Әл-фараби атын да ғы Қа зақ Ұлт тық уни вер ситеті жоғары мек теп

7-бөлім. Жо ға ры мек тептегі білімдендіру технологиясының ...
126
Үс ті міз де гі ға сыр да бі лім алу адам ның бү кіл өмі рін де жал ға-
са тын үзі ліс сіз про цесс бо луы ке рек. Тек осы лай ға на ол үзі ліс сіз 
жү ріп жат қан ақ па рат тық жа ңа ру лар ға бейім де ле ала ды.
Қа зір гі уа қыт та бі лім жүйесі қо ғам ның ақ па рат та ну про це сі-
не қа тыс ты:
– ин фор ма ти ка жә не ақ па рат тық тех но ло гиялар тө ңі ре гін де-
гі ма ман дар дың бі лік ті лі гін, жер гі лік ті қа жет ті бі лім дең-
гейін қам та ма сыз ете тін жүйе ре тін де;
– өзі нің функ цияла рын же тіл ді ру үшін, нә ти же лік өсуі үшін 
ақ па рат та ну ына ың ғай лас ты рыл ған жүйе ре тін де екі ас-
пек ті ден тұ ра ды.
Қа зір гі таң да бі лім бе ру жүйе сін де бі лім ден ді ру тех но ло-
гияла ры ре тін де кре дит тік; қа шық тан оқы ту тех но ло гияла рын 
айтуға бо ла ды. «Бі лім ден ді ру тех но ло гиясы» өз та ра пын да бі лім 
бе ру жүйе сін же тіл ді ру жә не жа һан да ну про це сі не ену ге ың ғай-
лы, тиім ді бо луымен си пат та ла ды. «Тех но ло гия»
­
(грек ті лі нен ау-
дар ған да 
techne
– өнер, ше бер лік, жа сай алу жә не 
logos
– бі лім) 
– өнер кә сіп тің әр түр лі са ла ла рын да ғы ма те ри ал дар ды не ме се 
жа сал ған зат тар ды, т.б. өң деу не ме се қайта өң деу, қа был дау дың 
сәй кес ті гі жә не алу тә сіл де рі; осын дай қа был дау лар мен тә сіл-
дер ді жа сайт ын жә не же тіл ді ре тін ғы лы ми тәр тіп. Со ны мен қа-
тар өн ді ріс тік про цес тің не гі зі бо лып та бы ла тын өн ді ру, өң деу, 
қайта өң деу, та сы мал дау, сақ тау опе ра цияла рын да тех но ло гия деп 
атай ды. Қа зір гі за ман ғы тех но ло гияның құ ра мы на өн ді ріс тің тех ни-
ка лық бас қа руы да кі ре ді. Өн ді ріс тік про цес тің бей не сі, оның орын-
да лу ба ры сын да ғы құ ры лы мы, тех но ло гиялық ере же лер, та лап тар, 
кар та лар, гра фик тер ді жә не т.б. тех но ло гия деп атау ға бо ла ды.
«Оқы ту тех но ло гиясы» адам ның бел сен ді өмі рі нің тиім ді күйіне 
же туінің шар ты бо лып та бы ла тын көп жақ ты жә не үз дік сіз бі лі мі не 
өту ді қам та ма сыз ете ді. Жо ғар ғы бі лім ден ді ру тех но ло гияла ры оқу-
шы мен жұ мыс ке зін де гу ма нис тік, тұл ға лық ба ғыт та ғы пе да го ги ка-
лық әдіс-тә сіл дер ді, олар дың ин ди ви ду ал ды та би ғи ерек ше лік те рін 
ғы лы ми не гіз де ес ке ру ді қам та ма сыз ету үшін жа сал ған.
Ал дың ғы қа тар лы оқы ту тех но ло гияла ры ның ба зи сі ре тін де 
оқу про це сі нің ин ди ви ду ал ды лы ғы, қа шық ты лы ғы жә не ва ри ант- 

7.1. Қа зір гі кез де гі жо ға ры мек теп тер де гі бі лім бе ру ...
127
ты лы ғы, бі лім алу шы лар дың ака де миялық мо биль ді лі гі қа рас ты-
ры ла ды. Олар ды жү зе ге асы ру үшін ке ле сі ша ра лар қол да ны ла-
ды:
– оқы ту түр ле рі мен дең гейле рі, олар дың бағ дар ла ма ла ры 
жә не оқу жос пар ла ры ның ин но ва циясы жә не қол да ны лу 
мүм кін ді гін қам та ма сыз ете тін ғы лы ми не гіз жа са ла ды;
– оқу лық тар мен ком пью тер лік ба за лар сфе ра сы ғы лы ми не-
гіз де ле ді, оның мо но по ли за циясы та мыр жаяды;
– икем ді лі гі, жа сы мен тұ ты ну шы лық дең гейі әр түр лі адам-
дар ды оқы ту бой ын ша ва ри ант тық әдіс те ме лер жа са ла ды;
– бі лім алу шы лар дың тү бір лі теория лық дай ын ды ғын ес ке-
ріп, оқу дың ин те рак тив ті әді сі мен прак ти ка лық ба ғыт та-
лу ына өтуін қам та ма сыз дан ды ры ла ды;
– оқы ту тех но ло гиясы на жа ңа дан ен ді ріл ген жо ба лар ды 
сүйе мел деу жүйесі, оның жа нұялық, сырт қы, қа шық тық 
жә не экс тер нат тық түр ле рі жа са ла ды;
– бі лім са па сын ба қы лаудың рес пуб ли ка лық дең гейде гі ұлт-
тық жүйесі ен гі зі ле ді, ол тест тү рін де жо ғар ғы жә не ор та ма-
ман дан ды рыл ған оқу ор ны на қа был дау сияқ ты жүр гі зі ле ді;
– оқу құ қы ғы, әр түр лі оқу орын да ры нан ат тес тат жә не дип-
лом алу құ қы ғы бе рі ле ді, жо ға ры оқу орын да рын да сту де нт-
тер ді ба ға лау «бір лік-кре дит» жүйесі мен жүр гі зі ле ді;
– ком пью тер лік, вир туал ды жә не ақ па рат тық тех но ло гиялар, 
муль ти ме диалық оқу құ рал да ры да мы ты ла ды, жал пы жә не 
ма ман дан ды рыл ған ақ па рат та ну дың ұлт тық стан дар ты оқу 
ор нын ли цен зия лау дың ком по нен ті ре тін де ор на ты ла ды.
Тех ни ка лық оқу орын да рын да бі лім ден ді ру прак ти ка сы, қа-
зір гі жағ дайда, тиім ді оқу жүйе сін құ рас ты ру, оқу про цес те рін 
жо ба лау, әдіс тер мен ақ па рат тық алу, түр лен ді ру, жі бе ру, сақ тау 
жә не қол да ну құ рал да рын жа сау ке рек ті гін дә лел де ді. Яғ ни ақ па-
рат тық-пе да го ги ка лық тех но ло гиялар ар қы лы жү зе ге асы ры ла ды. 
Ақ па рат тық-пе да го ги ка лық тех но ло гиялар (АПТ) ке ле сі не-
гіз гі элект рон ды-ди дак ти ка лық функ ция лар ға ба за ла на ды:
– көр нек ті лік, яғ ни қа был да на тын оқу ақ па рат ты түй сі ну жә-
не ұғы ну, елес те ту жә не тү сі ну ді ашу;

7-бөлім. Жо ға ры мек тептегі білімдендіру технологиясының ...
128
– ақ па рат ты лық, оқу құ ра лы ті ке лей бі лім нің кө зі бо лып та-
бы ла ды, яғ ни анық ақ па рат та су шы;
– ком пен са тор лық, оқу про це сін же ңіл де ту, күш пен уа қыт ты 
аз жұм сау ар қы лы мақ сат қа же ту ге бейім де лу;
– бейім де лу ші лік, оқу про це сі нің ағы мын да өзі не қо лай лы 
жағ дай ту ғы зу ға ба ғыт та лу;
– ин тег ра тив ті лік, объект не ме се құ бы лыс ты бү тін дей жә не 
бө лік ре тін де қа рас ты ра бі лу. 
Оқы ту тех но ло гиясы ның маз мұ ны оқу жә не кә сі би дағ ды мен 
іс кер лік ті қа лып тас ты ру ды қам та ма сыз ете тін оқу шы ға бе ріл ген 
тап сыр ма лар жиын ты ғы ның, оқу мә лі мет те рі құ ры лы мы ның, 
жат ты ғу лар мен тап сыр ма лар дың маз мұ ны на сай бо ла ды. Бұл 
жер де оқу са бақ та рын ұйым дас ты ру дың фор ма ла ры ең ма ңыз ды 
рөл ат қа ра ды. Ұйым дас ты ру фор ма ла ры сту де нт тер дің бі лім ді, 
дағ ды лар мен іс кер лік ті жау лап алу ла ры на, оқу кө ле мі не де ген 
қа ты нас та ры на, бе ріл ген тап сыр ма ны бе кі ту ге ар нал ған ба қы лау 
түр ле рі не ба ғыт тал ған. 
Оқы ту әдіс те рі – сту де нт тер дің бі лім ді, іс кер лік ті жау лап алу-
ла ры на, дағ ды ла ры мен бі лім алу шы лар дың тәр биесі не ба ғыт-
тал ған оқы ту шы мен сту дент қыз ме ті нің тә сіл дер жүйесі. 
Оқы ту құ рал да ры – оқы ту про це сі нің тиім ді лі гін арт ты ру ға 
ар нал ған ар найы жа сал ған ма те ри ал дық не ме се ма те ри ал дан ған 
объек ті лер. Оқы ту тех но ло гиясы ның жік те ме сі тө мен де гі кес те-
де бе ріл ген. 
Не гі зі нен, оқы ту тех но ло гиясы ның нақ ты жік те ме сі жоқ, 
бі рақ екі тү сі нік қа лып тас қан: дәс түр лі жә не ин но ва циялық.
А.Я. Са вель ев (бі лім бе ру дің ҒЗИ) бі лім бе ру тех но ло гиясы ның 
ке ле сі жік те ме сін ұсы на ды:
– қыз мет тің ба ғы ты бой ын ша (оқу шы лар, сту де нт тер, оқы-
ту шы лар жә не т.б.); 
– оқы ту мақ са ты бой ын ша; 
– пән нің түр ле рі бой ын ша (гу ма ни тар лық, жа ра ты лы стану, 
тех ни ка лық пән дер, т.б.); 
– қол да ны ла тын тех ни ка лық құ рал да ры бой ын ша (аудиокө-
ру, ком пью тер лік, ви деоком пью тер лік жә не т.б.); 

7.1. Қа зір гі кез де гі жо ға ры мек теп тер де гі бі лім бе ру ...
129
– оқу про це сін ұйым дас ты ру бой ын ша (же ке ше, ұжым дық, 
ара лас); 
– әдіс те ме лік тап сыр ма бой ын ша (бір пән нің тех но ло гиясы, 
құ рал да ры, әді сі).
5-кес те

жүктеу/скачать 5,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: