Құрамы Қан сарғылттау келген сұйық зат плазмадан және оның ішінде жүзіп
Гемодинамиканың негізгі көрсеткіштері
жүктеу/скачать 360,59 Kb. Pdf көрінісі
|
2-рк физиология
| 21.Гемодинамиканың негізгі көрсеткіштері.
Гемодинамика -қан тамырлары жүйесіндегі гидростатикалық қысым айырымы нәтижесінде тамырдағы қанның жылжуы.Қанайналымы гемодинамика және ол көбінесе гидродинамика заңдарына бағынады.Жүректің сол қарыншасынан қолқаға қан әлсіз болып келеді және қан тамырларды үздіксіз ағады.Гидродинамикалық көрсеткіштер ҚЫСЫМ КЕДЕРГІ және АЙЫРМАШЫЛЫҚ қанның тамыр арқылы ағуының өлшем көрсеткіші бола алады.Қан ағысының өлшем көрсеткіштері қан қысымы қан ағысының жылдамдығы қантамырлардың тонусы яғни қан ағысына көрсететін кедергісі. 22.Қан қысымы. Артериялық және веналық қысымның белгілі деңгейін қаматамасыз ететін факторлар. Артериялық қысымды анықтау. Қан қысымы Артерия тамыры жарақаттанса сыртқа қанның шапшып ағатыны көптен белгілі , яғни артерияда қан қысымы жоғары , ал венада төмен болады . Осыған орай қан артериядан венаға қарай үздіксіз ағып тұрады . Тамырдағы қанның қысымы оны жылжытумен бірге тіршілікке керекті аса күрделі үрдістерді қамтамасыз етеді . Мысалы , қоректік заттардың ішектің қабырғасы арқылы қанға , каннан денедегi жасушаларға өтуі және бүйректегі сүзілу үрдістері , несептің түзілуі қанның қысымына қарай өзгеріп отырады . Қан қысымы төмендеп кетсе қан тамырларда қан жылжымай қалады . Адам қан қысымының өте төмендігінен ғана емес , кейде оның көп уақыт жеткіліксіз деңгейде болғандығынан да өліп кетеді . Өйткені , тіршілікке өте маңызды үрдістермен қатар , қанның керекті қызметтері жеткіліксіз орындалады . Қан қысымы қантамырларының әрбір бөлімінде әртүрлі : 1. Қолқада бәрінен де жоғары 2. Орташа жуандықтағы артерияда 3.Артериалолаларда 4. Капиллярлардын артериялық бөлімінде . Жоғарғы , төменгі қуысты веналарда кан кысымы төмен болуы мүмкін , сондықтан теріс қысымды веналар жарақаттанған кезде одан қан сыртқа ақпайды , керісінше оған ауа кіріп кетеді . Демек , ірі веналардың жарақаты өте қауіпті . Артериялық қысымның деңгейіне көптеген себептер әсер етеді : Қан қысымы негізінен систола кезінде жүректен ағып өткен қан ның мөлшеріне , яғни жүректің соғу жиілігі мен жиырылу күшіне байланысты . Қысқаша айтқанда артериядағы қанның қысымы ең алдымен жүректің қызметіне , яғни оның систолалық және минуттық қан көлеміне тікелей байланысты . Артерия тамыры жүректен алыстаған сайын , ондағы қан қысымы төмендей бастайды. Қарт адамда қан тамырының қабырғасы қатайып кетеді де , оның серпімділігі азаяды , осыған орай қан қысымы жоғарылайды , ал жас адамның , баланың тамыры өте серпімді келеді , сондықтан қан кысымы да төмен болады . артериялық қысым қан тамыр түтігінің көлеміне бай ланысты : қан тамыры тарылса , қан қысымы көтеріледі , ал тамыр кенісе , қысым төмендейді . Қан ағысына өте үлкен кедергі жасайтын тамырлар артериолар мен капиллярлар . Қан қысымына каннын түткырлығы да әсер етеді . кан неғұрлым қою , туткыр болса , онын кан ағысына жасайтын кедергісі жоғары , ал кан қысымы соғұрлым жоғары болады . Тұңғыш рет қан қысымын 1733 ж . Стефан Хеле өлшеген еді . Дем алған кезде жүрекке келіп күйіылған кан мөлшері барынша артады да қан қысымы котерідеді , ал дем шығарғанда жүрекке қүйылатын қан мөлшері азаяды да қан қысымы төмендейді . Бүкіл әлемде адамда қан қысымы Коротков ( аускультациялық - ды быс тындау ) әдісімен анықталады . Адамның артериялық қысымы әртүрлі жағдайдың әсерінен жоғарылауы не томендеуі мүмкін . Қан қысымының жоғарылауы гипертензия , ал төмендеуін гипотензия деп атайды . Венадағы қан қысымы қан шығаратын әдіспен өлшенеді . Қан капиллярлар кедергісінен өткен соң оның қысымы одан да бетер төмендейдіМүнда қан қысымын анықтау үшін оған кең түтікті ине кіргізіп , инені Вальдман флеботонометрімен байланыстырады . Қан қысымын өлшейтін құрал-ТАНОМЕТР |