Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012

– 605 –
јайын атаЎа жiберiп, балаЎа атты „реЎ јойдырып ала-
сыЎ.
Хош! …ке болдыЎ. Емшекке жарымайтын балаЎа та-
ЎертеЎ ерте тґрып, Космонавт пен Виноградов
к†шелерiнiЎ јиылысындаЈы кухнядан басја „йелдер са-
уып јалдырып кеткен сҐтiн сатып алып, жол-ж†некей
таЈы бiр-екi дҐкенге соЈып, Ґйге келесiЎ де, бiр кесе шай-
ды iшкен-iшпегенiЎдi есiЎе тҐсiре алмай, жґмысја тарта-
сыЎ.
Кешке Ґйге келгенде шешесiнен мезi болЈан бала тек
саЈан талпынады да отырады. Сен баланы алып отырып,
шарасыздау Ґнмен уајыттыЎ жојтыЈын, јолыЎныЎ бо-
самай јойЈанын, „йтпесе осы уајытта бiр-екi „Ўгiме не
хикаят жазып тастауЈа болатынын айтып, бала болмаЈан-
да дҐниенi т†Ўкерiп тастайтындай болып, „йелiЎе шаЈым
айтасыЎ.
ТҐнде бала ґйыјтату јашар бґзаулаЈаннан јиын. Ж„не
сенiЎ балаЎ (†згелердi кiм бiлген) †зiнiЎ дем алЈан дыбы-
сынан †зi оянып кететiн бiр сајјґлај. К†терiп јајпа-
јылдап жҐрмесеЎ, ґйыјтамайды. Ајыры †лдiм-талдым деп
баланы ґйыјтатып, жатјызып, есiктi жауып, демiЎдi ба-
сып, ас Ґйде „йелiЎ екеуiЎ «уѕ» деп рајаттанып, бiр кесе
шайды ендi ауызЈа ала бергенде шар ете јалЈан дауыс
шыЈады. «Ойбай» деп екеуiЎ бiрдей жҐгiрiп, сасјаннан
есiкке кептелiп, «јабаттасасыЎ да жҐресiЎ» деп бiр-бiрiЎе
кейiп, баланы таЈы да јолЈа алып, ґйыјтатуЈа кiрiсесiЎ.
ТаЎертеЎ сен жґмысја кеткенде „лгi кiшкентай ернi
бґлтиып, мґрны пышылдап, жґпар иiсiн бґрјыратып
ґйыјтап жатады. ‡зiЎе ґјсай ма, јалай?
СҐйiп алЈыЎ келедi. Бiрај болмайды – оянып кетедi.
ЅолыЎа ајша тҐссе, „лгi немеге бiрдеЎе алЈыЎ келедi
де тґрады. Не киiм, не ойыншыј. Ойыншыјтан јора
салатын болдыЎ. Бала да жаман Ґйренiп, бiр ойнаЈан
ойыншыЈымен ойнамай, келесi ойыншыјты кҐтiп оты-
рады.
БаланыЎ јылыЈы кҐн сайын †згерiп, айтсаЎ таусыл-
майтын жырЈа айналады. ЕЎ алЈаш «м„м-м„м-м„м»
дегенiн естiп, ешкiм естiп-к†рмеген бiр Јажайып јґбы-
лыстыЎ Ґстiнен шыјјандай есiЎ шыЈады. «Ѕайталашы»
десеЎ, „лгi неме тура алЈашјысындай «м„м-м„м-м„м»

– 606 –
дейдi де, таЈы айтайын ба дегендей сыЈырайып бетiЎе
јарайды.
Бiр кҐнi аяј астынан баланыЎ iшi бґзылып, з„реЎ
ґшып д„рiгерге барсаЎ, «тiсi шыЈып жҐрген шыЈар» дейдi
жайбарајат. ¦йге келiп баланыЎ аузын ашсаЎ, ой, Алла,
жоЈары жаЈынан аЈарып шыЈып келе жатјан екi тiстi
к†ресiЎ.
Ендi ол неме тiсiнiЎ јышуы јанЈанша к†рiнген затты
аузына салып тiстейтiндi шыЈарады.
КҐлгенде саршґнајтыЎ тiсi јґсап „лгi екi тiсi к†рiнiп
тґрады.
Ал ендi аяЈына тiк тґрып, †з бетiмен бiрнеше јадам
жасап, бiр метр жердi жҐрiп †ткен кезде ХХ Јасырда бґдан
Ґлкен жаЎалыј болмаЈан секiлдi „сер аласыЎ. «К†рдiЎ
бе, к†рдiЎ бе?» – деп айЈайлайсыЎ „йелiЎе. «К†рмедiм»,–
десе: «Сен-ај осы дҐниенiЎ б„рiнен јґр јаласыЎ да
жҐресiЎ», – деп ол байЈґсты бiраз жерге апарып тастай-
сыЎ.
‡стiп жҐргенде ауылдаЈы „кеЎнен хат аласыЎ: «ЖазЈа
јарай баланы бiрге толысымен †зiмiзге „кеп тастаЎдар.
Керек болса, таЈы тауып аларсыЎдар», – деп жазыпты.
М„ссаЈан! Сен бiр бала жасайтын цехта жґмыс iстейтiн
адам секiлдiсiЎ. «…ке-ау, бала кiшкене буыны јатып
жетiлсiн деп едiк. Жылап мазаларыЎды алады Јой. Ауыл-
да не дґрыс д„рiгер жој. Тґра тґрса јайтедi», – деп хат
жазасыЎ. ОЈан: «Буыны јатсын деген не п„ле? Немене,
ауылдаЈы баланыЎ буыны јатпай ма екен? …лде бiз бала
асырап к†рмеппiз бе? ‡зiЎ јайдан шыјтыЎ? К†ктен тҐстiм
деп ойлайсыЎ ба? С†здi јойыЎдар да, жазда демалыс алып,
баланы „кеп тастаЎдар. Болмаса, †зiм барып, алып
кетемiн», – деген жауап келедi. Ж„не хаттыЎ аяЈын:
«КҐндерiЎдi к†ре алмай жҐрiп, бала бајјан нелерiЎдi
алЈан»,– деп аяјтайды.
Ал керек болса. …кеЎ айтјанынан јайтпайтын јырсыј
адам. Амал жој, †зiЎе бґйырмайтын баланы баЈып-јаЈып,
жаздыЎ аяЈында кемпiр-шалЈа апарып тастайсыЎ.
Содан кейiн саЈынышты кҐндер басталады. Болбырай-
Јан кiшкене с„биiЎ кҐндiз ойыЎнан, тҐнде тҐсiЎнен
кетпейдi. …йелiЎ екеуiЎ баланыЎ бҐкiл јылыЈын бiр-бiрiЎе
кезек-кезек айтып, м„з боласыЎдар. АуылЈа барып, ба-

– 607 –
лаЎныЎ тҐрiн бiр к†руден артыј бґл дҐниеде Ґлкен ар-
ман жој секiлдi.
Бес айдан кейiн шыдай алмай, балаЎды к†ру Ґшiн елге
барасыЎ. БарсаЎ, балаЎ сенi ґмытып јалЈан, айнала
јашып, жоламайды. АпарЈан ойыншыјтарыЎ мен жемiс-
жидектерiЎдi к†рсетiп, пара бергендей болып, „реЎ де-
генде бетiнен бiр сҐйесiЎ. СаЈан жоламаЈан сайын, „кеЎ
мен шешеЎ м„з болып: «Керегi жој олардыЎ. Атасы мен
„жесiнiЎ баласы јайтедi оларды?» – деп онсыз да оЎып
тґрмаЈан жаЈдайыЎды одан сайын јиындатады.
Ајыры, «јой, басја бiр бала тауып алып, жарылјан-
басај, мынадан јайыр жој екен», – деп кҐдерiЎдi Ґзген-
дей боласыЎ.
Сол ойыЎныЎ жемiсi ме, „лде тiлегiЎ јґдайдыЎ јґла-
Јына жеттi ме, „йтеуiр дҐниеге екiншi бала келедi. Одан
Ґшiншi бала...
‡стiп алЈашјы саЈыныш уыты бiршама јайтјандай
болады.
ТаЈы да таусылмайтын јызыј, таусылмайтын јылыј.
ДҐниеге келген „р с„би отбасы Ґшiн бiр-бiр тарих.
* * *
С„би †мiрi тым н„зiк: бiр с„т јылыЈына сҐйiнiп, м„з
болып отырасыЎ, келесi с„тте я јґлап, я бiр жерiн соЈып
алып, жҐрегiЎдi тас т†беЎнен бiр-ај шыЈарады. Ѕуаныш
пен сҐйiнiш, Ґрей мен уайым, јызыјты да јиын кҐндер
†мiрiЎнiЎ айнымас бiр б†лiгiне айналып, жҐрегiЎде
м„Ўгiлiкке жатталып јалады.
Барлыј жан иесi ґрпаЈымен м„Ўгiлiк. С„би јґдiретiн
мойындау адамныЎ рухани †мiрiндегi Ґлкен жеЎiстiктердiЎ
бiрi. Бауыр етiЎ – балаЎныЎ †зiЎнен б†лiнген ‡зiЎ екенiн
сезiнген кезде санаЎа нґр јґйылып, тек †зiЎнiЎ отбасыЎ
емес, бҐкiл адамзат јауымыныЎ бауырлас, јандас, тамыр-
лас екенiн сезiнесiЎ. ‡з балаЎды жајсы к†ру сезiмi ояна-
ды. К†шеде талтаЎдап „реЎ жҐрiп бара жатјан кiп-
кiшкентай с„бидi к†рсеЎ, јарадан-јарап жҐрегiЎ
елжiрейдi. ‡йткенi к†кiрегiЎде: «Ол да мен секiлдi бiреудiЎ

– 608 –
с„биi Јой», – деген ой тґрады. Сол арјылы †з ата-анаЎ-
ныЎ јадiрiн бҐкiл жаныЎмен ґЈасыЎ.
Ендеше, бiз баланы Јана емес, бала бiздi де
т„рбиелейдi. С„би †зiнiЎ кiршiксiз перiште к†Ўiлiмен
сенiЎ жаныЎды лай сезiмдерден тазартып, жаЎартып оты-
рады. ‡з бойыЎнан †зiЎ тапјан „лдебiр жанјиярлыј,
жауапкершiлiк, iзгiлiкке деген сенiм – осыныЎ б„рi
с„биiЎнiЎ арјасында.
ЖаныЎды жадыратып отбасына таЈы да с„би келедi.
ОныЎ аты – немере. ТабиЈат жарыјтыј адам баласын ба-
јытты јылудан ештеЎенi аямаЈан секiлдi.

– 609 –
М А З М ? Н Ы

жүктеу/скачать 1,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: