eMipi
мен тарихи тагдыры
6ipirin,
6ipiH-6ipi
толыктырып, бгге кдйнасып жататанын атап
айткдн ед1. Кеп ултты кецес эдебиетшде Толстой улпсшде
туган роман-эпопеялардыц
6api
сол пиардщ дурыстыгын
растаумен келе жатыр.
*
Т.Нуртазин.
Жазушы
ж ен е eMip.
Алматы, 1960, 200-201-беттер.
311
БЫ щ deyip — улкен эпиканыц гулдену dayipi, роман
жанрыныц жаца белеске, кец epiace шыкхан кез1. Батые
модернистершщ (Роб-Грийе, Бютор, Натали Саррат т.б.)
классихалык, роман улгшерше кдрсы
Kypeci,
бул “жанрды
жерлеу” саясаты — жай эурешшк кдна. Роман эпостъщ ец
тандаулы турлерщщ 6ipi болтан жэне солай бола бермек.
III
Лирика (грекше lyra — ежелп гректер унгне косылып эн
салган музыка аспабы) — эдебиеттщ Аристотель заманынан
6epi келе жатщан дэстурл
1
уш тегшщ 6ipi, шындыцты
адамныц
iuiKi
квщл-куйте бвлеп, ойы мен сез1мте астастыра
суреттейтт терец психологиялык, шыгармалардыц mypi.
Кебше, елецмен жазылады.
Лирикалык шыгармага акьшньщ шла д униесшщ сырткщ
себептермен, жалпы акикат шьщцыкгьщ эсер1мен аса кдтты
толкынуы, автордыц ез басыньщ алуан-алуан нэзЪс туйегк-
Tepi, кушшш-сужншп тэн болып келедь Акын басынан кеш-
кен сезш, акьш басында болтан турльтурл1 толганые —
субъективп нэрсе;
6ipaK»
сонымен кдбат кэдомй объекгивп
дуниенщ acepi. Акынньщ кендл куш эркщиан
e3i eMip
сурген
когамдык ортанын, хал-жайына байланысты, езш коршаган
шындыктьщ саяси-элеуметтж сырымен сабактас. Ол куана
шалкыса да, жабыркай толганса да, — лирикада сол ез кезь
нщ шындыгы мен сыры жатады. Окушы ap6ip лирикалык
шыгармадан оны жазган автор
eMip
сурген кездщ жай-
жапсарын ануарып отырады.
Сез енершщ езге тектер1 (эпос жэне драма) тэр1зда лири-
каньщ да суреттейтш кубылыстары кеп. Кдндай суреткер
болсын, керкем шыгарма жазудагы максат — адамды керсе-
Tin кдна тыну емес, адам аркылы когамды, мумкшдшнше,
ем1рдеп езекп шындыкгы керсету. Осы тургыдан алып кара-
сак, лириканьщ езге тектерге, айталык, эпоска принциптйс
кдйшылыты жок, олардан тек тэсш жагынан айырмасы бар.
Жогарьща айттык, эпостык шыгамалардьщ ем!рдеп кдт-
кдбат, шьпырман окигаларды суретгеуде мумкщщп лирика-
дан элдекдйда мол, кулашы кец. Эпикалык шыгармалардьщ
Ke6i
сюжетке курылады. Адам образын жан-жакхы бейнелеп,
шындык сырын негурлым толык ашуга бешм.
Ал лирикалык шыгарма олай емес. Келем жешнен,
эпоска кдраганда, элдекайда ыкдпам. Сюжетке де кеп бара
312
бермейщ. Окщадан
Достарыңызбен бөлісу: |
