Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М



Pdf көрінісі
бет39/68
Дата19.06.2023
өлшемі2,44 Mb.
#178977
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   68
Байланысты:
2914351229724 Сакенова, Батырбай К ПЕЧАТИ

векторының ағыны табайық. 
Электр ӛрісінің суперпозиция принципі бойынша: 
немесе
N заряд жүйесінің тұйық бет арқылы электр ӛрісінің кернеулік 
векторының ағыны осы бет қамтитын зарядтардың алгебралық қосындысына 
тура пропорционал. 


103 
3.2 Диэлектриктердегі электр ӛрісі 
Электрлік қасиеттеріне байланысты заттар ӛткізгіштерге, жартылай 
ӛзкізгіштерге және диэлектриктерге бӛлінеді. 
Электр тогын ӛткізбейтін заттарды диэлектриктер (изоляторлар) деп 
атайды. Диэлектриктер полярлы (полюсті) және полярсыз (полюссіз) болып 
екіге бӛлінеді.
Молекулаларындағы оң және теріс зарядтардың центрі бір-біріне дәл 
келетін диэлектриктерді полярсыз деп атайды. Мысалы 

Молекулаларындағы оң және теріс зарядының центрі бір-біріне сәйкес 
келмейтін диэлектриктерді полярлы (полюсті) деп атайды. Мысалы 
Сыртқы 
электр 
ӛрісінде 
орналасқан 
полярсыз 
диэлектриктің 
молекуласындағы оң және теріс зарядтар бір-біріне қатысты ығысады: оң 
зарядтар электр ӛрісі бағытында, ал теріс зарядтар ӛріс бағытына қарсы. 
Нәтижесінде молекула электрлік дипольға айналады және оның дипольдік 
моменті электр ӛрісінің кернеулігіне тура пропорционал болады.
мұндағы: 
молекуланың полярлануы.
Қалыпты жағдайда полярлы диэлектриктердің молекулаларын электрлік 
диполь деп қарастыруға болады. 
Электрлік диполь 
Бір-бірінен қашықтықта орналасқан шамалары бірдей және таңбалары 
қарама-қарсы екі зарядтан тұратын электрлік жүйені электрлік диполь деп 
атайды. 


104 
Электрлік дипольді сандық сипаттау үшін дипольдік момент немесе 
электрлік момент деп аталатын физикалық векторлық шама енгізілген. 
Электрлік дипольдің берілген нүктедегі электр ӛрісінің потенциалын 
анықтайық. 
қашықтығының мен салыстырғанда аз екендігін ескерсек 
Электр ӛрісінің суперпозиция принципі бойынша: 
мұндағы: 
Электрлік дипольдің электр ӛрісінің потенциалы келесі ӛрнекпен 
анықталады: 
Енді электрлік дипольдің электр ӛрісінің кернеулігін анықтайық. Берілген 
нүктедегі дипольдің тудыратын электр ӛрісінің кернеулігін екі құрамаға 
жіктеуге болады: 


105 
Электрлік дипольдің электр ӛрісінің кернеулігі келесі ӛрнекпен 
анықталады: 
Электрлік 
дипольді 
электр 
ӛрісіне 
енгізгенде, оған ӛріс тарапынан қос күш 
моменті әсер етеді. 

мұндағы: р - дипольдің электрлік моменті. 
Бұл күш моментінің әсерінен диполь 
электрлік моменті ӛріс бағытына параллель 
болатындай түрде орналасады
.
Сыртқы электр ӛрісіндегі дипольдің потенциалдық энергиясы: 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   68




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет