Білім беру бағдарламасы тыңдаушыға арналған нұСҚаулық
жүктеу/скачать 2,25 Mb. Pdf көрінісі
|
Тыңдаушыға арналған нұсқаулық 10.09.2019 каз
| Психологиялық кеңес беру.
Психологиялық кеңес берудің көрсеткіштеріне: баланың немесе жасөспірімнің дербес жүгінуі; олардың ата-аналарымен, қамқоршыларымен, мұғалімдермен немесе басқа ұйымдардың өкілдерімен бірге келуі; жәбірленушіні психологтің өзі шақыруы. Бірінші нұсқа, проблема мен мотивацияның болуына байланысты ең оңтайлысы. Басқа жағдайларда, алаңдаушылықты, қорқынышты, үрейді және соған байланысты психологиялық қорғауды жеңілдету үшін қосымша алдын-ала жұмыс қажет болады. Психологиялық кеңес берудің негізгі әдісі – сұқбат. Зорлық-зомбылық құрбанының нақты және ықтимал қабілеттерін анықтайтын арнайы сұрақтар мен тапсырмалар көмегімен психолог клиентпен өзара әңгімелесіп, кеңес беруші проблемаларын ықтимал жолдары мен шешу әдістері туралы ақпаратты жинауға көмектесетін сұқбатты жүргізеді. Әңгімелесу барысында психолог белсенділікке, сезімдер мен тәжірибелерге әсер ететін басқа да белгілі әдістерді, зорлық-зомбылық құрбаны үшін оның жеке басын сөзсіз қабылдағанын көрсететін алаңдаушылықтарды қолдануға болады. Көбінесе бұл нәтижелер клиенттің тыңдауының әртүрлі нұсқалары арқылы қол жеткізіледі (Т. Гордон): 1) пассивті тыңдау (үнсіздік): балаға өзінің жеке басына және проблемаларына назар аударуға мүмкіндік беретін күшті тәсіл; 2) растау реакциясы, тыңдағанын мойындау: ауызша репликалардың және қимыл- қозғалыс әдістердің көмегімен (басын изеу, алға қарай жылжу, жымию, қасын тыжырайту және т.б.) іске асырылады. 3) «есіктерді ашу»: баланың ашық болуына мүмкіндік беретін арнайы сұрақтар немесе ескертулер; 4) белсенді тыңдау: естіген сөздерін өзгерту арқылы психолог өзінің болжамын айқындайды және клиенттің ақпаратын қайта анықтайды; 5) «сезімнің көрінісі»: бірге уайымдау және түсінуді жеткізу тәсілі (К.Роджерс). Мұны пайдалану кезінде психолог баланың сезімінің өзіндік айнасына айналып, оны түсінуге және оларды ауызша түсіндіруге көмектеседі; осылайша, оған эмоционалды жауап береді; 6) сублимацияларды оқу: қауіпсіз, әлеуметтік-қолайлы және потенциалды- шығармашылық түрде сезім білдіру; 7) интерпретация: бұл психологиялық әдістердің негізі, мұның нәтижесінде бала немесе жасөспірім теория немесе психологтің жеке тәжірибесі негізінде жағдайдың жаңа көрінісін алады. Адам өзі ойлаған суреттен ерекшеленеді шындықтың баламалы көзқарасын ашады; 8) директива: психолог кеңес алушыға оған қандай іс-қимыл жасау керектігін анық көрсетеді және бала оның нұсқауларын орындауды сұрайды; 9) өздігінен ашылу: психолог жеке тәжірибесімен және басынан өткізгендерімен бөліседі, ол сұхбаттасушының қазіргі сезімдеріне серік бола алатындығын көрсетеді. Психологтің мәлімдемесі «Мен-ұсыныстамын» сөзіне негізделген; 10) кері байланыс: психолог адамға басқалар оны қалай қабылдайтындығын түсіндіреді,өзін оң немесе теңгерімді қабылдау үшін нақты деректерді береді. Бұл әдіс зорлық-зомбылық кешенінің күшеюіне әкеліп соқтыратын көптеген проблемалар мен күрделі кешендердің болуына байланысты жасөспірімдер үшін аса маңызды. 11) логикалық дәйектілік: психолог балаға ойлау мен мінез-құлқының салдарын түсіндіреді: «Егер ... ... болсаң, онда ... болады». Бұл әдіс олардың әрекеттерін және тәжірибелерін көрсетуге мүмкіндік береді, рефлексиялық мінез-құлықты дамытуға және тәуелсіз шешімдер қабылдауға ықпал етеді; 12) қайта айту: мәселенің талқылауын белсендіретін және екі жақтың өзара түсінігін жақсартатын психолог клиенттің жағдайын және оның ойларын қайталау; 13) резюме: клиенттің пікірін қорытындылау және психологтің қорытындысы бойынша кеңес беру әңгімесінің соңында қолданылады. Бұл әдіс әңгімелесу нәтижелерін түсіндіруге көмектеседі және оларды нақты өмірге көшіруге көмектеседі. Зорлық-зомбылықтан зардап шеккен жасөспірімдермен жұмыс жасауда психологиялық 101 көмек көрсетудің ең лайықты түрлерінің бірі «сенім телефонын» қолдануға болады. Ол жасырындықты, адалдықты, қорлау қорқынышын және әртүрлі санкцияларды алып тастайды, жасөспірімге байланысты үзуге мүмкіндік береді, егер бұл жағымсыз болса. «Сенім телефоны» – жасөспірімдердің субмәдениетін жақсы білетін және осы жұмысқа арнайы дайындалған жасөспірім-еріктілерді пайдалануға мүмкіндік береді. Осындай кеңес берушілердің рольі – жасөспірімге проблеманы анықтауға, теріс эмоцияларды ауызша білуге, қауіптің көздерін анықтауға, жәбірленуші тұлғасының салауатты және қауіпсіз жақтарын қалыптастыруға көмектесу, дағдарысты жағдайда оған қолдау көрсететін адамдардың шеңберін көрсету. жүктеу/скачать 2,25 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|