Коммерциялық емес

79 
Түркиямен қатынастары ерекше жақсы жолға қойылған. Сондай-ақ, 
Қазақстанмен терең тарихи тамырластығы бар Үндістан, Иран сияқты 
елдермен қатынастың болашағы зор болмақ. 
Бүгін Қазақстан көптеген халықаралық ұйымдарға мүше. Айталық, 1992 
жылғы 2 наурызда Қазақстан Республикасы БҰҰ-ға мүшелікке бірауыздан 
қабылданды. БҰҰ Бас Ассамблеясының 1992 ж. күзде өткен 47-сессиясында 
Президент Н.Ә.Назарбаев сөз сөйлеп, Қазақстанның Таулы Қарабақ пен 
Тәжікстандағы қақтығыстарды реттеуге айтарлықтай үлес қосқандығы 
баяндалды. Дүние жүзілік қауымдастық бұны барынша жылы қабылдады.
Қазақстан1996 жылы 26 сәуірде дүниеге келіп, шекаралары шектесіп 
жатқан 5 мемлекетті біріктіретін 
Шанхай бестігінің 
мүшесі ретінде, оның 
құрылған күнінен бастап,айтарлықтай белсенділік көрсетуде
.
2. 
Қазақстанның дамыған Батыс державаларымен қатынастары. 
Қазақстан үшін республика экономикасына айтарлықтай инвестиция беріп 
отырған Америка Құрама Штаттарымен іскерлік қатынастар орнатудың 
маңызы зор. АҚШ Қазақстанның мәдениеті мен білім саласын дамытуға да 
қол ұшын беруде. “Болашақ” бағдарламасы аясында қазақстандық студенттер 
АҚШ, Англия, Франция, Германияның оқу орындарында білімдерін 
жетілдіруде. Бұл елдермен де достық, ынтымақтастық және өзара түсіністік 
туралы шарт жасалынды. Н.Ә. Назарбаев жаңа Еуропаға арналған Париж 
хартиясына қол қойды. Қазақстан Венгриямен, Болгариямен, Чехиямен, 
Румыниямен өзара тиімді қатынастар орнатты. 
Қуатты әскери-саяси ұйымдармен қатынастар.
НАТО-ның Еуропа 
және ТМД елдеріне жәрдемдесуге, аймақтық қақтығыстардың алдын алуға 
мүмкіндіктері көп. Осыған орай Қазақстан, НАТО-мен байланысты кеңейту 
шараларын іздестіруде. Қазақстанның Оңтүстік-Шығыс Азияда АСЕАН 
(Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің ассоциациясы) мемлекеттерімен және 
Монғолиямен қатынастары да жолға қойылып келеді. 
2007 жылы 30 қарашада Мадридте ЕҚЫҰ-ға мүше мемлекеттер Сыртқы 
істер министрлері кеңесінің жалпы отырысында Қазақстан Ұйымының 2010 
жылғы төрағасы болып сайланды. Қазақстан, Прибалтиканы қоса алғанда, 
ТМД-нің ішінде осынау беделді халықаралық ұйымды басқару құрметіне ие 
болған бірінші ел. Қазақстанның төрағалығы сенім, дәстүр, ашықтық және 
төзімділік сияқты ұстанымдарға негізделіп, Қазақстан дипломатиясының 
жеңісімен аяқталды. Еліміздің халықаралық деңгейдегі дәрежесі 2011 жылы 
Ислам Ынтымақтастық Ұйымының (ИКҰ) Сыртқы істер министрлері кеңесіне 
(СІМК) төрағалық ету мәртебесіне ие болумен де көрінді.
Дәрістің осы бөлімшесін қорыта келгенде айтарымыз, 
Қазақстан 
Орталық Азияның көшбасшысына, халықаралық лаңкестікке, есірткінің 
жайылуы мен ядролық қарудың таралуына жол бнрмейтін мемлекетке 
айналды. Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан әлемдік қауымдастықтың 
толыққанды мүшесі болды, оның бастамалары тәжірибе жүзінде кең қолдау 
тапты. Бүгінде жаңа саяси бағыт - «Қазақстан-2050» Стратегиясын 

80 
қабылдаған Қазақстан Республикасы, 
геосаяси жағдайдағы
халықаралық 
дәреженің жаңа сапалық деңгейіне көтеріле білді.
3. Қазақстан сонау 1963 жылдың өзінде бейбітшілік сүйгіш Ресаублика 
ретінде ядролық қаруды таратпау жөніндегі және су астында ядролық қаруды 
сынауға тыйым салу туралы шарттарға келісетінін жариялаған болатын. 
Сондай-ақ, 1976 ж. табиғи ортаны, әскери немесе өзге ықпал ету құралдарын 
дұшпандық мақсатта пайдалануға тыйым салу туралы конвенцияға ден 
қоятындығын білдірген еді. Ал тәуелсіздік алған 1991 жылы, желтоқсанның 
21-інде Алматыда қабылданған декларацияда ядролық қаруға қатысты 
бірлескен шаралар жүргізуге келісім беріп, 1992 ж.Азиядағы іс-қимыл және 
сенім шаралары жөніндегі Кеңесті шақыруға бастамашы болды. Сөйтіп біздің 
еліміз, XXI ғасырға табан тіреген шақта, соғыстың түп-тамырын біртіндеп 
жойып, орнықты әлемнің географиясын қалыптастыруды жақтап келді. 2016 
жылдың 31 наурызында жарияланған 
«XXI ғасырдағы әлем» деп аталатын 
Н.Ә. Назарбаевтың Манифесінің негізгі мазмұны қасіретті атау - соғыс 
атаулыны адам санасынан аластауға бағытталған.
Н.Ә. Назарбаевтың әлемнің тыныштығына бағыштаған осы құжаты 
бүгінгі таңда адам баласына әр түрлі атауымен белгілі бола бастады: біреулер 
«Бейбітшілік. XXI ғасыр» манифесі
десе, енді біреулер 
«XXI ғасырдағы әлем» 
дейді. Ал өзінің нақты аталуы - 
Манифест. «Әлем. XXI ғасыр». 
Қалай 
болғанда да бүгінде бұл құжптқа қызығушылық басым. Өйткені Елбасы Н.Ә. 
Назарбаев бүкіл әлем халқы басшыларын 
«ХХІ ғасыр: соғыссыз әлем»
деген 
тақырыпта кең ауқымды бағдарлама жасауға шақырады да, онда үш басты 
қағидатты нақты мазмұндау керектігіне көңіл бөледі: 
1) Қазіргі таңда соғыс бола қалған жағдайда, нәтижесінде жеңуші жақ 
деген болмайды, онда бәрі жеңіледі. 
2) Жаппай қырып-жоятын қарудан ешкім қашып құтыла алмайды және 
оған жауап беретін адамдар да қалмайды. Сондықтан, қазіргі әлемдік лидрлер 
мен олардың кейінгі ізбасарлары болашақ соғыс қатерін терең түсінулері 
керек. 
3) Мемлекеттер арасындағы барлық талас-тартыстарды реттеуді бейбіт 
үндеулер мен сындарлы келіссөздерге негіздеу керек те
, әлемдік алгаритмнің 
іс-қимыл шаралары мынандай бес мәнді бағыттар бойынша түзілуі керек: 
1) Ядролық және басқа да адамзатты қырып-жоятын қарудан толықтай 
азат әлемге қарай батыл түрде ұмтылу. 
2) XXI ғасырда соғыссыз әлемнің тұрақты географиялық ортасын 
қалыптастыруға күш салу керек; 
3) Әскери блоктарға БҰҰ астында мамлекеттердің бейбітшілік, 
тұрақтылық, сенім мен қауіпсіздік жолындағы жаһандық коалициясын қарсы 
қою қажет. 
4) Қазіргі таңда үлкен қатерге айналып бара жатқан терроршылардың 
қолына аса қауіпті қарудың өтіп кетпеуіне тосқауыл қоя білу керек. 

81 
5) «Соғыссыз әлем - бұл бірінші кезекте, халықаралық қаржы, сауда-
саттық және даму саласындағы жаһандық бәсекелестіктің әділетті 
парадигмасы».
Бақылау сұрақтары: 
1) Қазақстанның сыртқы қатынастар саласындағы басымдықтарынан 
қандай нәтижелер күтуге болады? 
2) Қазақстанның бүгінгі таңдағы Батыс - Шығыс елдеріменқатынастағы 
рөлі қандай?
3) Н.Ә. Назарбаевтың Манифесінің К. Маркс пен Ф. Энгельстің 
«Коммунистік партия Манифесінен» қандай айырмашылығы бар және оған 
басқа елдің саясаткерлері қандай баға беруде? 

жүктеу/скачать 0,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: