Бағдарламасы аясында іске асырылды Karen Armstrong
лер де бейне бір жан тапсыратындай өте күшті физикалық және психоло - гиялық толқуды бастан өткеретін
жүктеу/скачать 28,29 Mb. Pdf көрінісі
|
Karen Armstrong. A History of God
| 202
лер де бейне бір жан тапсыратындай өте күшті физикалық және психоло - гиялық толқуды бастан өткеретін. Бірақ Исайя мен Иеремиямен салысты - рғанда, Мұхаммедтің мұндай сәтте көңілі орнығатындай және оған көмек боларлықтай қалыптасқан дәстүрі жоқ болатын. Қорқынышты тәжірибе күт - пеген жерден басына тап болды да, не істерін білмей қалды. Жан шыдатпас күйзеліс хәлінде Мұхаммед жұбайы Хадишаға жетіп кел - ді. Бойын үрей билегені соншалықты, дірілдеген күйі еңбектеп барып оған тығылды. «Үстімді жап! Үстімді жап!» деп жан даусы шыға әйелінен Иләһи жаратылыстан арашалап алуын тіледі. Алғашқы үрей кішкене басылған сәт - те, Мұхаммед болған жайды Хадишаға айтып, «Мен мәжнунға ұқсаймын ба?» - деп сұрады. Әйелі оған дереу: «Сен туыстарыңа қамқорсың. Сен ке - дей-кепшік пен жоқ-жітікке көмектесіп, олардың ауыртпалығын көтерісесің. Сен жұртымыз жоғалтқан игі қасиеттерді қайта тірілтуді армандайсың. Сен қонақжайсың, қиындыққа душар болған барша адамға көмектесесің. Жоқ, жаным, олай болуы мүмкін емес!» деп көңілін орнықтырды. 267 Құдай бұлай жөнсіз іс жасамайтын. Хадиша өзінің христиан және Інжілді оқитын немере бауыры Бәрақа ибн Нәуфәлға барып, ақыл-кеңесін алуды ұсынды. Бәрақа - да еш күмән тумады: Мұхаммедке Мұса мен басқа да пайғамбарлардың Құдайынан уахи келген еді; Мұхаммед арабтар үшін Алланың жіберген ел - шісіне айналды. Пайғамбардың өзі бұған бірнеше жыл өткеннен соң ғана көз жеткізді, содан кейін құрайыштарға ізгі хабарды олардың ана тілінде жеткізе бастады. Інжілде баяндалғандай, Синай тауында Мұсаға уахи болып тұтасымен түскен Тәуратпен салыстырғанда, Мұхаммед Құранды бір сөзден соң бір сөзді, бір аяттан соң бір аятты 23 жыл бойына бөлек-бөлек алып тұрды. Уахи алу бұрынғыдай оны ауыр азапқа салатын. Қартайған шағында Мұхаммед - тің өзі «Мен уахиды алған кезде бейне бір жанымды суырып жатқан сияқты сезімде болушы едім. Дәл солай азапқа түспеген кезім жоқ» деп есіне ала - тын. 268 Құдайдың уахиларына өте мұқият құлақ түрмесе болмайтын еді және 267 Ibid. 268 Jalal ad-Din Suyuti, al-itiqan fi’ulum al aq’ran in Rodinson, Mohammed , trans. Anne Carter (London, 1971), p. 74. 203 уахи оған әрдайым анық және сөз қалпында келмейтін болғандықтан, оның маңызы мен мәнін дәл ұғыну үшін жанталасатын. Кейде оған уахи мазмұ - ны анық болатын: «Жәбірейілді анық көріп, оның не дегенін анық естідім» дейтін. Енді кей сәттері мағынасы түсініксіз уахи оны азапқа салатын. Кейде уахи қоңыраудың талмаусырап жеткен үніндей құлаққа әрең шалынатын: «Мен үшін ең қиын сәт осы еді. Ал уахиды түсініп болам дегенше Иләһи әуез әрең естіліп жататын». 269 Классикалық кезеңнің алғашқы өмірбаяншы - лары Пайғамбарды «көбіне өз рухына мұқият құлақ түретін» деп жазады, біз қазіргі кезде оны түпсанаға үңілу деп айтуымыз керек шығар. Бұл құбылыс шабыт қысқан шайырдың өлең «тудырар» сәттегі санасының түбінде шөгіп жатқан шумақтардың айқын санаға қалқып шыққан сәтін еске салатын си - яқты. Шумақтардың сыртқа шығар заматтағы қуаты мен айқындығы құпия, тысқары бір күштің әсерін көрсететін секілді. Құранда Құдайы Мұхаммед - ке, Уордсуорттың «әрекетсіз кемеңгерлікпен» деп айтқанындай, үзік-үзік жететін уахи сөзін асықпай, ұқыпты түрде ден қоя тыңдауды бұйырады. 270 жүктеу/скачать 28,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|