Про-және эукариоттардағы гендер экспрессиясының реттелуінің молекулалық-генетикалық механизмдері
жүктеу/скачать 0,78 Mb. Pdf көрінісі
|
4 боөж мб
| ЭУКАРИОТТАРДАҒЫ ГЕНДЕР
ЭКСПРЕССИЯСЫН РЕТТЕЛУІ Э У К А Р И О Т Т А Р О Р Г А Н И З М Д Е Г Е Н Д Е Р Д І Ң Р Е Т Т Е Л У М Е Х А Н И З М І П Р О К А Р И О Т Т А Р М Е Н С А Л Ы С Т Ы Р Ғ А Н Д А К Ү Р Д Е Л І П Р О Ц Е С С . Ө Й Т К Е Н І , Э У К А Р И О Т Т А Р Д А Я Д Р О Қ А Б Ы Ғ Ы Н Ы Ң Б О Л У Ы Х Р О М О С О М А С А Н Ы Н Ы Ң К Ө П Б О Л У Ы , Г Е Н Д Е Р Д І Ң Ө З А Р А Ә Р Е К Е Т Т Е С У І , О П Е Р А Т О Р Г Е Н І С А Н Ы Н Ы Ң А Р Т У Ы , С О Н Д А Й - А Қ Қ Ұ Р Ы Л Ы М Д Ы Қ Г Е Н Д Е Р Д І Ң Т Р А Н С К Р И П Ц И Я С Ы Н Д А И Н Д У К Т О Р Р Е Т І Н Д Е Г О Р М О Н Д А Р Д Ы Ң Ж Ә Н Е Ж Ү Й К Е Ж Ү Й Е С І Н І Ң Қ А Т Ы С У Ы Г Е Н Н І Ң Ж Ұ М Ы С Ы Н Ы Ң Р Е Т Т Е Л У І Н К Ү Р Д Е Л Е Н Д І Р Е Д І . 1 9 7 2 Ж Ы Л Ы Г Р И Г О Р Ь Е В Ұ С Ы Н Ғ А Н С Х Е М А Б О Й Ы Н Ш А Ә Р Б І Р О П Е Р О Н И Н Ф О Р М А Ц И Я С Ы Б А Р З О Н А Қ Ұ Р Ы Л Ы М Д Ы Қ Г Е Н Д Е Р Д Е Н Ж Ә Н Е И Н Ф О Р М А Ц И Я С Ы Ж О Қ А К Ц Е П Т О Р Л Ы Қ А Й М А Қ Т А Н Т Ұ Р А Д Ы . ● Эукариот гендерінің экспрессиясы реттелуі 5 кезеңнен жүреді: ● Гендік кезең – құрылымдық геннің көпшілігі ДНҚ кесінділерінен тұрады. ДНҚ кесіндісінің саны синтезделетін белоктың мөлшерін анықтайды. Егер ДНҚ көшірмесінің саны аз болса белок та жеткіліксіз мөлшерде түзіледі де ұзақ алмасу бұзылады. ● Транскрипциялық кезең – мұнда ДНҚ-ның құрылысына сәйкес про-и-РНҚ түзіледі. Про- и-РНҚ экзонинтронды участіктен тұрады. Мутацияға байланысты нуклеотидтер ретінің өзгеруі генетикалық ақпаратты өзгертеді. ● Посттранскрипция кезең – түзілген про-и-РНҚ процессинг және сплайсингтің нәтижесінде жетілген и-РНҚ айналады. ● Трансляция кезең – аминқышқылының полипептидтік тізбек жүреді. ● Посттрансляциялық кезең – синтезделген полипептидтік тізбектерден арнайы ферменттердің қатысуымен сутекті, гидрокопты және SS байланыстар түзіліп 2-ші, 3-ші, 4-ші реттік құрылымдық белоктар қалыптасып организмның қызметін атқаруға бағытталады. |