л
+
д
ар, а
ң
+
д
ар, ма
л
+
ғ
а, а
ң
-\-
ғ
а, ма
л
+
м
ен
а
ң
+
н
ан
Е с к е р т у .
ш, с
дыбыстарынан басталатын қосымшалар ілгерінді ыкпал за-ңына
бағынбай, сөздің соңғы дыбысы ұяң дауыссыз дыбыс болса да, үнді дыбыс болса да, сол
күйінде жалғана береді. Мысалы: мал+сыз, кір + сіз, кім+сің, өзің+сің, кел+сін, жүр+сін,
тер + шіл, құлын + шақ, тіл+ші, мал +
шы;
ә) сөздің соңғы дыбысы қатаң дауыссыз дыбыс болса, оған дауыссыз
дыбыстан басталып жалғанатын қосымшаның бірінші дыбысы да қатаң
болады. Мысалы:
кіта
п
-\-
т
ар, суре
т
+
т
ер, кіта
п
+
қ
а, суре
т
+
к
е
Е с к е р т у. Казақтың байырғы сөздері ұяң
б, в, г, д
дыбыстарына аяқталмайды. Бұл
дыбыстарға орыс тілі арқылы енген сөздер ғана аяқталып тұрады. Орыс тілінің
орфоэпиясында (айтылу нормасында) сөздің аяғындағы ұяң
б, в, г, д
дыбыстары қатаң
п, ф,
т, к
дыбыстарына айналып естіледі. Сондықтан бұл сөздерге қазақ тілінің қосымшалары
қатаң дауыссыз дыбыстан басталып жалғанады. Мысалы: склад-қа, склад-тан, прораб-тың,
прораб-тар, негатив-тің, ңегатнв-ті, дифтонг-тар.
20-жаттығу.
Мәтінді окып шығып, қара әріптермен жазылған сөздерге қосымшалардың
неліктен түрлі-түрлі жалғанып тұрғандығына түсінік беріңдер.
Достарыңызбен бөлісу: |