73.
Қырым
-
Конго
геморрагиялық
безгегіндегі
мейіргер
үрдісін
ұйымдастыру
74.
Бруцеллезде
мейіргер
үрдісін
ұйымдастыру
75.
Сіреспеде
мейіргер
үрдісін
ұйымдастыру
Емтихан
жауаптары
1.
Жұқпалы
аурулар
туралы
жалпы
түсінік
.
Жұқпалы
аурулар
-
патогенді
вирустармен
,
бактериялармен
,
қарапайымдылар
қоздырғыштарымен
организмге
еніп
,
онда
өсіп
-
өну
жəне
өмір
сүру
салдарынан
туатын
аурулар
тобы
.
Жұқпалы
аурулар
туралы
деректер
ертеден
белгілі
болған
.
Ежелгі
грек
ғалымы
Гиппократ
,
ортағасырлық
ғалым
Əбу
Əли
ибн
Сина
өз
еңбектерінде
кейбір
аурулардың
науқас
адамнан
,
жануарлардан
жұғып
,
тез
таралатыны
,
оған
көзге
көрінбейтін
“
миазмалар
”
себепкер
болатыны
туралы
айтқан
. 15
ғасырда
жазылған
Ө
.
Тілеуқабылұлының
“
Шипагерлік
баян
”
атты
еңбегінің
қолжазбасында
дерттің
пайда
болуын
адам
денесіне
құрттардың
(
көзге
көрінетін
жəне
көрінбейтін
)
енуімен
түсіндірген
. 19
ғасырда
бактериология
,
микробиология
жəне
иммунология
ғылымдарының
дамуы
Жұқпалы
ауруларды
толық
зерттеуге
мүмкіндік
берді
.
Əсіресе
,
француз
ғалымы
Л
.
Пастер
,
неміс
микробиологы
Р
.
Кох
,
орыс
ғалымдары
И
.
И
.
Мечников
,
Н
.
Ф
.
Гамалея
т
.
б
.
еңбектерінің
маңызы
зор
болды
.
Микроорганизмдердің
бір
түрімен
шақырылатын
жұқпалы
аурулар
моноинфекция
,
ал
бірнеше
қоздырғыштармен
шақырылған
аурулар
-
аралас
немесе
микст
-
инфекция
деп
аталады
.
Қоздырғыш
қайтадан
жұққан
жағдайда
реинфекция
дамиды
.
Егер
реинфекция
біріншілік
ауру
аяқталғанға
дейін
пайда
болса
,
суперинфекция
дамиды
.
Эпидемиология
–
адам
қоғамындағы
инфекциялық
аурулардың
пайда
болуы
,
таралуы
,
даму
заңдылықтарын
зерттейтін
жəне
олардың
алдын
алу
мен
күресу
шараларын
іздестіретін
ғылым
.
Инфекциялық
процесс
-
қоздырғыш
пен
микроорганизмнің
белгілі
бір
жағдайдағы
өзара
əрекетінің
күрделі
комплексі
.
И
.
И
.
Елкиннің
топтастыруына
сəйкес
инфекциялық
ауруларды
3
топқа
бөлінеді
:
1
Антропоноздар
-
тек
адамдарға
тəн
аурулар
2
Зооноздар
-
хайуанаттарға
тəн
аурулар
3
Антропозооноздар
-
адамға
да
,
хайуанат
топтарына
да
бейімделген
аурулар
.
2.
Емханалардағы
жұқпалы
аурулар
кабинеті
.
Жұқпалы
аурулар
кабинеті
(
ЖАК
)
емхананың
бөлімі
болып
табылады
.
Оның
негізгі
міндеті
жұқпалы
науқастарды
ерте
анықтау
жəне
емдеу
бойынша
мамандандырылған
кеңестік
жұмысты
қамтамасыз
ету
жəне
ұйымдастыру
-
əдістемелік
жұмыс
жүргізіледі
.
ЖАК
жұмысы
есептік
құжаттарды
жабдықтауы
жəне
қызметкерлердің
міндеттері
бірнеше
нормативті
құжаттармен
белгіленген
.
ЖАК
–
ң
негізгі
мақсаттары
:
1.
науқастарға
емханада
жəне
үйде
кеңес
беру
,
оларды
емдеу
жəне
эпидемияға
қарсы
шаралар
ұйымдастыру
;
2.
жұқпалы
ауруларды
амбулаторлық
жағдайда
зерттеу
жəне
емдеу
,
оларды
ауруханаға
жолдау
ережелері
.
ЖАК
-
тегі
диспансерлік
бақылауды
қажет
етпейтін
жұқпалы
ауру
реконвалесценттердің
емін
жалғастыру
бойынша
емхана
дəрігерлеріне
(
жалпы
тəжірибе
дəрігерлеріне
)
кеңестік
көмек
көрсету
.
ЖАК
қызметкерлерінің
міндеті
:
•
жұқпалы
аурулар
реконвалесценттердің
жəне
бактериятасымалдаушылардың
бақылауын
жүргізеді
;
•
ауруханадан
шыққан
науқасқа
реабилитация
шараларын
өткізеді
•
науқастарды
,
бактерия
немесе
паразит
-
тасымалдаушыларды
тіркейді
.
ЖАК
жұмысының
маңызды
бөлігі
жұқпалы
ауруларды
алдын
алу
бойынша
жəне
бірінші
медициналық
көмек
көрсету
бойынша
ағарту
жұмыстарын
жүргізу
болып
табылады
.
ЖАК
мейірбикенің
міндетері
:
•
дəрігерге
мамандандырылған
медициналық
көмекті
көрсетуге
көмек
етеді
;
•
лабораторлық
зерттеуге
материал
жинайды
;
•
емдік
тағайындауларды
орындайды
;
•
науқастың
туыстарын
күту
жəне
эпидемияға
қарсы
шаралар
өткізу
ережелерін
үйретеді
;
•
ағымды
дезинфекция
өткізеді
.
ЖАК
мейірбикесі
дəрігер
–
инфекционисттің
басқаруымен
жұмыс
істейді
.
3.
Жұқпалы
аурулардың
Л
.
В
Громашевский
бойынша
жіктелуі
.
Жұқпалы
аурулардың
жұғу
механизмдері
мен
жолдары
.
Берілу
механизімі
мен
жолдарына
қарай
4
негізгі
топқа
бөлінеді
:
1.
Ішек
жұқпалы
аурулары
-
қоздырғыш
ішекте
орналасады
жəне
көбейеді
/
Іш
сүзегі
,
сальмонеллез
,
тырысқақ
,
дизентерия
т
.
б
2.
Тыныс
алу
жұқпалы
аурулары
-
қоздырғыш
тыныс
жолдарының
кілегей
қабатында
орналасады
/
тұмау
,
аденовирустық
инфекция
,
дифтерия
,
көкжөтел
/.
3.
Қан
жұқпалы
аурулары
-
қоздырғыш
қанда
,
лимфада
орналасады
/
Гепатит
В
,
С
,
Д
,
безгек
,
бөртпелі
сүзек
т
.
б
/
4.
Сыртқы
жамылғылардың
жұқпалы
аурулары
-
қоздырғыш
көбінесе
теріде
жəне
сыртқы
кілегей
қабаттарында
орналасады
/
Сіреспе
,
тілме
,
құтыру
,
мерез
т
.
б
/
Жұқпалы
аурулардың
жұғу
механизмдері
мен
жолдары
.
Жұқпалы
аурулардың
ерекшеліктері
Эпидемиологиялық
процестің
«
екінші
үштігі
»
болып
табылады
,
бұл
кезде
қоздырғыш
зақымдалған
ағзадан
қабылдағыш
ағзаға
енеді
.
Ену
қақпасы
мен
қоздырғыштың
ағзада
орналасуына
қарай
келесі
механизмдерін
ажыратады
:
1.
Берілудің
фекальді
-
оральді
механизмі
.
Қоздырғыштың
ену
қақпасы
ауыз
,
орналасуы
адамның
асқазан
–
ішек
жолдары
;
ағзадан
нəжіс
арқылы
шығады
.
Берілу
жолдары
су
,
тағам
жəне
тұрмыстық
қарым
қатынас
.
Берілу
түрткілері
:
су
,
азық
түліктер
,
лас
қолдар
,
топырақ
,
тұрмыстық
заттар
,
шыбындар
.
2.
Аэрогенді
(
аспирациялық
)
берілу
механизмі
.
Залалданған
ауаны
жұтқанда
жұғады
.
Қоздырғыш
жоғары
тыныс
жолдарында
орналасады
.
Қоршаған
ортаға
тыныс
шығарғанда
,
түшкіргенде
,
жөтелгенде
,
қақырық
арқылы
,
сөйлегенде
бөлінеді
.
Берілу
жолы
ауа
тамшылы
.
3.
Трансмиссивті
механизм
қоздырғыштың
берілуі
жəндіктердің
шағуы
немесе
қан
препараттарын
құю
(
гемоконтакт
),
медициналық
құралдар
арқылы
жұғады
.
4.
Жанасу
,
перкутантты
механизм
-
тері
жəне
кілегей
қабаттарының
бүтіндігінің
бұзылуынан
дамиды
.
4.
Эпидемиологиялық
процесс
.
Спородикалық
аурушаңдық
.
Эпидемия
.
Пандемия
.
Эпидемиологиялық
процесс
-
дегеніміз
ерекше
инфекциялық
жағдайдың
халық
арасында
пайда
болуы
мен
таралуы
(
ауру
немесе
бактериотасымалдаушылық
).
Эпидемиологиялық
процесстің
3-
буыны
немесе
«
үштігі
»
бар
,
олар
:
І
-
буын
-
инфекция
көзі
,
онда
қоздырғыш
өсіп
-
өніп
,
көбейеді
,
сыртқы
ортаға
шығарылары
,
яғни
табиғи
өмір
сүру
ортасы
.
Ауру
адам
Тасымалдаушы
Ауру
жануар
ІІ
-
буын
-
берілу
механизмі
.
Үш
сатымен
іске
асады
:
1.
Ауру
адамнан
шығуы
2.
Сыртқы
орта
нысандарында
уақытша
өмір
сүруі
;
3.
Қабылдағыш
организмге
енуі
.
ІІІ
-
буын
-
Қабылдағыш
организм
.
Науқаспен
қарым
-
қатынаста
болған
адам
немесе
жануар
.
Эпидемиологиялық
процестің
«
үштігі
»
жұмыс
істеуіне
əлеуметтік
жəне
табиғи
жағдайлар
əсер
етеді
.
Табиғи
факторлар
:
-
жыл
мезгілі
,
маусымы
-
климат
,
ауа
-
райы
-
жағрафиялық
орналасуы
-
жауын
-
шашын
Əлеуметтік
факторлар
:
-
халықтың
тұрмыстық
,
əлеуметтік
жағдайы
-
елді
–
мекеннің
сапалы
сумен
қамтамассыз
етілуі
-
тұрғындардың
тамақтану
ерекшелігі
-
денсаулық
сақтау
мекемелерінің
жабдықталуы
-
тұрғындардың
санитарлық
сауаттылығы
Достарыңызбен бөлісу: |