А. Амангелді, С. Симбаева

жүктеу/скачать 1,92 Mb.

Pdf көрінісі

бет	150/174
Дата	13.09.2022
өлшемі	1,92 Mb.
	#149369
түрі	Оқулық

1 ... 146 147 148 149 150 151 152 153 ... 174

Байланысты:
Амангелди-Сембинова-готовая-к-печати

ІІ. Морфологиялық белгілері Морфологические признаки 1. Тұлғасына қарай етістіктер негізгі және туынды
Непризводным глаголом может быть глагол, состоящий из корня или неразложимой основы. Например: жаз (пиши), оқы (читай) и т.д. Туынды түбір
Производный глагол

ЕТІСТІК – ГЛАГОЛ
І. Категориялық мағынасы
Категориальное значение
Етістік
– заттың қимыл-әрекетін, қалпын білдіретін сөз табы.
Сұрақтары: не істеді? не қылды? қайтті?
Глагол – знаменательная часть речи, которая обозначает действие,
состояние лица или предмета. Отвечает на вопросы что делает? (не істеді?
Қайтті?), что будет делать? (не істемек?) и что сделал? (не қылды?).
ІІ. Морфологиялық белгілері
Морфологические признаки
1.
Тұлғасына қарай
етістіктер
негізгі
және
туынды
болып екі топқа
бөлінеді.
По способу образования
глагол может быть
непроизводным
(негізгі),
производным
(туынды).
Негізгі етістіктер
деп әрі қарай бөлшектенбейтін, бір морфемадан
тұрып, қимыл мағынасын білдіретін етістіктер аталады: кел, оқы, жүр, ал,
өт, же, бөл, қал, жаз т.б.
Непризводным глаголом
может быть глагол,
состоящий из корня или неразложимой основы. Например: жаз (пиши),
оқы (читай) и т.д.
Туынды түбір
етістіктер деп негізгі түбір сөзден сөзжасамдық
жұрнақ арқылы жасалған, ең кемі екі морфемадан тұратын етістіктер
аталады: достас, ақылдас т.б.
Производный глагол
образуется путем
прибавления к основе слова словообразующего суффикса, қол (рука), қол-
да (поддерживай).
2. Етістік
құрамына қарай
дара
және
күрделі
болып екіге бөлінеді.
По
своему морфологическому составу
глаголы бывают
простыми
(дара) и
сложными
(күрделі).
Дара етістіктер деп бір сөзден тұратын мағыналы етістіктер аталады:
отыр, ойна, ағар, сырла, сана, әдеміле, оқы, тыңда, басқар. Простые: бар
(иди), кел (приди).

156
Күрделі етістік деп екі мағыналы етістіктен жасалып, біртұтас күрделі
қимылды білдіретін етістік аталады: кіріп шық, келіп кет, айтып бар, алып
кел, жүріп кет, қайтып кел, қайтып кет. Сложные: оқып шықтым
(прочитал), барып келді (сходил).
3. Етістік
мағынасына және қызметіне қарай

жүктеу/скачать 1,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 146 147 148 149 150 151 152 153 ... 174