11.10
-сурет.
Басқарылмайтын ауыстырғыш
диодты — динисторды қосу схемасы
176
11.11
-сурет.
Тринистор
қосу
схемасы
Ашық ауысулардың кедергісі аз,
сондықтан қуат көзінің барлық кернеуі
жоғары кедергісі бар коллекторлық
ауысуға қолданылады. Бұл жағдайда
тиристор арқылы кішкене тоқ ағып
тұрады.
Динисторлардың
негізгі
қолданысы - негізгі жұмыс режимі бар
схемалар
болып
табылады.
Динистордың
маңызды
кемшілігі
сыртқы кернеуді өзгертпестен, қосу
кернеуін басқару мүмкін еместігі
болып табылады.
Бұл кемшілік бақыланатын тиристорда (тринистор) жойылды, онда
эмитенттердің біреуі басқарушы етіп жасалған. Тринистордағы
ауысып қосу кернеуін басқару мүмкіндігі үшінші басқарушы
электродқа кернеу беру арқылы жүзеге асырылады (11.11-сурет).
Басқарушы электроды кішкентай басқару сигналының көмегімен
(кернеу импульсінің) негізгі электродтарда өзгеріссіз (белгіленген)
кернеу кезінде тиристорды жабық күйден ашық күйге ауыстыруға
мүмкіндік береді. Басқарушы кернеудің көмегімен ашық күйден жабық
күйге кері өту мүмкін емес.
Басқарушы электрод тринистордың кез-келген базасына қосылуы
мүмкін. Қандай да базаны пайдалану тек басқарушы кернеудің қуат
көзінің полярлығын өзгертуге ғана əкеледі. Басқарушы кернеудің
полярлығы тринистордың қосылуы жеңіл болатындай болу керек.
Тиристорлар кремнийден балқыту жəне диффузия немесе тізбекті
диффузия əдісі арқылы дайындалады. Тиристорларды дайындау
кезінде кремнийді пайдалану
р
—n-ауысуды кері қосқан кезде
кремнийдегі тоқтар германийға қарағанда аз болғанымен түсіндіріледі.
Кремний жоғары температураларға төзеді, бұл тиристорлардың
параметрлерінің тұрақтылығының жоғарылауына əкеледі.
Қазіргі уақытта өнеркəсіпке негізінен басқарылатын тиристорлар
шығарылады, себебі олар қосу кернеуін басқаруға мүмкіндік береді,
бұл олардың практикалық қолдану салаларын кеңейтеді. Сыртқы түрі
бойынша тиристорлар транзисторларға жəне орташа қуатты диодтарға
ұқсас. Динисторлар мен тринисторлардың шартты графикалық көрінісі
11.12-суретте көрсетілген.
Өнеркəсіпте əрі тура, əрі кері бағыттарда ауыса алатын, кернеудің
əртүрлі полярлығында бірдей вольт-амперлік сипаттамаларға ие
симметриялық тиристорлар (триак) шығарылады.
177
Достарыңызбен бөлісу: |