|
Үкілі Ыбырайдың «Қалдырған» өлеңіндегі астарлы ойды талдап жазыңызБайланысты: Esse - zharatylystanu ba 1171 yty18.Үкілі Ыбырайдың «Қалдырған» өлеңіндегі астарлы ойды талдап жазыңыз.
Қазақ əәдебиеті мен өнерінің тарихында өзінің ерекше шығармашылық өнерімен айқын із қалдырған
əәнші – ақындардың бірі – Ыбырай Сандыбайұлы. Кешегі ХХ ғасырдың басындағы қазақ
топырағындағы тарихи-экономикалық жəәне əәлеуметтік-рухани өзгерістер, патша саясаты
ақынның көңіл күйі мен өмірлік көзқарасына əәсер етпей қалмады. Ыбырай сол заманның ащы
шындығын айыптау арқылы «Қалдырған» деп аталатын терең философиялық толғауын жарыққа
шығарады. Бұл толғауда қандай астырлы шындық жатыр деп ойлайсыз ? Сыршыл ақынның мына
сөзінең біз өз өміріне шолу жасағандығын байқаймыз. “Жасымнан халқымды сұлу сөздің нəәріне
қандырған ақын едім. Халқым да мені еркелетіп, маңдайымнан сипап, құрмет тұтты. Соның
арқасында Сарыарқаны сайраңдап ғұмыр кештім. Енді, міне, алпыстан асқан шағымда сұм дүние
теріс айналды, мені іздейтін жан қалмады” деген екен. Шығарманың соңында Ыбырай сақал-шашы
аппақ қудай етіп бейнелегенін көреміз. «Қалдырған» толғауында ақын мұңы мен кіршіксіз көңіле
сырын толық байқауға болады. Оны кіршіксіз ақын талай-талай тауқыметті бастан өткеріп,
өмірдің өріне көтеріліп, енді тағдырдын түбінді кезеңінде аяқ басқан сəәті осы «Қалдырған»
толғауымен байланысты. Өмірінің соңғы кезеңдерінде баяғы жолындаған жастықтың қайта
айналып келместігін түсінген ақын өткен өміріне тек көз жүгірте алатын ұғынды. Барлық жұмыр
басты пенделер бұл өмірдің, заңына бас елді. Біреу келіп, біреулер кетеді. Үкілі Ыбырайда өмірінің
соңғы сəәтінде осы толғауымен дүниенің жалған зат əәрі қайта оралмас шық екенін түсінді. Қорыта
келгенде, дарынды əәнші-сазгер, асқақ үнді ақын Ыбырай Сандыбайұлы өз заманындағы əәр алуан
əәлеуметтік мəәселердəә көтерген алдыңғы қатарлы өнер қайраткерлерінің бірі болды.
|
|
|
