., Абақан Е. с
жүктеу/скачать 13,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік
| 165
ПРА-ПРЕ байланысты мынадай мэселелер қарастырылады: 1) айтылудың мақсаты (жасырын түрд е не ашық түрде болатын), мыс.: бір хабардың, пікірдің, сүрақтың, бүйрықтың, кеңестің, сәлемнің, шағымның, уәденіңт.б. айтылуы; 2) сөйл еуд ің та кти ка сы мен түрлері; 3) әңгіме өткізу ереже- лері: бірге қызмет ету жағдайын- д а ғы ш ы нды қты айту, бұл е р е ж е л е р д і Грайс ұсы н ға н . Оларды әңгімежүргізу ережелері деп атайды; 4) сөйлеушінің ниеті немесе айтылған сөздің прагма- тикалық маңызы; сөздің жанама мағынасы, тұспалдар; 5) сөйлеу- шінің референциясы, яғни оның, ниетіне байланысты болмысты б е л гіл е уі; 6) пр а гм а ти ка л ы қ прессупозициялар: тыңдаушының (адресаттың) жалпы біліміне, хабардар болуына, оның ықыла- сы н, кө зқа р а сы мен п ікір ін , психологиялық жағдайын, мінез- қүлқын, түсіну қабілетін айтушы адамның бағалауы; 7) сөйлёуші- нің айтып түрған хабарға кез- қарасын, хабар маңыздылығын (шындық не өтірік, мысқыл, көп мағыналылығы) бағалау. Т ы ңд ауш ы ға (а д р е с а тқа ) байланысты мэселелер: 1) айтыл- ға н сө зд е н түж ы ры м ж асау (тікелей мағынадан жанама не жасырын мағына іздеу - контекст, прагм атикал ы к ж ағдай және п р е с у п п о з и ц и я ); 2) с ө з д ің тыңдаушыға әсері, прелукотивті эсе р : ад ресатты ң хабард ар болуы, эм оц иял ы к к ү й і мен көзқарасының езгеруі, эстети- калық әсері және т.б.; 3) әсерге ж ауап р е т ін д е гі ә р е ке тте р (тікелей не жанама реакция, мыс., жауап беруден бас тарту әдістері т.б.). Байланыс (ком м уникация) жасаушылар арасыңдағы қаты- настарға байланысты зерттелетін мэселелер: 1) тілдің қатынас түр- лері: диалог, достык әңгіме, дау- жанжал және т.б.); 2) сөйлесудің ә л е у м е т т ік-э т и ка л ы қ қы р ы , әңгіме кұру стилі; 3) сейлеуші- лердің дәрежелік ара қатынасы- арыз және бүйрық т.б. П РА КРИ Т - қ а з ір г і ү н д і тілдерінің негізіне алынған орта кезеңдегі кене үнді тілдері мен д и а л е ктіл е р . А л ға ш кы ж а зу үлгілері б.э.д. Ill ғ. жатады. жүктеу/скачать 13,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|