Эссе Орындаған: Нұрлыбай Нұрлия Тексерген: Тоқтарова М. А

Эссе
 
Орындаған: 
Нұрлыбай Нұрлия
 
Тексерген: 
Тоқтарова М.А 
(оқытушы,магистр)
Бухгалтерлік есеп – бұл ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметі туралы ақпаратты 
жүйелеу және жинақтау үшін қолданылатын құрал. Олар ұйымның мүлкінің, 
міндеттемелерінің және капиталының жағдайы мен қозғалысын көрсететін өзара 
байланысты көрсеткіштердің жиынтығы.
Бухгалтерлік есеп шоттарының анықтамасы және мақсаты
Бухгалтерлік есеп – біртекті есеп объектілерін топтастыру тәсілі, олар туралы ақпаратты 
жүйелеуге және қорытындылауға мүмкіндік береді.
Бухгалтерлік есептің мақсаты:
Ұйымның мүлкінің, міндеттемелерінің және капиталының жағдайы мен қозғалысының 
көрінісі. Шоттар бухгалтерлік есепте объектілердің болуы мен қозғалысын, олардың 
құнының өзгеруін, сондай-ақ олардың арасындағы байланыстарды көрсетуге 
мүмкіндік береді.
Ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметіне бақылауды қамтамасыз ету. Шоттар 
мүліктің сақталуын, міндеттемелердің сақталуын, пайда мен шығынның қалыптасуын 
бақылауға мүмкіндік береді.
Қаржылық есептілікті қалыптастыру. Шоттардағы деректер сыртқы пайдаланушылар 
үшін ақпарат көзі болып табылатын қаржылық есептілікті дайындау үшін 
пайдаланылады.
Қаржылық есеп берудің құрылымы мен мазмұны
Бухгалтерлік есеп – бұл белгілі бір уақыт кезеңіндегі ұйымның қаржылық-шаруашылық 
қызметін көрсететін көрсеткіштер жүйесі.
Бухгалтерлік есеп келесі бөлімдерден тұрады:
Бухгалтерлік баланс – ұйымның есепті күнгі қаржылық жағдайын сипаттайтын 
бухгалтерлік есеп беру нысаны.
Қаржылық нәтижелер туралы есеп – есепті кезеңдегі ұйым қызметінің қаржылық-
экономикалық нәтижелерін сипаттайтын бухгалтерлік есеп беру нысаны.
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп – есепті кезеңдегі ақша қаражаттары 
мен олардың баламаларының қозғалысын сипаттайтын бухгалтерлік есеп беру 
нысаны.
Қаражаттардың мақсатты пайдаланылуы туралы есеп – бюджетке түскен қаражаттың 
мақсатты пайдаланылуын сипаттайтын бухгалтерлік есеп беру нысаны.
Бухгалтерлік балансқа және кірістер мен залалдар туралы есеп беруге ескертпелер 
бухгалтерлік баланс пен кірістер туралы есепте қамтылған мәліметтер туралы 
түсіндірме ақпарат беретін қаржылық есеп беру бөлімі болып табылады.
Бухгалтерлік есеп шоттарының классификациясы
Бухгалтерлік есеп шоттары келесі критерийлер бойынша жіктеледі:
Экономикалық мазмұны бойынша:
Активті шоттар мүлікті және оның қалыптасу көздерін көрсететін шоттар.
Пассивті шоттар – ұйымның капиталы мен міндеттемелерін көрсететін шоттар.
Активті-пассивті шоттар – бұл мүлік пен оның қалыптасу көздерін бір мезгілде 
көрсететін шоттар.
Транзакцияларды тіркеу әдісі бойынша:
Мүліктік шоттар – ұйымның мүлкін көрсететін шоттар.

Пассив шоттары – ұйымның басқа тұлғалар алдындағы қарызын көрсететін шоттар.
Капитал шоттары – бұл ұйымның меншікті капиталын есепке алатын шоттар.
Кіріс және шығыс шоттары – бұл ұйым қызметінің қаржылық нәтижелерін көрсететін 
шоттар.
Егжей-тегжейлі дәрежесі бойынша:
Синтетикалық шоттар – біртекті есеп объектілері туралы ақпаратты жинақтайтын 
бірінші ретті шоттар.
Аналитикалық шоттар – синтетикалық шоттар туралы ақпаратты ашатын екінші ретті 
шоттар.
Синтетикалық және аналитикалық есеп
Синтетикалық есеп – синтетикалық есеп шоттарынан құрастырылған есеп. Ол ұйымның 
мүлкінің, міндеттемелерінің және капиталының жалпы жағдайы мен қозғалысын 
көрсетеді.
Аналитикалық есеп – аналитикалық есеп шоттары бойынша құрастырылған есеп. Ол 
синтетикалық шоттар туралы ақпаратты ашады және есепке алу объектілерінің 
жағдайы мен қозғалысы туралы толығырақ ақпарат алуға мүмкіндік береді.
Осылайша, бухгалтерлік есеп шоттары ұйымның қаржылық-шаруашылық қызметі 
туралы ақпаратты жүйелеуге және жинақтауға мүмкіндік беретін маңызды есеп құралы 
болып табылады. Шоттарды жіктеу оларды есепке алу және талдау мақсатында 
тиімдірек пайдалануға мүмкіндік береді.