34
бар
Үй
шегара шебі салынды. Ол Жоғарғы Жайық
бекінісінен Звериноголовская бекінісіне дейінгі 770
шақырымға созылды. Патша үкіметі 1734 жылдан
бастап қазақтардың Жайық өзенінің оң жақ өңірінде
көшіп-қонып жүруіне қатаң тыйым салды.
Ресей империясы қазақ-жоңғар соғыстарын пай-
даланып, қазақ жерін одан әрі жаулап алу әрекетіне
кірісті. 1752–1755 жылдары Орта жүз қазақтары же-
рінің солтүстік аймағында Жаңа Есіл шегара шебін-
дегі әскери бекіністер мен шағын дала бекіністері
тұрғызылды. Ол Үй өзені нен басталатын шегара шебін Ертіс шегара
шебімен жалғастырды. Оның жалпы ұзындығы шамамен 540 шақырым
болды. Бойында көптеген ащы сулы көлдер бар бұл шепті халық «Қасірет
белдеуі» (Горькая линия) деп атады.
6. Қазақтардың ресейдiң қол астына өтуiнiң салдары.
Кiшi жүз бен
Орта жүз қазақтарының бiр бөлiгi Ресейдiң қол астына өтуiне байланысты
жағым сыз сал дар орын алды. Қазақ халқы бiрте-бiрте
өз тәуелсiздiгiнен айырыла бас та ды. Патша үкiметi
хандар мен сұлтандарды уақыт өткен сайын өзiнiң
айтқанын екi етпейтiн бағынышты шенеунiк тер іне
айналдырып алды.
Патша үкiметi жалпықазақ хандығы болуын
мойында мау арқылы Қазақ мемлекетiнiң аумақтық
тұтастығын бұзып, бiр лiгiн ыдырата бастады. Iс
жүзiнде қазақтардың билеушiлерi мен ешқандай
келiсiмсіз-ақ, қазақ-орыс шегарасы ның бүкiл өн
бойына әскери бекiнiстер, қамалдар, далалық шағын бе кiнiстер са луды
үстi-үстiне үдете бердi. Жайылымдық жерлердiң та рыла тү суi мал өсiрумен
айналысатын көшпелi және жартылай көшпелi қа зақтардың шаруашылық
негiзiн қатты шайқалтты. Жұт болған жылдары қазақтардың мал басын
аман сақтап қалуы үшiн шегара шебiндегi аймақтарға көшiп баруына
рұқсат етiлмедi.
Қазақстанның Ресей ықпалына көнуi кейiнгi жылдары қазақтар дың
Орта Азия мемлекеттерiмен қарым-қатынасының едәуiр нашарлап кетуiне
әкеліп соқты. Хиуа мен Бұхардың әскерлерi Оң түстiк Қа зақстанның
қазақтарына оқтын-оқтын жорық жасап тұрды, алым-салық төлеттi.
Достарыңызбен бөлісу: