Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

І БӨЛІМ.  Әдеби мұраны зерттеудің негізгі арналары 3-ТАРАУ. Ә. Бөкейханұлы – әдебиеттанушы ғалым

жүктеу/скачать 3,59 Mb. Pdf көрінісі бет 33/444 Дата 17.11.2023 өлшемі 3,59 Mb. #191774 түрі Оқулық

І БӨЛІМ.  Әдеби мұраны зерттеудің негізгі арналары 3-ТАРАУ. Ә. Бөкейханұлы – әдебиеттанушы ғалым Әдебиеттану ғылымында акаде- миялық зерттеу мектептері қалып- тасқан елдердің зерттеу еңбектері- мен қатар қоюға болатын алғашқы  ғылыми сипаты айқын мақалалар  да жазыла бастады. Ол – қазақ хал- қының ардагер перзенттерінің бірі  Әлихан Бөкейхановтың «Туземец»  деген жасырын атпен жазылған «Қо- быланды» жырындағы әйелдер» деп  аталатын мақаласы. Бұл – ұлттық  әде биет туралы ғылымның арғы бас- тау ларынан бері келе жатқан ғылы ми  ізденістер жолында нақты бір көр кем  шығарманы ғылыми-зерттеушілік,  әде би-теориялық тұрғыда тұтастай  алып талдаған алғашқы еңбек. Шо- қанның өзі жазып алған эпостық  жырларын тарихи, ғылыми тұрғыда  сөз еткенімен, теориялық талдауларға  бара бермегені белгілі. «Ұлтшыл-алашордашыл» атанған  арыстарымыздың соңғы кезге дейін  ғылыми айналымға қосылмай келген  еңбектері секілді, бұл мақаланың  да ғылыми-зерттеушілік ой-пікірді  да мытудағы үлесі назардан тыс қа- лып келді. «Қобыланды батыр»  жырын немесе қазақтың эпостық  жыр ларын кейіндегі кеңес өкіметі  тұ сында монографиялық тұрғыда  қа рас тырған фольклористика ғы лы - мындағы еңбектердегі басты тұ жы- рымдарға негізгі өзек болған ойлар  осы мақаладан туындап отырса да,  белгілі себептермен сілтеме жасау  құрметіне де ие бола алмай қалды.  Қоғамды қайта құруға байла нысты  жаңаша көзқарастың әсерінен ал- ғаш рет «Қазақ фольклорис тика сы- ның тарихы» (1988) атты еңбекте  С. Қасқабасов «ХІХ ғасырдың ІІ жар- тысындағы қазақ фольклорис ти ка- сы» деген тарауында сөз етіп, ғылыми  ой-пікірдегі маңызын ашып берді.  Со ның өзінде Ә. Бөкейханов туралы  еш теңе айта алмай, амалсыздан «Ту- земец» мақала авторының ла қап аты,  В. М. Сидельниковтың айтуынша ав- торы Ә. Диваев. ...Сол уақыт үшін  әрі озық, әрі баспа бетінде ашық  айтылмайтын ойларды батыл көтер- гені үшін өз есімін жасырып, «Тузе- мец» деп қол қойған», – деп қорқа- қорқа барған [8, 138]. Қалай дегенмен  де қазақ фольклорының зерттелу  Ре по зи то ри й Ка рГ У 48 жүктеу/скачать 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу: