ЖАҺАНДАНУ
ЖАҒДАЙЫНДА
ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ
МƏДЕНИ МҰРАСЫН
САҚТАУ
МƏСЕЛЕЛЕРІ
ЕРЖІГІТ ДИНА
ЕРМАХАН ШҰҒЫЛА
ƏУЕСХАНОВА АЙДАНА
ЖҮНІСБЕК ЖАНЕРКЕ
Жаһандану жағдайында қазақ
халқының мəдени мұрасын
сақтау мəселелері
Қазіргі еуропалық жəне отандық мəдениеттің
құрылымы күрделілігімен ерекшеленеді, онда
əртүрлі деңгейлерді , əртүрлі түрлерді , сондай-
ақ өнер, техника, дін, ғылымды қамтитын
көптеген мəдени құбылыстарды бөлуге болады.
Қазіргі мəдениеттің күрделілігі, көп өлшемділігі
əлемдегі барлық дамыған елдердің қоғамына тəн
екі процестің əсерінен туындайды: урбанизация
жəне жаһандану.
Қазіргі адамзат дамуының
сипаты мен динамикасын
анықтайтын құбылыстардың
ішінде мəдениеттің жаһандануы
деп атауға болады. Жаһандану-
коммуникация, Көлік жəне
экономикалық өзара іс-қимыл
құралдарын дамыту негізінде
жекелеген этникалық
мəдениеттерді біртұтас əлемдік
мəдениетке біріктіру (біріктіру,
кіру) процесі.
Жаһандық қаржы жəне тауар
нарықтары, БАҚ, көші-қон
ағындары мəдени
алмасулардың тез өсуіне,
барлық көріністерде əртүрлі
мəдениеттер арасындағы тікелей
байланыстарға əкеледі. Осы
байланыстар барысында өмірдің
көптеген дəстүрлі формалары
мен ойлау тəсілдері жоғалады,
сонымен бірге жаңа мəдени
формалар мен өмір салты пайда
болады.
Ақпараттың, көптеген тауарлар мен идеялардың кең қол жетімділігінің арқасында
жергілікті мəдениеттер өзгеріп, ерекше комбинацияларға енеді. Жаһандану бүгінде
адамзат дамуындағы басты үрдістің рөлін атқарады, өйткені ол өмірдің барлық жақтарын
жəне барлық мəдени компоненттерді: экономиканы, өнерді, саясатты, білім беруді жəне т.
б. қамтиды. мəдениеттердің ұқсастығы, сəйкестігі, өйткені бұл дамудың қайнар көзі болып
табылатын мəдени айырмашылықтар.
Урбанизация (лат.
Urbanus-қалалық) -
қоғамның дамуындағы
қалалардың рөлін
арттыру, қалалардың
өсуі, қала халқының
үлес салмағын
арттыру.
Урбанизацияның
себептері:
- өнеркəсіп қалаларында
шоғырлану;
- қаланың мəдени жəне саяси
функцияларын дамыту;
- аумақтық еңбек бөлінісін
тереңдету.
Урбандалу үшін: қалаларға ауыл халқының ағыны; ірі қалалардағы халықтың
шоғырлануы; халықтың өсіп келе жатқан маятниктік көші-қоны; қалалық
агломерациялар мен мегалополистердің пайда болуы тəн.
Субмəдениет-бұл үлкен əлеуметтік топқа жататын жəне өзіндік
құндылықтар жүйесімен, мінез-құлық нормаларымен жəне əдет-ғұрыптарымен
ерекшеленетін үстем мəдениеттің бір түрі.
Субмәдениет қоғамның белгілі бір
әлеуметтік немесе демографиялық
бөлігінің мәдениеті болуы мүмкін .
Көбінесе субмәдениеттер жабық,
автономды, мәдениеттің басым
түрін алмастыруды талап етпейді,
олардың нормалары мен
құндылықтарын жарнамаламайды,
өйткені бұл олардың өзіндік
ерекшелігі мен тәуелсіздігін
сақтауға мүмкіндік береді.
Субмəдениет
Маргиналды
мәдениет
-бұл мəдени жəне тарихи дəуірлер,
дүниетанымдар, тілдер, этникалық
мəдениеттер мен субмəдениеттер шегінде
пайда болатын шекаралық мəдениеттер.
Маргиналды тұлға-бұл мəдениеттер
тоғысындағы өзінің қосарлы, тұрақсыз
жағдайын білетін жəне нəсілдік немесе
əлеуметтік антагонизмді өткір сезінетін
тұлға. Жанжал жағдайы аз беделді топтың
өкілдері беделді топқа кіруге ұмтылған
кезде пайда болады.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ !
Достарыңызбен бөлісу: | 
