Жаңа діни қозғалысгар I960 жылдардан бері жаңа діни қозғалыстар (ЖДҚ) күрт көбейді. Өзі-
нің аты айтып түрғандай, ЖДҚ-ға мемлекеттегі дәстүрлі дінмен бай-
ланысы жоқ, соңғы онжылдықтарда пайда болған рухани немесе діни
ағымдар жатады (Clarke, 2006; Saliba, 2003; Dawson, 2006). Жаңа діни қоз-
ғалыстарды кейде культ деп те атауға болады. Бірақ бүл бүрыс түсінік
беруі мүмкін болғандықтан, әлеуметтанушылар бұл терминнен бас
тартты. ЖДҚ-ға мысал ретінде Саентология шіркеуін, «Неопоган» Вик
ки дінін, шыгыс діндеріндегі қағидаларды қолданатын, бірақ оған ба-
тыстық түсінік беретін «Жаңа ғасырдың» түрлі рухани топтарын және
Хейл-Бопп кометасы жерді жоқ қылады деп ойлағандықтан, 1997 жылы
мүшелері өз-өзіне қол салған жұмақ қақпасын атауға болады. Өздеріне
қол жүмсау арқылы олар өмірді «жоғары деңгейде» жалғастыруға мүм-
кіндік аламыз деп сенген. Осы жаца діни қозғалыстардың қай-қайсысы
да иудей-христиандық дәстүрлерден алшақ. Олардың өз Құдайы бар
немесе тіпті Қүдайға сенбейді және Көне Өсиетті жазба ретінде қолда-
нады. Жаңа діни қозғалыстарды көп жағдайда қоғамда кең қолданыл-
майтын, өзгешеленетін тәртіп пен түжырымдардың қатаң сақталуын
талап ететін харизмалы көшбасшылар басқарады.
Жаңа діни қозғалыстарға өз мүшелерін қоғамнан алшақтауға шақы-
ратын Жүмақ Қақпасы мен қоғамда бақыт пен жетістікке жету үшін ме
дитация, аффирмация әдістерін қолдануға үйрететін «Жаңа ғасыр» топ-
тары кіреді.
Жаңа діни қозғалыстардыңқүрылымы мен қызметі ЖДҚ-лардың құрылымы мен қызметі секталарға өте ұқсас. Жаңа діни
қозғалыстарда өмірге жаңа көзқарас болғандықтан, олардың мүше-
лері көбіне ата-аналарының ізінен ермей, жаңа дінді таңдайды. Осы-
лайша, ЖДҚ да секталар сияқты қоғамда қалыптасқан діндерге көңілі
толмай гындарды қатарына жинайды (Clarke 2006; Saliba 2003; Dawson
2006). Алайда ЖДҚ-лардың бір-бірінен өзгешелігі мол. Олар әртүрлі
мақсат үшін қызмет етуі мүмкін. Негізгі қоғамды қабыл алмайтын
ЖДҚ-лар қоғамға көңілі толмайтын, ешқашан жетістікке жете ал-
маймын деп ойлайтын адамдардың сұранысына сай келеді. Негізгі
қоғамда бақыт пен жетістікке жетуді мақсат ететін ЖДҚ-лар негізгі
мәдени нормаларды бағалайтындар үшін қызықты болады.