Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс

91
тын. Қонақжай қасиетi ерекше күштi едi. Әкесi-
мен 
және  ағаларымен  бiрге  жүр ген   кезде рiн де 
олардан қолбасшылық тәжiрибесiн едәуiр үйренiп 
алған болатын.
3.  Көтерiлiстiң  басталуы.
  Көтерiлiс  Кенеса-
рының  патша  үкiметi нiң    саясатын  жа рам сақта-
на қолдаған сұлтандар мен би лер дiң ауыл дарын 
ша  уып  алудан  бас  талды.  Ол  шегара   ше бiн де гi 
бе  кiнiстерге де, патша үкiметiнiң әскери жасақ-
тарына да жиi-жиi ша буыл жасап тұрды. Мәселен, 
1837  жылдың  аяқ  кезiнде  Кенесары   хо  рун жий 
Рытовтың отрядын тас-талқан етiп же ңiп шықты. 
Олар  Пет ропавлдан  Ташкентке  бет  алған  сауда 
керуенiн күзетiп бара жат қан едi.
Кенесары  өзiнiң  адамдарын  1837  жылы  Ба-
тыс  Сiбiр  генерал-губернаторына  жiберiп,  оған  арнайы  хат  жолдады. 
Хатында Ақтау бе кi нiсi мен Ақмола приказын жоюды, Омбыда тұтқында 
отырған өз адам дарын түгел босатуды, қазақ жерiнiң 
тұтастығын қал пына келтiрудi талап еттi. Генерал-
губернатор  Кенеса ры   ның  адамдарының  барлығын 
да саптағы мың солдаттың арасынан  өт  кiзiп, дүре 
соқ тырды. Олардың әскерге жарайтындары тұрақты 
ар  мия қатарына алынып, қалған дары Сiбiрге жер 
ауда рыл ды. Генерал-губерна тордың бұл әрекеті Ке-
несары сұлтанның ашу-ыза сын кел тiрiп, көтерi лiстi 
бастап  кетуін  тездет  тi.  Ол  старши на  Симоновтың  әскери  жасақ тарына 
күйрете соққы берiп, көп теген қа  ру-жарағы мен оқ-дәрiсiн тартып алды. 
Кенесары жасақтарының белсендi әс  кери iс-қимылы 1838 жылдың 
жазында  бас талды.  Ол  Ақмола  бекiнiсiне  таяу  iрi  елдi  ме кен дi  алты 
күн бойы қор шауда ұстап, өртеп жiбердi. Ақмола бекiнiсi мықты қор-
ғалатын. Бекiнiстiң төңiрегiне терең ор қазылып, оған же те берiс жер-
лерге  күштi  кедергi-тос қауылдар  қойылған  еді.  Ақмола  бе  кiнiсiн  аға 
сұлтан Қ. Құдаймендiұлы мен әскери старши на Карбышев бастаған отряд 
қорғады. Кенесары шабуылды 1838 жылдың 7 тамызында таң ата бастады. 
Оның сарбаздары бекiнiстi өрт шығаратын жебелермен атқылады. Бекiнiс 
өртке оранды. Кене са рының даңқты батырларының 
бiрi 
Басықара 
бекiнiс тiң  iшкi  жа ғы на   баса-көктеп 
кiрiп  барып,  сұрапыл  ұрыс  салды.  Осы  шайқас та 
Басықара  батыр  мен  255  жауынгер  ер  лiкпен  қаза 
Кенесары Қасым ұлы 
ізден!
Көтерілістің себеп-
тері, мақсаты мен 
дайындығын тал-
дап, нәтижесіне 
болжам жасаңдар.
Ақмола бекінісіндегі 
негізгі оқиғаларды 
анықта.

92
тапты. Бекiнiске 

жүктеу/скачать 9,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: