Патофизиология пәні, мақсаты мен міндеттері және оларға жету
Газдық емес ацидозға организмнің икемделіп-бейімделу
жүктеу/скачать 6,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы патфиз
| Газдық емес ацидозға организмнің икемделіп-бейімделу
жолдары: ♣ қышқыл ӛнімдердің артығы жасуша аралық сҧйықпен жартылай бейтарапталады. Артынан бҧл ӛнімдер гидрокарбонаттармен (NaHCO 3 ) әрекеттеседі. Содан кӛмір қышқылы және бейтарапталған қышқылдың натрий тҧзы босап шығады. Қан плазмасында гидрокарбонаттардың мӛлшері азаяды. Бҧл газдық емес (метаболизмдік) ацидозға тән кӛрсеткіш болып келеді. Олардың азаюы эритроциттерден қан плазмасына шығарылған НСО 3 ‾ мӛлшерімен біршама теңгеріледі; ♣ кӛмір қышқылы қанда басым болып кетеді. Артық Н 2 СОз карбоангидраза ферментінің әсерімен суға және кӛмірқышқылы газға ыдырайды. Кӛмірқышқылы газы тыныс алу орталығын қоздырып, тыныс алу жиілеуінен организмнен сыртқа шығарылады. Бірақ, артынан қанда СО 2 азаюы тыныс алу орталығының және тамырлардың қимылдық орталығының тежелуіне әкелуі мҥмкін; ♣ артық сутегінің иондары эритроциттерге және тін жасушаларына ауысып, олардан калий иондары, сҥйектерден натрий мен кальций иондары босап шығады. Осыдан қан сҧйығында калий, натрий, кальций иондарының деңгейі кӛтеріледі; ♣ сутегінің артығы қан нәруыздарымен бейтарапталады. Газдық емес ацидозды теңгеру жолдарында, ӛкпенің гипервентиляциясына қарағанда, бҥйректің қызметі шамалы болады. Ӛйткені бҧл кезде қанда кӛмірқышқылы газдың ҥлестік қысымы (рСО 2 ) тӛмендеген. Осыдан бҥйрек ӛзекшелерінің эпителий жасушаларынан Н + иондарының несепке шығарылуы және НСО 3 ‾ несептен кері қанға сіңірілуі азаяды. Несептің титрлік қышқылдығы артады. Ӛйткені ацидоз туындатқан ауада ҧшпайтын органикалық қышқылдардың (кетондық денелер, сҥт қышқылы т.б.) және аммоний тҧздарының несеппен сыртқа шығарылуы кӛбейеді.. Осылардың нәтижесінде ацидоз теңгерілген болады. Дегенмен бҥл кезде қышқылдық-сілтілік кӛрсеткіштерде айқын ӛзгерістер байқалады (стандарттық гидрокарбонаттардың мӛлшері қан плазмасында біршама азаяды) (14-кесте). |