Ббк 84 (5К;аз) б к азыбек Би Келд1бек лы
-бел1м. КАЗЫБЕК БИ - КОЛБАС ШЫ
жүктеу/скачать 5,8 Mb. Pdf көрінісі
|
kazybek
| 6-бел1м. КАЗЫБЕК БИ - КОЛБАС ШЫ
Кай хальщ болмасын ел санатына, катарына батыр, кемецгер улдарыныц аркасында енед1 Бул шындыкка эр елдщ тарихын зерделей отырып, кез жетюзуге болады. Ел1м деп ещреп туган ер- лер кундел1кп пендеш ш к т1ршЫктщ тусауын узш елш щ камын жейщ, кан кешед1, аждаЬамен арпалысады. Шындыгында бше- бисек, тарихты осындай 6ip шогыр асылзада улдар жасайды. Ел тагдыры таразыга Tycin турган сэтте хальщ кашанда ез азаматта- рына карайды. Нагыз кесем мен ер осындай сын сагатта ездерш топ бастаган серкедей ссзшсдк Эз Тэуке ханныц кез1 т1р1с1нде 1716-1718 жылдары Кайып бшпк басында болды. 0 з Тэуке хан кайтыс болганнан кешн де, бшпк 6ipa3 уакыт Кайыптын колына к е п т . Bipaic 1717-1718 жылдар кез1ндеп ж е ц ш а , сэтс1зд1ктер1, оны казак арасындагы беделшен айырып, акыры ел1мге душар erri. Кайып ханныц Орта жуз батырларыныц колынан enyi эл1 де аныктауды керек ететш жумбак окиганыц 6ipi. Эбикайы р болса, Кайыптын ксзшдс-ак окшауланып, Ыргыз, Торгайга жакын Keniin, одан 3pi Казан, Уфа шаЬарымен карым-катынасын кушейтп. Кайып хан Турюстанда жалгыз калып, пушайман жургенде, Э бикайы р соцынан ерген жауынгерлер1мен Едш бойында жорыкта едь Осы кате шюр. 0 з Тэуке хан 1718 жылы кайтыс болган. Ал, Кайыпка келетш болсак, ол Тэуке ханныц кез1 т1рю1нде 1716-1718 жылдары ел баскарган. 1722-1723 жылгы кыстыц каЬары катты болып, ел жутка ушырап, элдер1 курып, кайыц сауып кун Kepin жургенде 1723 жылгы ерте кектемде Шуна Дабо бастаган калыц калмак шауып эбден тоз-тозын шыгарды. Каз дауысты Казыбек би XVIII-nii гасырдагы аласапыран уакытта, жан-жактан анталаган жау ортасынан халкын аман алып шьщкан колбасшы - Ер Казыбек атанды. Букар жырау Казыбек б ид in уйгарымымен Еди-Жайык, Сыр, Арал, Ор мен Жем бойындагы елдщ азаматтарын шакырган. Акыры аш-жалацаш, жаяу-жалпы боскан елд1, езде pi иен элдекайда 175 кеп жаумен согыса-согыса кажыган жшттерд1 мулдем курып кету- ден Сырдьщ тем снп агысы, Арал, Едш мен Жайьщ, Ор мен Жем бойындагы елден келген Kinii жуздщ Ер азаматтары Мугаджар тау- ына жетюзбей аман алып калыпты. Ерте кектемде Каратау етегшен басталган бул тарихи шубырынды кеш кара кузде Мугаджар тауы- на та кап токтаган. Бугш п есеп бойынша, «Актабан шубырынды» шубырган кеш жолыньщ узын-ыргасы 1500 шакырымга такау болады. Бул - 6ip кыргын согыс болыпты. Бул - 100 жылдан аса созылган казак-калмак арасындагы гасырльщ согыстагы алгашкы жещс, тубегешп бетбурыс болды. Букар жырау бул дастанында Казыбек биге б1рнсшс шумак арнапты. Оны «Казыбек би» демей, «Ер Казыбек», - деп атай- ды. Бул турасында Нургожа молда: - «Kimi жуз жершде Орта жуз бен Kimi жуздщ басын 6ipiicripin, калмактьщ бетш кайтарган каракесек Ер Казыбек би болды», - деген келе Mi аз, ал магынасы мол дерек жазыпты. 1718 жылы эз Тэуке хан кайтыс болганда жэне 1723 жылы Орта жуздщ 6ip б елш «Актабан шубырынды» нэубетше ушыраганда Казыбек би Сэмеке, Эбшмэмбет хандардьщ, Барак, Батыр, кешн Абылай султандардьщ арасын жарастырып, ел болашагы ушш оларды ез-ара ынтымакка шакырды. Будан шыгатын корытынды: - «Актабан шубырынды» окигасында улагатты Казыбек би казак эсксрщщ Колбасшысы 9pi ел кесем1 болган». Б1з буны казак халкына тэуелс1зд1к жолын нускаган кемецгер Каз дауысты Казыбек бидщ OHcrc.ii eMipi, каска жолы деп 61 лсм 1 з . Бул туралы «Актабан шубырындыдан» ел есш жиган кезде Букар былай жырлайды: Цаз дауысты К,азыбек, Шацшацулы Жэшбек. Царакерей К,абанбай, жүктеу/скачать 5,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|