Д. С. Адаева, А. Т. Унышева, С. Е. Султанбекова, Г. В. Осиненко
жүктеу/скачать 6,18 Mb. Pdf көрінісі
|
2 Ландшафтық дизайн тұжырымдамасының негізгі ережелері
| Раушангҥлділер
тҧқымдасы (Rosaceae, Семейство Розоцветтых) Тҧқымдастарының ӛкілдері жапырақты немесе мәңгілік жасыл ағаштар, бҧталар мен жартылай бҧталар, сондай-ақ кӛпжылдық және бір жылдық шӛптер. Бҧл ағаштардың жапырақтары қарапайым отбасы адам ҥшін ӛте қҧнды. Жеміс шаруашылығы негізінен осы отбасының әртҥрлі тҥрлеріне негізделген. Отбасының кӛптеген тҥрлері жоғары сәнділігімен ерекшеленеді, ертеден бері мәдениетте кең таралған және сәндік ағаштар мен бҧталардың кӛптеген сорттарын шығару ҥшін негіз болды. Долана (Crategus, Бояршник) Ҧшар басы тығыз, кҥлгін-қызыл бҧтақтары бар шағын ағаштар. Бҧл ағаштардың биіктігі 10-15 см.долана қаланың қолайсыз жағдайына тӛзімді, топыраққа талап етілмеген, топырақта әктің болуына оң әсерін тигізеді. Кӛлеңке шығарады. Кӛптеген қиғаш және қҧрғақшылыққа тӛзімді тҥрлері. Шаш қию мен пішімдеуді жақсы кӛтереді. Ағаш қызғылт немесе қызыл, қараңғы ядросы, байқалатын жарамды қабаттары бар. Кӛктемнің басында немесе жазда қаптаудан кейін долана гҥлдейді. Кӛптеген гҥлдер, қалқан тәрізді гҥлшоқтарға жиналған, балды, жағымсыз иісі бар. Тҧқымдармен, тамыр шламдарымен, бҧрылмалармен кӛбейтіледі. Долана тҧқымдары ӛте қатты қабығы бар, тыныштықтың терең кезеңі бар, сондықтан ӛскіндер 1,2-2 жылдан кейін пайда болады. Кӛктемгі егу ҥшін тҧқымды кҥзден бастап стратификациялау керек. Жер ҥсті тҧқымдары бар ӛскіндер баяу ӛседі. Уақыт ӛте келе ӛсім жылына 30-40 см дейін және одан да кӛп артады. Ӛмір сҥру ҧзақтығы 200-300 (400) жыл. 10-15 жас аралығындағы гҥлденген және жеміс туындайды. Қазіргі халық және дәстҥрлі медицинада долана жемісінің пайдалы қасиеттері, сондай-ақ ӛсімдіктің басқа бӛліктерінің емдік қасиеттер – жапырақтар, гҥлдер, қабықтар қолданылады. Доланашының емдік қасиеттері мен қарсы кӛрсеткіштері оның химиялық қҧрамына байланысты. Жиі гҥлдер 54-сурет. Бөріқарақат 55-сурет. Долана жемістерінен емдік шай 52 мен долана жемістері дәрілік шай мен жинақтарға қосады. Жаңа гҥлдерден жасалған ең тиімді препараттар. Долана жидектері қант диабетімен ауыратын науқастарға әсіресе пайдалы. Долана тек дәрі ретінде ғана емес. Алма деп аталатын ӛсімдік жемістері (ал олар шын мәнінде миниатюралық алма), шикі және ӛңделген тағамға ӛте жарамды. жүктеу/скачать 6,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|