Классицистер кдлязяынан туган шыгамалардьщ непзп
такырыбы, ежелп грек эдебиетщдеп сиякгы, ел вм1ршщ
елеул1,
ip i
окдгалары; непзп идеясы — елдщ елдпш
коргаушы
“ecci3
ерлердщ” кднды жорыкгары мен дурбелец
саясаты; непзп кдИармандары — карапайымдар емес,
кастерлшер — колбасылар, корольдар, патшалар.
Классицистер жазган жанрлар да, кэд1мп антик эдебие-
тщдегщей, трагедия, комедия, батырлык поэма, желгабаз
ода... Булардыц rim де сол коне эдебиеттеп кетерщю пафос,
шешен Ьэм косем сез рухындагы бояма диалогтар мен
монологтар, кугццбалам акыл-накылдар, атам замангы
архоизмдерге толы ecipe айшыктар болатын. Адам образдары
да тым 6ip жакты — не MiHci3 жаксылар, не icKe алгысыз
жамандар кейпшде кершдь Оныц устше бул агымныц
керкем шыгарма мазмуны мен тш ш ш е коятын катал
талабы, дэл1рек айткднда, кэдгмп “уш 6ipnbc” (уакмт бгрлЫ,
орын 6ipniri, окцга 6ipniri) атанган булжымас шарты болды.
“Уш б1рлйже” багынган шыгарманыц мазмуны: a) 6ip-aK
теулгк шпндеп шындык, э) тек 6ip орында ететш тартыс,
б) 6ip гана сюжетпк желшщ бойьшда жататын окига; бул
уш талап булжымай орындалуы шарт.
Классицистер кдламынан туган керкем шыгармалардьщ
ец жаксы улгшер1 патриотизм, улт макганышы, когам
адцындагы борыш, аскак, мудделер ушш айкас секщгц эп-
эсем идеялык принциптер усынып, непзшен, пгыншылдык
тенденцияда жазыла турса да, агымныц жогарыда айтылган
ушы-киырсыз шарттылыгы мен жасандылыгы сез енерш
акикдт ем1рден алшак экетш, “енердщ табшилыгы мен
ерюндшн талак етп; шындыкга болтан адамдар орнына
eiu6ip
едце,
eur6ip
жерде болматан дерекшз елестер каптал кета”
(Белинский). Нэтижесшде, эдеби агым классикалык сипатган
эншешн схемага кешщ бара жатгы. Адамдар жерде кэлды;
агым аспанда журд1. Кдрапайым калыц букара мулде каламга
ш1кпей койды. Адамга тэн нэз1к сез1мдер мен терец
Te6ipemcrep
орын лешрген жел сез, айгай-сурец басып
Kerri.
Осы туста (XVIII гасырдыц орта кезшде)
Достарыңызбен бөлісу: