1. Ұлттық қауіпсіздік саласындағы басқару
Қазақстанның әлеуметтік-саяси және экономикалық дамуының қазіргі
деңгейі көп жағынан ішкі нарықтың шетелдік инвесторлармен экономикалық
және әлеуметтік-саяси қатынастардың басқа субьектілері үшін ашықтығына,
сыртқы эклнлмикалық байланыстарды реттеуге мемлекеттің рөліне көп
жағдайда тәуелді.
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев өзінің 2006
жылғы Қазақстан халқына «Қазақстанның әлемнің барынша бәсекеге
қабілетті 50 елінің құрамына кіру Стратегиясы» атты ұлттық қауіпсіздік
стратегиясын жүзеге асырудағы қарсы тұру керек қазіргі қауіптерді атап
2006-2010 жылдарға арналған ұлттық қауіпсіздігінің жаңа стратегиясында
алтыншы басымдық ретінде атап көрсетті.
Есептеулердің маңыздылығы отандық өндірістік потенциалдың
төмендеуіне алып келуі мүмкін, тауарлардың, капиталдың, қызмет
көрсетудің экспорттық және импорттық ассортименттік біругуі,
қазақстанның басқа елдерге қаржылық және технологиялық тәуелдігінің
күшеюі, басқа сөзбен айтқанда елдің ұлттық қауіпсіздігінің экономикалық
негіздерінің елеулі әлсіреуі.
Аталған мәселелер басқа мемлекеттермен байланыстарды реттеу
жағдайымен байланысты болғандықтан, кеден саясатын терең әлеуметтік-
философиялық зерттеу міндеті, ұлттық қауіпсіздікті нығайту мүддесінде
оның өнімділігін іске асыру шарттары мен жетілдіру жолдары бірінші
орынға шығады. Келесі факторлармен жағдайлармен қамтамасыз етілген.
Біріншіден, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету проблемасын барлық
жиынтығымен ушығуымен, қауіптің мінездемесі өзгеріп, экономикалық
сфераға ауысумен, ал оынң ішінде – Қазақстанның сыртқы және ішкі
шаруашылық байланыстарды реттеу сферасы болып табылады. Бүгінгі таңда
елдің ұлттық қуаттылығының арттыратын мемлекеттік кеден саясатының
жаңа басымдылықтарын қалыптастыру қажеттілігі өзекті мәселе болып отыр.
Кедендік саясаттың көпқырлы және көп сапектілі сұрақтарын бөлшектеп
қарастырмаған соң, оны тек «елдің бюджетінеақша жинау механизмі»
ретінде қарастыру, ұлттық қауіпсіздік жүйесіндегі рөлі мен орнын есепке
алмау, бүгінде кедендік шешудің консептуалдық әдістерінің әлсіздігіне
душар болдық.
Екіншіден, адамдар өмірін теңестіру экономикалық қылмыстарды
теңдестірумен және оған тән заңдылықтарды, Қазақстандағымен Орталық
Азияның басқа елдеріндегі ағымдар мен тәртіптерді таратумен қатар жүріп
жатыр. Бүгінгі күнде бірқатар қылмыстық топтар маңызды халықаралық
өткізу бекеттерін бақылайды және өздерінің қызметкерлерін ПМ,КБК құқық
қорғау органдары мен тағы басқа мемлекеттік құрылымдарға енгізеді.
Қылмыстық экономикаға тән белгі есірткі, қару-жарақ, балалар мен әйелдер,
адамның дене мүшелерінің саудасы ұрланаған машмналарды экспорттау,
табиғи шикізат ресурстарын шетке шығару, халықаралық құбырларды
бақылау және т.б. Аталған ағымдар тікелей елдің қауіпсіздігіне, ұлттық
қауіпсіздіктің басқа да құрамдас бөліктеріне әсер етеді жәнекеден саясатын
жетілдіруде, жаханданумен экономикалық интеграцияныңөсуі жағдайында
әр түрлі қауіптерден қоғам, тұлға, мемлекеттің қорғалу деңгейін көтеруді
талап етеді.
Үшіншіден, елдің ұлттық қауіпсіздік жүйесіндегі кедендік саясаттың
рөлін зерттеу өзектілігі Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымы кіруіне
және Батыстың шикізат көзі статусын ұстауға тырысумен шартталады.
Осылайша, қазақстан мен ТМД елдерінің ДСҰ-ға енуі олардың ұлттық
қауіпсіздікті қамтамасыз ету жолында елеулі мәселелерді қояды.
|