Әл-фараби атын да ғы Қа зақ Ұлт тық уни вер ситеті жоғары мек теп

2-бөлім. Педагогика ғылымы
52
да ғы пси хо ло гия лық проб ле ма лар ды ше шу. Осы ған бай ла ныс ты 
оқы ту дың ақ па рат тық не гіз де рі нің оқу пә нін әр тұр ғы дан зерт теу 
жә не оны иге ру ге қа тыс ты мә се ле лер ді шы ғар ма шы лық тұр ғы да, 
өз бе тін ше, бай ла ныс тар мен қа рым-қа ты нас тар дың бар лық ке ше-
ні не ба ғыт та лу дең гейін де пси хо ло гия лық не гіз де ме сі жа са лу да. 
Кә сі би бі лім жүйе сін де гі оқы ту дың ақ па рат тық не гі зі суб ъек-
ті ма те ри ал дың то лық кө ле мін иге руі мен оны бо ла шақ іс-әре-
ке тін де дұ рыс қол да на алуы үшін пси хо ло гия лық ме ха ни зм дер 
проб ле ма сын тү зуі мен тал дауын қа жет ете ді. 
Ой лау да иге рі ле тін бі лім мен бай ла ныс ты ғы жө нін де гі Л.С. Вы - 
го тс кий ұсын ған идея оқы ту теориясы не гі зін са лу шы теория лар-
дың бі рі не ай нал ды. Бұл бай ла ныс маз мұ ны қа был дау тә сі лін ар-
найы іс-әре кет ре тін де ұйым дас ты ру ар қы лы ашы ла ды. 
Кә сі би бі лік ті лік ма ман ның өз кә сі бін то лық иге руі мен оны 
сүюі жә не ма ман ре тін де те рең теория лық бі лі мі нің, ше бер лі гі нің 
бо луымен анық та ла ды. 
Кә сі би ше бер лік кә сі би іс-әре кет тен кө рі ніс та ба ды жә не ең 
ал ды мен кә сі би мақ сат ты лық же ке шы ғар ма шы лық пен, құ рал-
дар таң дау да ғы оң тай лық пен си пат та ла ды.
Әр бір ма ман дық тың өзі не тән са па лық ерек ше лік те рін көр-
се ту де, сол ма ман дық қа тән бел гі лер ді жүйелеу дің, яғ ни кә сіп тік 
құ ры лы мын – про фес сиог рам ма сын жа саудың же тек ші ор ны бар.
Про фес сиог рам ма – ма ңыз ды құ жат. Олар дың та лап та рын да 
кә сі би дай ын дық пен қайта дай ын даудың бар лық ке зең де рі ой-
лас ты ры ла ды. Яғни, маманның біліктілігін сипаттайды.
«Бі лік ті лік» сө зі нор ма тив тік мән де, айталық, «жұ мыс жа-
саудағы жо ға ры бі лік ті лік ті» (пе да го ги ка лық, пи ло таж ды, т.б.) 
та лап ете ді дейт ін мән де, сон дай-ақ «бұл адам – жо ға ры бі лік ті-
лік иесі» де ген дей, нақ ты адам си пат та ма сы мә нін де де қол да ны-
ла ды. Ал ғаш қы жайт қа бай ла ныс ты бі лік ті лік қыз мет кер ге қой ы- 
ла тын кә сі би іс-әре ке ті нің сан дық жә не са па лық та лап та рын 
(мы са лы, бі рін ші, екін ші, үшін ші са нат та ғы қыз мет кер не ні бі лу 
қа жет) бел гі лей ді.
Оқы ту шы ның, мұ ға лім нің бі лік ті лі гін же тіл ді ру жос па ры-
на сәй кес олар бес жыл да бір рет мұ ға лім дер бі лік ті лі гін кө те ру 

2.2. Жо ға ры бі лім нің мақ са ты мен мін дет те рі ...
53
инс ти тут та рын да не ме се жо ға ры оқу орын да ры ның ар наулы фа-
куль тетте рін де ар найы дай ын дық тан өтуі тиіс. Бі лік ті лік кө те ру 
не ме се пе да го ги ка лық жо ға ры оқу орын да ры ба за сын да мұ ға лім-
дер дің ал ған ар найы бі лім дер ді прак ти ка лық тұр ғы дан қо ры ты-
лып, бі лім бе ру ұйым да рын да сын нан өт кі зу ді қа жет ете тін ді гі 
аң ға ры ла ды. Мұн дай жағ дайда бі лім бе ру ұйым да рын да ар найы 
ұйым дас ты рыл ған әдіс те ме лік жұ мыс тар дың жүйесі оқы ту шы 
үшін ба ға жет пес кө мек бо ла ала ды.
Оқы ту шы ның кә сіп тік даяр лы ғы оның пе да го ги ка лық жо ға-
ры оқу ор ны нан кейін гі бі лім алуы мен ға на си пат тал май ды, ол 
оның кә сіп тік қыз ме ті нің бү кіл ке зе ңін қам ти ды. Со ны мен бір-
ге оқы ту шы ның кә сіп тік бі лі мін үз дік сіз кө те ріп оты руы оның 
шы ғар ма шы лық қа бі ле тін да мы ту ды жә не дер бес пе да го ги ка лық 
тә жі ри бе сін үне мі да мы ту дың шар ты бо лып та бы ла ды. Егер оқы-
ту шы қо ғам дық ор та да бел сен ді по зи ция ұстанып, оның дер бес тә-
жі ри бе сі әлеу мет тік жә не пе да го ги ка лық тә жі ри бе мен кі рі гіп, пе да-
го ги ка лық ұжым ның қол дауына ие бо лып, кә сіп тік шы ғар ма шы лық 
із де ні сі кө тер ме ле ніп отыр са, оқы ту шы ның кә сіп тік ше бер лі гі мен 
пе да го ги ка лық мә де ниеті нің ар туы ба рын ша же міс ті бо ла ды. 
Бі лім бе ру ұйым да ры ның пе да гог қыз мет кер ле рін ат тес та-
циялау бұ рын ғы Ке ңес Ода ғын да 1972 жы лы ен гі зіл ді. Ал ғаш қы 
ат тес та циядан кейін гі ке зең де ат тес та циялау ту ра лы құ жат тар бі-
лім бе ру жүйе сін де гі өз ге ріс тер ге сай бір не ше рет өз гер ті ліп то-
лық ты рыл ды.
Ат тес та цияның не гіз гі мақ са ты – пе да гог қыз мет кер лер дің 
кә сіп тік бі лік ті лі гін кө те ру, шы ғар ма шы лық бел сен ді лі гін да мы-
ту, әлеу мет тік қор ғауды қам та ма сыз ету. Ат тес та ция өт кі зу дің не-
гіз гі прин цип те рі ерік ті лік, ал қа лық оның объек тив ті, әділ өтуін 
қам та ма сыз ете ді. Бұл прин цип тер ат тес та циялық ко мис сия жа-
сақ тау да қа таң сақ та ла ды.
Қа зір гі ере же бой ын ша үш түр лі ко мис сия құ ры ла ды. Бас ат-
тес та циялық ко мис сия рес пуб ли ка лық, об лыс тық дең гейде, ал 
ау дан дық, қа ла лық ко мис сия тиіс ті бі лім ме ке ме ле рі нің дең гейін-
де құ ры ла ды. Ал бі лім бе ру ме ке ме сі нің ат тес та циялық ко мис-
сия сын құ ру пе да го ги ка лық ке ңес тің құ зы рын да бо ла ды.

2-бөлім. Педагогика ғылымы
54
Қа зір гі қо ғам дық өз ге ріс тер дің қар қын ды лы ғы бо ла шақ ма - 
ман дар ды даяр лау про це сін де оның мүм кін дік те рін бү гін гі күн-
нің өл шем де рі мен ға на есеп те мей, бо ла шақ қа ба ғыт тау ды қа жет-
сі ну де. Бү гін гі сту дент ер тең гі ма ман ның өз кә сі бі не қы зы ғу шы-
лы ғын ояту оның та быс ты із де ніс те рі не ық пал ете рі анық.
Кә сі би лік – ин ди вид тің кә сі би дағ ды лар ды мең ге ру дә ре же сі, 
ал 

жүктеу/скачать 5,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: