Электроника
Металды – шала өткізгіш ауысуы
жүктеу/скачать 2,72 Mb. Pdf көрінісі
|
электроника
| 1.6 Металды – шала өткізгіш ауысуы
Бүгінгі шалаөткізгіш құралдар өңдеуде электронды-тесікті өткел байланыстан басқа, металл мен шалаөткізгіш арасындағы байланыс қолданылады. Бұндай ауысуларда процестер электрондардың энергетикалық аймақтағы шығу жұмысына байланысты, яғни металл және шалаөткізгіштен электрон шығу үшін жұмсалған энегия көлеміне байланысты. Шығу жұмысы неғұрлым аз болса , соғұрлым осы денеден электрон көп шығады. Енді әртүрлі металды шалаөткізгішті өткелден өтетін әртүрлі процестерді қарастырсақ (1.10 сурет). n - типті шалаөткізгіш (1.10, а сурет) металдан электрон шығу А м жұмысы шалаөткізгіштен А n шығу жұмысына қарағанда аз, онда металдан шалаөткізгішке электрон шығу басым болады. Сондықтан шала өткізгіштің шекара маңындағы қабатта негізгі тасымалдаушылар (электрондар) жиналады, яғни электрондар концентрациясы артады. 25 1.10 сурет - Металл – шала өткізгіш ауысуы Осы қабаттың кедергісі кез келген полярлы кернеу қосылыста аз болады және сондықтан, бұндай өткел түзеткіш қасиетке ие болмайды. Оны түзетпейтін (омдық) байланыс дейді. Бұндай түзетпейтін өткел р-типті металл мен шалаөткізгіш байланыста болады (1.10, б сурет), егер шалаөткізгіштен электрон шығару жұмысы металмен салыстырғанда аз болса (А n < А м ), онда бұл жағдайда шалаөткізгіш металға кері бағытқа қарағанда көп электрон шығарады. Шала өткізгіштің шекаралас қабатта негізгі тасымалдаушылар (тесіктермен) қаныққан, кедергі аз болатын аймақ пайда болады. Түзетпейтін екі байланыс түрі n - және р- аймақтан шығаратын шалаөткізгіш құралдарда қолданылады. Бұл мақсат үшін сәйкес металл таңдалады. Басқа қасиетке ие ауысулар 1.10, в-суретте көрсетілген. Егер металл n - типті шалаөткізгішпен байланыс А n < А м болса, онда біріншіден электрондар шалаөткізгіштен металға қарай өтеді және шалаөткізгіштің шекаралас қабатында негізгі тасымалдаушылармен біріккен аймақ пайда болады, сондықтан оның кедергісі үлкен болады. Бұнда салыстырмалы түрде потенциалды тосқауыл жоғары орнатылады, оның биіктігі қосылған кернеудің полярлығына байланысты өзгеріп тұрады. Бұндай ауысу түзеткіш қасиетті береді. Осындай ауысуды неміс ғалымы В. Шотки зерттеген, сондықтан бұндай жағдайда пайда болған потенциалды тосқауылды Шотки тосқауылы деп атайды, ал диодты тосқауылды - Шотки диоды дейді. Шотки диодта (Шала өткізгіштен металға келетін электрондар) жинақтау процесі және негізгі емес тасымалдаушылар зарядын тарату процесі болмайды, бұл электрон-тесікті ауысуға сәйкес. Сондықтан Шотки диодтың жұмыс істеу қабілеті қарапайым диотпен салыстырғанда жоғары болады, өйткені зарядттарды жинақтау және тарату – процесі инерционды, біршама уақыт қажет етеді. Аналогты түзеткіш қасиетке р-типті шалаөткізгіш металмен А м < А n байланыс болғанда орындалады. жүктеу/скачать 2,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|