Т. Н. Ер ме ко ва, Д. Ж. Рыс құл бек, Р. Н. Мұ на саева 10 ар ма н

57
§7.
 
Ба лет өне рі
1.
Сұ рақ тар ға жау ап бе рің дер.
1. Ба лет өне рі нің шы ғу та ри хы ту ра лы не бі ле сің дер?
2. Әлем дік ба лет өне рін де озық ту ын ды лар бо лып та бы ла тын 
қан дай шы ғар ма лар ды бі ле сің дер?
3. Қа зақ стан да ба лет өне рі қа шан пай да бол ды?
4. Елі міз де гі ба лет өне рі нің көр нек ті өкіл де рін бі ле сің дер ме?
2.
Мә тін ді тү сі ніп оқып, ма ңыз ды де рек тер ді «Тор лы диаг рам ма» әді-
сі мен тал даң дар.
Ба лет (франц. 
ballet
, итал. 
balleto
, лат. 
ballo
– «би лей мін») – 
сах на лық өнер дің бір тү рі, маз мұ ны му зы ка-хо ре ог ра фия лық 
об раз дар ар қы лы ашы ла тын спек такль. Ба лет ой мен жан 
құ бы лы сын қоз ға лыс, де не қи мы лы мен көр се те ді. Мұн да 
му зы ка шы ға ру шы ком по зи тор, би лер ді қоюшы ба лет мейс тер 
жә не су рет ші ең бе гі то ғы сып, ор тақ ар на ға саяды. Ба лет тің 
ар қауы – би мен пан то ми ма . Сю жет ті ба лет тер де қи мыл-пан-
то ми ма мен әре кет ті кө рі ніс тер көп қыз мет ат қа ра ды.
Ба лет тің не гіз гі эле ме нт те рі ха лық тың му зы ка-би 
шы ғар ма ла ры мен ті ке лей бай ла ныс та ту ған. Еуро па да ба лет 
Қай та өр леу дәуі рін де дү ние ге кел ді. Ал ғаш Ита лия да тұр-
мыс-салт ты көр се те тін би түр ле рі ірік те ліп, жүйеге тү сіп, 
сах на лық заң ды лық қа ба ғын ды ры ла бас та ды. Той-ду ман да 
орын да ла тын ха лық би ле рі жа ңа мә нер лі, әсем өр нек ті, 
бір идеяны ұқ ты ру ға, бір ой ды ай ту ға мең зе ген ба лет тер ге 
ар қау бол ды. Бұ лар үл кен са рай лар да, сән-сал та нат ор да-
сын да қойы лып отыр ған. Фран ция да ба лет бел гі лі сю жет тер, 
аңыз дар не гі зін де құ рыл ды. Ба лет өнер дің бас қа түр ле рі мен 
ты ғыз бай ла ныс та да мы ды.
XVII ға сыр дың 2-жар ты сын да өмір ге опе ра -ба лет (ком-
по зи тор лар Люл ли, Ра мо) жә не ко ме дия-ба лет (дра ма тург 
Моль ер) кел ді. XVIII ға сыр да Анг лияда, ке йі ні рек Фран-
ция да ба лет өнер дің же ке бір са ла сы бо лып әб ден қа лып-
та са ды. Осы кез де гі би өне рін де үл кен ре фор ма тор бол ған 
фран цуз ба лет мейс тер ле рі Ж.Но верр, П.Кор нель тра ге дия-
ла рын ба лет ке ай нал ды рып, тео рия лық ой-пі кір ле рін жан ды 

жүктеу/скачать 10,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: