Typi  бар: 1) саясат шешен  ce3i

шешен 
ce3i; 
4) бш м д ш шешен 
ce3i; 
5) молдалар 
ceji 
- уагыз. 
Каз дауысты Казыбек би осылардьщ кайсысына болсын ез1нд1к 
улссш. кайталанбас колтанбасын калдырганын кеп дэлелдеп 
жатуды кажет етпейдг Мэселен, саясат шешен сездщ, ягни жи- 
ынды аузына караты п. кандырып. с с в д р т мемлекет 
iciHe 
карар 
шыгарту максатпен сейлеген сездщ гажап улпеш е цалмац ханы 
Коцтайшыга бозбала Казыбектщ:
Ei3 цазац деген мал баццан елм1з
Ешюмге соцтыцпай жай жатцан елм1з.
Eлiмiздeн цут-береке цашпасын деп,
Жергмгздщ memin жау баспасын деп,
Найзага укг таццан елм1з.
Eiu6ip душпан басынбаган елм1з,
Басымыздан сез асырмаган eлмiз.
Достыгымызды сацтай быген eлмiз,
Дэм-тузды ацтай быген eлмiз.
Асцацтаган хан болса
Хан ордасын таптай быген eлмiз.
Атадан ул туса, цул боламын деп тумайды,
Анадан цыз туса, куц боламын деп тумайды.
¥л мен цызды цаматып отыра алмайтын eлмiз.
Сен - цалмац, 6i3 - цазац, царпыецалы кeлгeнбiз.
К,азац, цалмац баласы, табысцалы кeлгeнбiз.
Танымайтын жат елге таныецалы кeлгeнбiз.
Танысуга конбесец, шабысцалы кeлгeнбiз.
Сен цабылан болсац, мен — арыстан,
Алысцалы кeлгeнбiз.
Ж аца уйреткен жас тулпар, жарысцалы кeлгeнбiз.
Тутцыр сары жeлiммiн, жабысцалы кeлгeнбiз.
Сен — meMip болсац, мен — KOMipMin, epimкeлi келгенмт.
Ею елттщ баласын meлimкeлi келгенмт,
Егесетт ер шыцеа, uiлmкeлi кeлгeнмiн.
Берсец жондеп 6imiM^di айт,
Бермесец, турысатын жepiцдi айт! -
деген сезш жатцызуга непз бар.
335

Бул жай гана елец емес. Онда мсмлекеткураушы улт казактын 
экономикалыц негЫ, аумактык тутастыгы, слш Ы к oip.iiri. халыц- 
аралыц байланыстары, элеуметпк цурылымыньщ iprc.ii кауым- 
дары, корганыс кабистк азаттыц идеясы, бэсекеге тетеп бере­
тш элеует1 алга тартылган жэне осылардьщ эркайсына жауап 
беретш тулга екенш жасырмайды. Ендеше, Казыбек б ид in цазац 
мемлекеттш гш ныгайтуга тшелей цатысы барын телтума шыгар- 
масынан кере аламыз.
Ал А. Байтурсынов езш щ 1926 жылы жарыц керген «Эдебиет 
танытцышында» афоризм улпс1нде келт1рген Каз дауысты Казыбек 
биден цалган мына сездерд1 б ш м д ш к шешен сезге юрпзсек, 
цателесе цоймаспыз.
Балац жаман болса,
Квртгентц мазагы.
Атыц жаман болса,
Ш ыбын жанныц азабы.
Цатын жаман болса,
Б ул жалганныц тозагы.
Туган балац жацсы болса,
Ею коздщ шырагы.
М т ген атыц жацсы болса,
Бул дуние Hi ц пырагы.
Алган жарыц жацсы болса,
Мейманыцныц турагы.
Дегенмен улы ойшыл Ьэм цайраткер осынау цагидаларымен 
мемлекеттщ цуаты отбасы мен тэрбиеде жатцанын мецзегещц де 
цаперден шыгармаган жен.
Казыбек би 1764 жылы 97 жасында дуние салды. ¥лы ньщ
улылыгын терецнен тусшген замандастары оны эулиел1 жер -
Турюстандагы Кожа Ахмет Яссауи кессиссше жерледг Аты уранга 
айналып, аруагына урпацтар бас иетш болды. 1909 жылы Семей 
турмесше цамалган А. Байтурсынов былай жазган едк
336

К,аз дауысты Цазыбек,

жүктеу/скачать 5,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: