М.Әуезов әңгімелеріндегі заман көрінісі мен тарихи кезең сипаты

М.Әуезов әңгімелеріндегі
заман көрінісі мен тарихи
кезең сипаты.
Ералиева Адель, Асилбек Анель

Мұхтар Әуезов қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Абай
ауданындағы Бөрілі деген жерде 1897 жылы 28
қыркүйекте дүниеге келген. Әкесі Омархан мен атасы
Әуез екеуі де хат танитын сауатты адам болған. Өз
заманында ұлы Абаймен сырлас, ауылдары іргелес,
аралас-құралас тіршілік кешкен. Бала Мұхтардың атасы
Әуез – Құнанбайдың кіші әйелі Нұрғанымның туған інісі.
Абайдың өлеңдерін зор ықыласпен тыңдап, қағаз бетіне
түскен тың туындыларымен танысып, пікір алмасатын
жақын адамдарының бірі болған. Мұхтардың бала
кезінен Абай мұрасына қызығушылығын оятқан да осы
атасы еді. Ескіше сауаты бар, араб, парсы, түркі
әдебиетімен таныс Әуезді Абай "Әуке аға", "Үлкен қожа"
деп атаған. Мұхтар дүние есігін ашқанда, Абай
Әуезовтердің шаңырағына шілдеханаға барған деген де
естеліктер бар.
Он бір жасында әкесі Омархан қайтыс болады. Осыдан
кейін Мұхтар ауылдан қалаға немере ағасы Қасымбектің
тәрбиесіне көшеді. Шаһарда оқу-білім жолындағы
біршама ұзақ сапары басталады.

М.Әуезовтің әңгімелерінде заман көрінісі мен
тарихи кезең сипаты терең түрде бейнеленген.
Оның шығармалары қазақ халқының өміріндегі
әлеуметтік, экономикалық, және мәдени
өзгерістерді көрсетеді. Әуезов XX ғасырдың
басындағы тарихи оқиғаларды, колониялық
саясаттың әсерін, ұлттық өзін-өзі тану процесін
өз шығармаларында ерекше шеберлікпен
суреттейді.

1. Заман көрінісі
Әлеуметтік құрылым: Әуезов өз шығармаларында қазақ қоғамының әлеуметтік
құрылымын, дәстүрлі өмір салтын, ауылдың тұрмыс-тіршілігін суреттейді. Ауыл
өмірі, ауылдастар арасындағы қарым-қатынас, отбасы құндылықтары, салт-
дәстүрлер — бұл тақырыптар шығармаларында кеңінен көрініс табады.
Экономикалық өзгерістер: Әуезов Қазақстандағы экономикалық өзгерістерді
де айқын көрсетеді. Отаршылдық кезеңіндегі жер мәселесі, бай мен кедей
арасындағы айырмашылық, еңбек өнімділігі — бұл элементтер оның
шығармаларында басты назарда.
Мәдениет және білім: Білімге деген ұмтылыс, мәдени жаңғыру, ұлттық
әдебиетті дамыту мәселелері оның шығармаларында басты орын алады.
Абайдың тұлғасы арқылы Әуезов қазақ халқының мәдени-рухани даму жолын
көрсетеді.

Кратко опишите, что вы 
хотите обсудить.
2. Тарихи кезең сипаты
Отаршылдық және колониялық саясат: Әуезовтің шығармаларында
отаршылдықтың салдары, қазақ халқының бостандығы мен тәуелсіздікке
деген ұмтылысы басты тақырып ретінде алынады. Ол қазақ жерінің
шетелдік отаршылар тарапынан қалай эксплутацияланғанын суреттейді.
Революция және саяси өзгерістер: 1917 жылғы революцияның қазақ
халқына әсері, жаңа идеологиялардың қалыптасуы, қоғамдық
қозғалыстар — бұл мәселелер Әуезовтің шығармаларында көрініс
табады. Ол өз кейіпкерлері арқылы революцияның әкелген
өзгерістерін, ұлттық сана-сезімнің оянуын көрсетеді.
Әуезов шығармаларында ұлттық сананың маңызы зор. Оның
кейіпкерлері арқылы халықтың рухани және мәдени құндылықтары, өз-
өзіне деген сенімі, ұлттық болмысын сақтап қалу жолындағы күресі
баяндалады.

3. Шығармаларындағы негізгі тақырыптар
Табиғат пен адам: Табиғат пен адам арасындағы байланыс, адамның
табиғатқа және өзінің әлеуметтік ортасына қалай әсер ететіні — бұл
мәселе Әуезовтің көптеген әңгімелерінде кездеседі. "Көксерек"
әңгімесінде адам мен табиғат арасындағы күрес, адамның ішкі әлемі мен
табиғаттың заңы көрсетіледі.
Әуезов шығармаларында адамгершілік, этика, ұлттық құндылықтар
ерекше маңызды. Оның кейіпкерлері қиын жағдайларда моральдық
таңдаулар жасап, адамгершілік қасиеттерін көрсетуге тырысады.

Қорытынды: М.Әуезовтің шығармалары қазақ әдебиетінің
алтын қорына енген. Оның әңгімелеріндегі заман көрінісі
мен тарихи кезең сипаты халықтың рухани өмірін,
тарихын, және мәдениетін жан-жақты көрсетуімен құнды.
Әуезовтің шығармалары қазақ халқының өткені мен
болашағын терең ұғынуға, ұлттық сана-сезімді
жаңғыртуға ықпал етеді. Әуезов қазақ әдебиетінде
ерекше орын алады, оның мұрасы бүгінгі ұрпаққа рухани
азық болып қала бермек.

Назарларыңызға рахмет!