Т. Н. Ер ме ко ва, Ш. Л. Ерхожина, А. Е. Тоқбаева а р рр



Pdf көрінісі
бет67/170
Дата31.03.2022
өлшемі9,57 Mb.
#137352
түріКнига
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   170
АА
2.
2.
АА
А
А
Р
1.
1.
Тоқ
Тоқ
РР
Р
Р
М
рыш
рыш
кер
кер
мә
мә
нін
нін
де
де
гі мақ
гі мақ
Тоқ
Тоқ
тар Әубә
тар Әубә
жү
жү
зі
зі
нің мил
нің мил
А
тар Әубә
тар Әубә
жыл
жыл
ғы Юрий Га
ғы Юрий Га
да кем түс
да кем түс
пе
пе
ді. Сол бір жү
ді. Сол бір жү
лі сәт
лі сәт
тер
тер
де Н.На
де Н.На
рыш
рыш
кер
кер
ді са
ді са
пар
пар
гі мақ
гі мақ
Н
ғым, сен үшін жа
ғым, сен үшін жа
тар Әубә
тар Әубә
кі
кі
ров
ров
ғы Юрий Га
ғы Юрий Га
ді. Сол бір жү
ді. Сол бір жү
-
тік!» – де
тік!» – де
-
ну
ну
ға да, ұшу
ға да, ұшу
П
мен ес
мен ес
ғыш ға
ғыш ға
ға
ға
лы Әубә
лы Әубә
кі
кі
ға дай
ға дай
ын
ын
мын!» – деп, ба
мын!» – деп, ба
тік!» – де
тік!» – де
ген
ген
де, Тоқ
де, Тоқ
В
рыш
рыш
кей қа
кей қа
зақ бас
зақ бас
са, «Бай
са, «Бай
қо
қо
ңыр» жа
ңыр» жа
ті
ті
ді.
ді.
рыш
рыш
б
лар ұшып жа
лар ұшып жа
тар ке
тар ке
лі
лі
сі
сі
мін бердi…
мін бердi…
ған жоқ. Ке
ған жоқ. Ке
тың ға
тың ға
рыш
рыш
қа тал
қа тал
нің ұшуын кей
нің ұшуын кей
а
ден
ден
пыз. 30 жыл бiздiң же
пыз. 30 жыл бiздiң же
тыр, әлi күн
тыр, әлi күн
мін бердi…
мін бердi…
ған жоқ. Ке
ған жоқ. Ке
ңес
ңес
с
ке 1988 жыл
ке 1988 жыл
ғы бе
ғы бе
ріл
ріл
ді.
ді.
ден
ден
ті
ті
нен ша
нен ша
пыз. 30 жыл бiздiң же
пыз. 30 жыл бiздiң же
п
лік
лік
пен қо
пен қо
ды мүл
ды мүл
тік
тік
ке 1988 жыл
ке 1988 жыл
дың 31
дың 31
а
рін сы
рін сы
нақ
нақ
лім «МиГ» ұшақ
лім «МиГ» ұшақ
та
та
ры
ры
зіп, алып ке
зіп, алып ке
ме
ме
нің тар 
нің тар 
пен қо
пен қо
лай
лай
с
нар
нар
май 
май 
ке асыр-
ке асыр-
рін сы
рін сы
нақ
нақ
тан 
тан 
мен 
мен 
ы
на 
на 
ғыш 
ғыш 
май 
май 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


98
3. «Ал, қа за ғым, сен үшін жа ну ға да, ұшу ға да дай ын мын!» де ген 
сөз де рі
 
не ні аң ғар та ды?
4. Тоқ тар Әубә кі ров тей ба тыр бо лу үшін қан дай қа си ет тер қа жет 
екен?
Қа зақ ті лін де гі сөз дер дің өза ра бай ла ны суы ның бес тү рі бар. Олар: 
қиысу, ма та су, мең ге ру, қа бы су, жа на су.
Бас тау ыш пен ба ян дау ыш тың (сөз бен сөз дің) жақ жа ғы нан үй ле-
сіп, жік тік жал ғау ар қы лы бай ла ныс қан тү рін 
дей міз. Мы са-
лы: 
Мен көр дім ұзын ағаш құ ла ға нын (Абай)
де ген сөй лем де гі 
мен 
көр дім
– қиыса бай ла ныс қан сөз дер. Он да 
мен
де ген бас тау ыш тың 
жақ тық грам ма ти ка лық ма ғы на сы мен үй ле сіп, 
көр дім
де ген ба ян да-
уыш бі рін ші жақ тық жік тік жал ғау да ай тыл ған. 
Сіз дер оның қа те лі гін 
ке шір ді ңіз дер
де ген де 
сіз
де ген бас та уыш тың жақ тық грам ма ти ка-
лық ма ғы на сы на жә не 
­дер
де ген грам ма ти ка лық тұл ға сы на қа рай 
дәл сон дай жал ғау лар да ай ты лып тұр.
2.
Оқы лым мә ті ні нен қиысу ға 7–8 мы сал кел ті рің дер. Бағыныңқы 
жә не басыңқы сыңарларын грам ма ти ка лық тұл ға сы на қа рай тал -
даң дар.
Ға рыш кер лер та ма ғын әзір леумен дието лог жә не ин же -
нер ға лым дар ай на лы са ды. Ға рыш кер лер та ма ғы ба рын ша 
же ңіл, пай да лы бо луы, жақ сы сақ та луы ти іс. Ға рыш кер-
лер дің ра ци оны 50 жыл ішін де көп өз ге ріс ке ұшы ра ды. 
Адам дар дың пай да лы та мақ ту ра лы көз қа ра сы ның өз ге руі, 
ғы лы ми тех но ло гия ның да муы – бә рі ға рыш та ға мы үр ді сі -
нің ау ысуы на сеп ті гін ти гіз ді. Мы са лы, 60-жыл да ры син те-
ти ка лық та ғам дар пай да лы са на ла тын. Ал соң ғы он жыл дық-
та ғы бас ты тренд – та би ғи азық-тү лік, кө гө ніс пен же міс тер. 
Со ны мен бір ге ға рыш кер лер та ғам да ры ба рын ша аз орын ала-
тын әрі же ңіл бо луы ти іс. Ин же нер ға лым дар жыл дан жыл ға 
осы мә се ле ні ше шу ге ты ры су да.
(massaget.kz)
А
А
98
РМ
та
та
ғы бас
ғы бас
Со
Со
ны
ны
мен бір
мен бір
тын әрі же
тын әрі же
осы мә
осы мә
се
се
А
дар
дар
ми тех
ми тех
нің ау
нің ау
ысуы
ысуы
на сеп
на сеп
ка
ка
лық та
лық та
ғам
ғам
А
ғы бас
ғы бас
ты тренд
ты тренд
мен бір
мен бір
Н
ңіл, пай
ңіл, пай
да
да
лы бо
лы бо
дің ра
дің ра
ци
ци
оны 50
оны 50
дар
дар
дың пай
дың пай
да
да
ми тех
ми тех
но
но
ло
ло
гия
гия
на сеп
на сеп
-
на
на
лы
лы
лы бо
лы бо
П
не басыңқы сыңарларын грам
не басыңқы сыңарларын грам
лер та
лер та
ма
ма
ғын әзір
ғын әзір
лы
лы
са
са
ды. Ға
ды. Ға
ВВ
В
нен қиысу
нен қиысу
ға 7–8 мы
ға 7–8 мы
не басыңқы сыңарларын грам
не басыңқы сыңарларын грам
ма
ма
бб
б
айтылған.
астауыштың
ен грамматикалық
тұр.
а
(Абай)
мен
де
лесіп,
көрд
ған.
Сіздер 
тың жақ
с
дің) жақ
дей
деген сөй
деген
ім
п
ес түрі бар.
жақ жағынан
дей
аа
а
ар. О
с
тер қа
тер қа
ы
мын!» де
мын!» де
ген 
ген 
жет 
жет 
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


99
М А Ы
Ы
Н А
 3.
Үш топ қа бө лі ніп, мә тін дер бой ын ша топ тық жұ мыс жүр гі зің дер.
1-топ – Та ғам та ну ор та лы ғы ның ға лым да ры;
2-топ – Ға рыш кер лер ді дай ын дау ор та лы ғы ға лым да ры;
3-топ – Жур на лис тер.
Жур на лис тер ал ғаш қы екі топ тың ға лым да ры нан сұх-
бат ала ды. Екі топ тың мү ше ле рі өз бол жам да ры мен жау ап 
бе ре ді.
4.
«Тоқ тар Әубә кі ров қа лай Ке ңес 
Ода ғы Ба ты ры атан ды?» (08. mp3) 
ат ты мә тін ді тың дап, кө те ріл ген 
мә се ле ні анық таң дар. 
5.
Үлгіні негізге алып, оқы лым мә ті-
нінің мазмұнын қысқаша баян-
дай тын аннотация жазың дар.
Үл гі:
А
Ал ма ты ақ ша мы га зе ті нен алынған мақалада тұңғыш ғарышкер 
.Гагариннің ғарышқа сапары тура лы мәліметтер бе рілген. Онда 
осток кемесінің ұшу уақыты, қонарда орын алған жағдайлар 
баян далады. Сонымен бірге ғарышкердің қысқаша өмірбаяны мен 
ғарыштан оралғаннан кейінгі өмірі туралы деректер де қамтылған.
6.
Екі тап сыр ма ның бі рін орын даң дар.
1. Оқы лым, тың да лым бө лім де рі нен ал ған ақ па рат тар бой ын ша 
қа зақ тың тұң ғыш ға рыш ке рі Тоқ тар Әубә кі ров ке мі нез де ме 
жа зың дар. Қиыса байланысқан сөз тіркестерін анық таңдар.
2. Тілдік құралдарды орынды пайдаланып, тыңдалым мәтінінің 
те зи сін жазыңдар. Қиыса байланысқан сөз тіркестерін анық-
таңдар.
А
(лат. 
і
– 
ес кер ту, аң да ту) – кі тап тың 
не шы ғар ма ның маз мұ нын оқыр-
ман ға қыс қа ша ба ян дау. Ан но та-
ция да ав то ры ту ра лы мә лі мет-
тер кел ті рі луі, әде би ет тер ге жә-
не т.б. де рек тер ге сіл те ме жа са-
луы мүм кін. Оқыр ман ан но та ция-
ға сүй ене оты рып, өзі не қа жет ті 
әде би ет ті таң дай ала ды.
АР
таңдар.
таңдар.
М
Оқы
Оқы
қа
қа
зақ
зақ
тың тұң
тың тұң
жа
жа
зың
зың
дар. 
дар. 
2.
2.
Тілдік құралдарды орынды пайдаланып, тыңдалым мәтінінің 
Тілдік құралдарды орынды пайдаланып, тыңдалым мәтінінің 
те
те
зи
зи
сін жазыңдар. Қиыса байланысқан сөз тіркестерін анық-
сін жазыңдар. Қиыса байланысқан сөз тіркестерін анық-
А
А
тап
тап
сыр
сыр
ма
ма
ның бі
ның бі
Оқы
Оқы
лым, тың
лым, тың
тың тұң
тың тұң
Н
Н
емесінің
емесінің
Сонымен
Сонымен
бірг
бірг
оралғаннан
оралғаннан
кейінгі
кейінгі
-
у
у
ақыты,
ақыты,
бірг
бірг
П
А
А
а
а
з
з
е
е
ті
ті
нен
нен
алынған
алынған
сапары
сапары
т
т
ура
ура
ақыты,
ақыты,
В
дар.
дар.
В
А
А
б
ті-
ті-
па
ры
ры
нан сұх-
нан сұх-
ры
ры
мен жау
мен жау
с
да
да
ры;
ры;
нан сұх-
нан сұх-
ы
дер.
дер.
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


100
§4.
 
Ғарышқа бастаған жол
1.
Мә тін ді тү сі ніп оқың дар. Тілдік құралдары арқылы стилін (публи-
цис ти ка лық, ғылыми) анық таңдар.
Ол – өмі рі нің бас ты ар ма ны на 
қол жет кі зе ал ған адам: 33 жа сын-
да жай ға на ұш қыш емес, жо ға ры
пи ло таж дан КСРО чем пионы бол-
ған; 44 жа сын да ға рыш кер атан ған 
аза мат. Ал бү гін де ға рыш та жи на-
ған бар ілі мі мен тә жі ри бе сін ту ған 
же рін де – Қа зақ стан да жү зе ге асы-
ру ға қол жет кі зіп отыр. Ол – Тал ғат 
Мұ са ба ев.
«Бү гін гі жыл дар бе ле сі нен көз 
са лып қа ра сам, ға рыш кер бо лу 
ту ра лы ар ма ным ды мен көк ас пан ға қа рап ай тып пын. 
1961 жыл дың сәу ір дің 12-сі бо ла тын, мен 10 жас та едім. 
Ал ма ты да ғы №58 мек теп тің оқу шы ла рын аяқ ас ты нан 
жи нап, та ма ша жа ңа лық айт ты: ға рыш қа ал ғаш қы адам – 
Юрий Га га рин ұш ты! Сон да не бол ға нын көр се ңіз, қу ана 
се кір ген ба ла лар ға мұ ға лім дер ие бо ла ал май қа лып еді. 
Мен де көк ас пан ға қа рап: «Ға рыш та – Тал ғат Мұ са ба ев!» – 
деп ай ғай ла дым. Дос та рым ның ес ті ген-ес ті ме ге нін біл-
мей мін, бі рақ ға рыш кер бо лу ту ра лы ой жү ре гі ме дәл сол 
сәт те ұя лап еді.
Мен ұш қыш бо ла ты ным ды анық бі ле тін мін, се бе бі ата-
анам ме ні ұш қыш Тал ғат Би гел ди нов тің құр ме ті не ата ған 
ғой. Тал ғат Би гел ди нов жә не Юрий Га га рин ме нің тағ ды-
рым да жә не ға рыш кер ре тін де гі ман са бым да бас ты рөл ой на-
ды», – дей ді ға рыш кер.
Одан кей ін тағ дыр Тал ғат ты оның ға рыш кер ата ну ар -
ма нын үкі ле ген көп те ген ұлы тұл ға лар мен кез дес тір ді. 
Ол – 1986 жыл дың ма мыр ай ын да жас ұш қыш тың өзін 
ға рыш кер лер дің ке ңес тік от ря ды на қо су ту ра лы өті ні шін 
ма құл да ған Дін мұ ха мед Қо наев еді. Бі рақ Тал ғат тың ар ма ны 
А
А
100
Р
Ол
Ол
ға
ға
рыш
рыш
ма
ма
М
рым
рым
да жә
да жә
ды»,
ды»,
– 
– 
дей
дей
Одан кей
Одан кей
ма
ма
нын үкі
нын үкі
Ол
Ол
– 
– 
А
те ұя
те ұя
Мен ұш
Мен ұш
анам 
анам 
ме
ме
ні ұш
ні ұш
қыш Тал
қыш Тал
ғой. Тал
ғой. Тал
ғат Би
ғат Би
рым
рым
да жә
да жә
не ға
не ға
дей
дей
ді ға
ді ға
Н
ла
ла
дым. Дос
дым. Дос
мін, бі
мін, бі
рақ ға
рақ ға
рыш
рыш
те ұя
те ұя
лап еді.
лап еді.
Мен ұш
Мен ұш
қыш бо
қыш бо
ні ұш
ні ұш
қыш Тал
қыш Тал
-
ға қа
ға қа
дым. Дос
дым. Дос
П
ғы №58 мек
ғы №58 мек
ша жа
ша жа
ңа
ңа
лық айт
лық айт
рин ұш
рин ұш
ты! Сон
ты! Сон
лар
лар
ға мұ
ға мұ
ға
ға
лім
лім
ға қа
ға қа
рап: «Ға
рап: «Ға
В
рыш
рыш
кер бо
кер бо
ды мен көк ас
ды мен көк ас
дің 12
дің 12
-
-
сі бо
сі бо
ғы №58 мек
ғы №58 мек
теп
теп
тің оқу
тің оқу
лық айт
лық айт
б
ге асы-
ге асы-
– Тал
– Тал
ғат 
ғат 
нен көз 
нен көз 
кер бо
кер бо
лу 
лу 
а
ған 
ған 
ге асы-
ге асы-
а
а
с
с
с
а
а
а
с
дар. Тілдік құралдары арқылы стилін (публи-
дар. Тілдік құралдары арқылы стилін (публи-
ы
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


101
М А Ы
Ы
Н А
орын дал ма ды. 1986 жыл ғы жел тоқ сан оқи ға сы ның әсе рі нен 
ше ні тө мен де ті ліп, Ту-134 әу елай не рі нің штур ва лын АН-2 
«ку ку руз ни гі не» ау ыс ты ру ға мәж бүр бо ла ды.
«Ме нің өмі рім де, ға рыш кер ата ну ман са бым да Нұр сұл тан 
Әбіш ұлы На зар ба ев ерек ше орын ала ды. Сол кі сі нің қол-
дауы ның ар қа сын да, ең бас ты сы, сол кі сі нің Қа зақ стан ды 
ға рыш дер жа ва сы на ай нал ды ру ға де ген тал пы ны сы ның 
ар қа сын да мен бор тин же нер жә не ха лы қа ра лық эки паж дың 
ко ман ди рі ре тін де үш рет ға рыш қа ба рып қайт тым. Ға рыш-
та ғы же тіс тік те рі міз үшін Ю.Ма ле чен ко екеу міз ге «Ре сей 
Фе де ра ция сы ның Ба ты ры» ата ғы бе ріл ді. Бір ай дан кей ін 
біз дің елі міз дің Пре зи ден ті нің қо лы нан «Ха лық Қа һар ма ны» 
ата ғын ал дық.
Үшін ші са па рым да эки паж ко ман ди рі бол дым. Ор би та дан 
орал ған нан кей ін Ел ба сы на ға рыш та бо лып қайт қан Қа зақ-
стан жа ла уын, қа зақ же рі нің то пы ра ғы са лын ған кап су ла ны, 
Құ ран кі та бын та быс ету ба қы ты на ие бол дым.
...Ға рыш тан Жер ге көз сал ған кез де, оның қан ша лық ты 
нә зік жә не қор ған сыз еке нін тү сі не сің. Оны біз ге, адам дар ға, 
құ ді рет ті күш тар ту етіп отыр жә не біз дің мін де ті міз – Жер 
бе тін де гі тір ші лік ті сақ тау. Ға рыш адам ға мол ру ха ни са бақ 
бе ре ді.
Ға рыш кер ата ну ар ма ны ма қол жет кіз ге нім ді, бі лік ті 
ма ман ата нып, өз бі лі мім ді кә де ге асы рып жат қа ным ды өзім-
нің бас ты кә сі би же тіс ті гім деп ай та ала мын», – де ді Тал ғат 
Мұ са ба ев.
(Сара Қабиқызы)
1. Ға рыш қа ұшу ды кіш кен тай ынан елес тет кен ба ла ар ма ны нан 
не аң ғар дың дар?
2. Ға рыш тан қа ра ған да ғы Жер дің си па ты қан дай ой сал ды?
3. Ел жау ап кер ші лі гін ар қа ла ған ға рыш кер ге қан дай ба ға бе рер 
едің дер?
2.
Оқы лым бө лі мін де та ныс қан ақ па рат та рың ту ра лы ой бө лі сің дер. 
«Ға рыш ты үш рет ба ғын ды ру – ер лік» та қы ры бы на ой кар та сын 
сы зып, ой ла рың ды дә лел дең дер. 
АР
2.
2.
«Ға
«Ға
сы
сы
зып, ой
зып, ой
М
Ел 
Ел 
жау
жау
М
едің
едің
дер?
дер?
Оқы
Оқы
лым бө
лым бө
«Ға
«Ға
рыш
рыш
ты үш рет ба
ты үш рет ба
А
рыш
рыш
қа ұшу
қа ұшу
не аң
не аң
ғар
ғар
дың
дың
дар?
дар?
Ға
Ға
рыш
рыш
тан қа
тан қа
ра
ра
жау
жау
ап
ап
кер
кер
дер?
дер?
Н
қа ұшу
қа ұшу
ды кіш
ды кіш
дар?
дар?
-
тіс
тіс
П
ті сақ
ті сақ
ну ар
ну ар
ма
ма
ны
ны
ма қол жет
ма қол жет
нып, өз бі
нып, өз бі
лі
лі
мім
мім
ді кә
ді кә
тіс
тіс
ті
ті
П
гім деп ай
гім деп ай
В
ге көз сал
ге көз сал
сыз еке
сыз еке
нін тү
нін тү
сі
сі
ту етіп отыр жә
ту етіп отыр жә
не біз
не біз
тау. Ға
тау. Ға
рыш адам
рыш адам
б
ман
ман
рыш
рыш
та бо
та бо
нің то
нің то
пы
пы
ра
ра
ғы са
ғы са
лын
лын
ты
ты
на ие бол
на ие бол
ған кез
ған кез
де, оның қан
де, оның қан
а
нан «Ха
нан «Ха
ман
ман
ди
ди
рі бол
рі бол
дым. Ор
дым. Ор
та бо
та бо
лып қайт
лып қайт
лын
лын
с
ко екеу
ко екеу
ді. Бір ай
ді. Бір ай
нан «Ха
нан «Ха
лық Қа
лық Қа
п
лық эки
лық эки
рып қайт
рып қайт
тым. Ға
тым. Ға
ко екеу
ко екеу
міз
міз
ге «Ре
ге «Ре
ді. Бір ай
ді. Бір ай
а
сі
сі
нің қол-
нің қол-
нің Қа
нің Қа
зақ
зақ
стан
стан
пы
пы
ны
ны
сы
сы
ның 
ның 
лық эки
лық эки
паж
паж
с
да Нұр
да Нұр
сұл
сұл
тан 
тан 
нің қол-
нің қол-
стан
стан
ды 
ды 
ы
нен 
нен 
лын АН
лын АН
-
-


Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


102
М
Ал дың ғы сөз ілік сеп тік тұл ға сын да бо лып, екін ші сөз тәу ел дік 
жал ғау ын да бай ла ныс қан сөз тір ке сін 
деп атай мыз. Мы са лы: 
Ел ба сы ның жол дауы, ақын ның сө зі, үл кен нің ақы лы.
Ма та су дың не гіз гі бел гі ле рі:
1. Ілік сеп тік ті сөз дер мен тәу ел дік жал ғау лы сөз дер ар қы лы бай ла-
ны са ды.
2. ө бі не есім ді тір кес бо лып ке ле ді. Бі рін ші сөз зат есім нен не ме се 
зат тан ған бас қа сөз та бы нан бо лып, ба сың қы сы ңа ры тәу ел дік 
жал ғау лы сөз бо ла ды.
3. Сөз тіркесінің бі рін ші, кей де екін ші сыңарының жал ғауы тү сіп те 
ай ты ла ды және солай жа зы ла ды.
. ом по не нт те рі кө бі не екеу, кей де одан да көп бо лып ке ле ді. Мы-
са лы: 
ба ла ның ой ыны, мәдениет сарайының бөлме сі, Жай ық 
өзе ні нің са ла сы, тү тін нің иі сі.
3.
Оқы лым мә тіні нен матасу ға 7–8 мы сал жазыңдар. Бағыныңқы 
жә не басыңқы сыңарларын құрамына қарай талдаңдар. 
Ғы лы ми зерт теу лер ге сүй ен сек, ға рыш 100 км би ік тік тен 
бас тала ды. Ға рыш қа ұш қан ең ал ғаш қы жән дік – Дро зо фи ла 
шы бы ны. Ға лым дар 1946 жы лы осы шы бын ды аме ри ка лық 
V2 зымыраны мен ұшыр ған бо ла тын. Сол ар қы лы жо ға ры 
қа бат тар да ғы ра диа ция ның қан ша лық ты әсер ете ті нін біл-
гі сі ке ліп ті. О дан кей ін ас пан әле мі не қы на мен май мыл дар 
жі бе ріл ді. Ға рыш қа ұш қан ең ал ғаш қы Аль берт II есім ді 
май мыл 1949 жы лы 134 км би ік тік ке дей ін же те ал ған. Май-
мыл дар дың ішін де Бей кер есім ді май мыл ға на ға рыш әле мі не 
жа са ған са па ры нан соң 25 жыл өмір сүр ген.
Ресей ғалымдары зерт теу ге кө бі не ит тер ді ара лас тыр -
ған. Ю.Га га рин ұш қан ға дей ін он ға жу ық ит ас пан әле мі не 
ба рып қайт қан. 1968 жы лы олар жа ну ар лар ды алыс ға рыш қа 
жі бер ді.
Жал пы, ға рыш қа ұш қан жа ну ар лар: шим пан зе, те ңіз 
шош қа сы, құр ба қа, ат жал ман, мы сық, өр мек ші лер жә не 
си рек кез де се тін фун до лиюс ат ты ба лық. Жа пон дар да ең 
А
А
102
Р
шош
шош
си
си
рек кез
рек кез
М
ған. Ю.Га
ған. Ю.Га
ба
ба
рып қайт
рып қайт
жі
жі
бер
бер
ді.
ді.
Жал
Жал
шош
шош
қа
қа
А
дар
дар
дың ішін
дың ішін
са
са
ған са
ған са
па
па
ры
ры
Ресей ғалымдары зерт
Ресей ғалымдары зерт
ған. Ю.Га
ған. Ю.Га
га
га
рин ұш
рин ұш
рып қайт
рып қайт
Н
ті. О
ті. О
дан кей
дан кей
ді. Ға
ді. Ға
рыш
рыш
қа ұш
қа ұш
мыл 1949
мыл 1949
жы
жы
лы 134 км би
лы 134 км би
дың ішін
дың ішін
де Бей
де Бей
ры
ры
нан соң 25 жыл өмір сүр
нан соң 25 жыл өмір сүр
-
диа
диа
ция
ция
дан кей
дан кей
П
теу
теу
лер
лер
рыш
рыш
қа ұш
қа ұш
қан ең ал
қан ең ал
лым
лым
дар 1946
дар 1946
жы
жы
мен ұшыр
мен ұшыр
ған бо
ған бо
ция
ция
ның қан
ның қан
В
нен матасу
нен матасу
ға 7–8 мы
ға 7–8 мы
не басыңқы сыңарларын 
не басыңқы сыңарларын 
құрамына қарай талдаңдар. 
құрамына қарай талдаңдар. 
лер
лер
ге сүй
ге сүй
ен
ен
қан ең ал
қан ең ал
бб
б
ға 7–8 мы
ға 7–8 мы
сал жазыңдар. 
сал жазыңдар. 
аа
а
да көп
ны, мәдениет сарайының бөлме
с
сыңарының жал
көп болып
ны, мәдениет сарайының бөлме
п
есімнен
сыңары тәу
ғауы
а
қылы бай
нен неме
с
ел
Мысалы:
айла-
ыы
ыы
дік
ы
ы
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


103
М А Ы
Ы
Н А
ал ғаш ға рыш қа ұш қан жа ну ар лар – три тон дар (жы лан дар) 
еді.
(massaget.kz)
4.
«Оқы лым» жә не «Ар тық бол мас біл ге нің» ай дар ла ры мә тін де рі нің 
жа зы лу стиль де рін са лыс ты рың дар. Венн диаг рам ма сы ар қы лы 
дә лел дең дер.
Оқы лым мәтіні «Ар тық бол мас біл ге нің»
айдары мәтіні 
5.
Берілген сөздерден матаса байланысқан сөз тіркестерін жасаңдар.
Ғарыш, еңбек, құпия, жеміс, Байқоңыр, Жер, тағам, 
тарих, сапа, жасанды серік, шешім, басқару, дұрыстық, 
органдар, әскери бөлім, институт, қызметкер, ғарышкерлер, 
диплом, қазақ. 
6.
Тап сыр ма ны орын даң дар.
Сен оқи тын мек теп ұжы мы үш рет ға рыш ты ба ғын дыр ған 
ға рыш кер мен кез де су ұй ым дас тыр мақ. Са ған «Жас тіл ші» 
үй ір ме сі нің тіл ші сі ре тін де тап сыр ма лар бе ріл ді:
1) Тал ғат Мұ са ба ев қа қоя тын сұ рақ тар дай ын дау;
2) Тал ғат Мұ са ба ев қа хат жа зу.
7.
Осы ке зең ге дей ін та ныс қан ға рыш ту ра лы ақ па рат тар ды жи нақ -
тап, ша ғын ғы лы ми ма қа ла (100–120 сөз) жа зың дар. Тақырыбын 
өздерің қойыңдар. Мақаладан матасуға мысалдар келтіріңдер.
АР
М
Осы 
Осы 
ке
ке
зең
зең
ге дей
ге дей
тап, ша
тап, ша
ғын ғы
ғын ғы
М
өздерің қойыңдар. Мақаладан матасуға мысалдар келтіріңдер.
өздерің қойыңдар. Мақаладан матасуға мысалдар келтіріңдер.
А
кер
кер
сі
сі
нің тіл
нің тіл
ғат Мұ
ғат Мұ
са
са
ба
ба
2) Тал
2) Тал
ғат Мұ
ғат Мұ
са
са
ба
ба
А
ге дей
ге дей
Н
тын мек
тын мек
теп ұжы
теп ұжы
мен кез
мен кез
де
де
су ұй
су ұй
нің тіл
нің тіл
ші
ші
сі ре
сі ре
ба
ба
ев
ев
-
дар.
дар.
П
тарих, сапа, жасанды серік, шешім, басқару, дұрыстық, 
тарих, сапа, жасанды серік, шешім, басқару, дұрыстық, 
органдар, әскери бөлім, институт, қызметкер, ғарышкерлер, 
органдар, әскери бөлім, институт, қызметкер, ғарышкерлер, 
дар.
дар.
В
Берілген сөздерден матаса байланысқан сөз тіркестерін жасаңдар.
Берілген сөздерден матаса байланысқан сөз тіркестерін жасаңдар.
Ғарыш, еңбек, құпия, жеміс, Байқоңыр, Жер, тағам, 
Ғарыш, еңбек, құпия, жеміс, Байқоңыр, Жер, тағам, 
тарих, сапа, жасанды серік, шешім, басқару, дұрыстық, 
тарих, сапа, жасанды серік, шешім, басқару, дұрыстық, 
органдар, әскери бөлім, институт, қызметкер, ғарышкерлер, 
органдар, әскери бөлім, институт, қызметкер, ғарышкерлер, 
б
бб
б
Берілген сөздерден матаса байланысқан сөз тіркестерін жасаңдар.
Берілген сөздерден матаса байланысқан сөз тіркестерін жасаңдар.
а
аа
с
айдары мәтіні 
айдары мәтіні 
с
п
мас біл
мас біл
ге
ге
нің» 
нің» 
айдары мәтіні 
айдары мәтіні 
а
тін
тін
ма
ма
сы ар
сы ар
қы
қы
с
(massaget.kz)
(massaget.kz)
тін
тін
де
де
рі
рі
нің 
нің 
қы
қы
лы 
лы 
ы
дар) 
дар) 
(massaget.kz)
(massaget.kz)
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


104


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   170




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет