Сакенова Р. Е., Батырбай Ә. Т., Жапарова М. С., Ботабаева Г. Б., Сакпанов Е. М

118 
мұндағы: R - ӛткізгіштің кедергісі, U – кернеу, I – ток күші.
Кедергі - ӛткізгіштің негізгі электрлік сипаттамасы болып табылады. 
Ӛткізгіштің кедергісі оның пішініне, тегіне және температураға тәуелді. 
Ӛлшем бірлігі 
. 
Ӛткізгіштің кедергісіне кері шама ӛткізгіштік деп аталады. 
Ӛткізгіш біртекті болса кедергі келесі формуламен анықталады:
, 
мұндағы: 
- ӛткізгіштің меншікті кедергісі, 
-кӛлденең қимасының 
ауданы, - ұзындығы. 
Егер орта біртекті болмаса, онда кедергі келесі формуламен анықталады:
. 
Ӛткізгіштің кедергісінің температураға тәуелділігі келесі ӛрнекпен 
анықталады:
, 
мұндағы: -кедергінің температуралық коэффициенті. 
1) металлдар үшін температура артқанда ӛткізгіштің кедергісі артады, 
яғни 
,

119 
2) Электролиттер, газдар және жартылай ӛткізгіштер үшін температура 
артқанда ӛткізгіштің кедергісі кемиді, яғни 
. 
Кез-келген тізбекте электр тогы жүру үшін қажетті шарттар: 
1. Тізбек тұйықталған болуы қажет. 
2. Электр тогын тудыратын ток кӛзі болуы керек. 
Дифференциал түріндегі Ом заңы 
Тізбектің бӛлігі үшін Ом заңын пайдаланамыз. 
. 
Кедергінің ӛрнегін 
Ом заңына қойып, алатынымыз
. 
Осыдан
немесе
Меншікті кедергіге кері шама ортаның меншікті ӛткізгіштігі деп 
аталады:
, ӛлшем бірлігі 
. 
Осы ӛрнек дифференциал түріндегі Ом заңы деп аталады.

жүктеу/скачать 2,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: