8
ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ҮШ
БАСТЫ АСПЕКТІСІ
ТҮСІНУ ҚАБІЛЕТІ
ПАЙДАЛАНУ
ҚАБІЛЕТІ
ОЙЛАУ ҚАБІЛЕТІ
PISA ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫ
«Оқу сауаттылығы» термині кең мағынада қарапайым оқу біліктілігін
емес, мәліметтерді айқындай білу қабілеттімен анықталады. Мектеп жасындағы
балалардың тек оқу техникасын меңгеруі қазіргі таңда қабілеттілік болып
есептелмейді. Оқу сауаттылығы туралы түсінік білім алушылардың әртүрлі
форматтарда берілген мәтіндерді түсіне білуі, олардың мәні мен мазмұнын
түсініп тұжырымдауы және білім алушылардың мектептен тыс уақыттарда,
әртүрлі өмірлік жағдаяттарды шешуде оқығанын қолдана білу іс-әрекеттеріндегі
қызметтерін бағалауға негізделген. Сөзімізді нақтылай түссек, оқу сауаттылығы
– жазба мәтіндерді түсіну, өз мақсатына жету үшін оның мазмұнын қолдану,
қоғам өміріне белсенді қатысу үшін білімі мен мүмкіншіліктерін дамыту
қабілеті.
15 жастағы білім алушылардың оқу сауаттылығын бағалау құрылымы үш
басты аспектті қамтиды. Бұл оқиғаны
түсіну
, жалпы мәнмәтіннен қажетті
ақпаратты табу мен алу, оны
пайдалану
және
ойлау
мен өз жауабын негіздеп
дәлелдеу қабілеті (1-сурет).
PISA-да
оқушылардың оқу сауаттылығын анықтауда ақпараттың
маңынасын ашу және түсінік берудің үш негізгі параметрі бар. Олар:
мәтін,
жағдай (ситуация), сұрақ
. Осы аталған параметрлердің құрылымы келесідей
беріледі.
Бірінші
– әртүрлі тәсілдермен (кітаптар, парақшалар, ғаламтор-форумдар
мен жаңалықтар лентасы), нысандармен (көркем әдебиет, ғылыми-көпшілік
мәтіндер, ресми құжаттар, қоғамдық маңызы бар оқиғалар туралы ақпараттар,
кестелер, графиктер, диаграммалар, карталар) берілген
мәтін.
PISA мәтіндерінің ерекшеліктері оларды баяндаудың шынайылығында,
яғги өмірден алынған мысалдар болуында. PISA
зерттеуінің оқу сауаттылығы
бойынша құрастырылған тест тапсырмаларында мәтіннің 4 түрі кездеседі. Олар:
«
Достарыңызбен бөлісу: 
