Баға бойыншажәне бағалық емес бәсеке Біз үнемі басқа адамдармен бә се ке лес еміз.
Автобуста орын алу үшін, университетке грантқа
түсе
тін кезде, қаптама
да
ғы соңғы печеньені
кім жей тін ін анықтаған кезде. Егер қарапайым
өмірде бә се ке қатты байқалмайтын бол са , онда
биз нес те ол анық көрінеді. Қандай да бір та уар-
ға немесе қыз мет ке сұраныс шектелген және
ұқсас өнімдерді ұсынатын компаниялар осы
сұраныстың көлеміне бә се ке лес болады.
Бә се кенің екі әдісі бар: ба ға бойынша және ба-
ға лық емес.
Ба ға бойынша бә се ке бірінші орынға ба ға ны ұ
сынады. Әлбетте, ұсыныстар тең болған кезде сатып
алушы арзанырақ ба ға ны таң дай ды . Ба ға бә се ке-
сі сұранысқа тез жауап беруге мүм кін дік береді:
егер сұраныс жоғары бол са , ба ға ны көтеру және
сұраныс төмен бол са , оны төмендету. Ашық ба ға
соғысы кезінде компания оның бә се ке лес і ба ға-
ны төмендеткенін көр се , одан кейін ол да ба ға ны
төмендетеді, содан кейін бә се ке лес компания ба-
ға ны тағы да төмендетеді және ба ға ең төменгі
мүм кін болатын шекті нүктесіне дейін жеткенше
жалғасып төмендей береді. Нә тиже сінде компа-
нияларда пайда төмендейді, оларға өнім мен сер-
висті жетілдіруге резервтер жетпей бастайды,
сапа нашарлап, жағ дай ы мүшкіл болып жабылуға
дейін барады.
Та быс ты ба ға бә се кесі нің нұсқасы өндірісті жетілдіру және соның салдарынан өнім нің өзіндік құнын төмендету болып табылады.
Бұл жағ дай да компания өз та уар ла ры на на-
рық тық ба ға дан төмен ба ға орнатуға мүм кін дігі
пайда болады. Ол кезде өндірісті өзгертуге мүм-
кін дігі жоқ фирмалар, демек, ба ға ны төмендете
алмаған дық тан олар на рық тан кете бастайды,
себебі тұ тыну шылар о лар дың өнімдерін сатып
алуды тоқтатады. Егер компания лар дың мүм кін-
дігі тең бол са , ба ға лық бә се ке же ңілдіктер, ба ға-
лар дың уақытша төмендеуі, әртүрлі сапа да ғы та-
уар ларға бірдей ба ға белгілеу түріне ие болады.
109
27-сабақ. Қазіргі жағдайдағы бәсекенің дамуы