Педагогиканы ң жалп ы негіздер І
Білім беру ұғымын ең алғаш рет педагогикаға енгізген Иоганн Генрих Песталоцци. Білім беру
жүктеу/скачать 374,5 Kb.
|
muhanbetova
| Білім беру ұғымын ең алғаш рет педагогикаға енгізген Иоганн Генрих Песталоцци. Білім беру - табиғат және қоғам мүшелерінің адамгершілік, интелектуалдық мәдени және дене дамуы мен кәсіби біліктілігінен жоғары деңгейіне қол жеткізуді мақсат ететін үздіксіз тәрбиелеу мен оқыту үрдісі. Білім беру мәселесі әрбір қоғамның даму дәрежесіне байланысты. Мысалы, орта ғасырларда санай және оқи білетін адамды білімі бар деп есептеген. Казіргі атом, космос және халық шаруашылығын автоматтандыру дәуірінде білім беру ғылыми - техникалық үдеудің құдіретті факторы болып отыр. Білім беру өте күрделі ұғым, педагогикалық ғылым тұрғысынан түсіңдірудің әр турлі мәні бар. Егер әңгіме білім берудің сатылары жөніңде айтылса, оңда бастауыш, тоғыз жылдық, орта және жоғары білім беру ұғымдары пайдаланылады. Ал білім беру мамандыққа байланысты сөз етілсе, оңда педагогикалық, ауылшаруашылық т.б. осы сияқты ғылымдар қолданылады. Ал, білім беру мамаңдыққа байланысты сөз егілсе, онда педагогикалық медициналық, ауыл шаруашылық т.б. осы сияқты ұғымдар қолданылады. Бұл ұғымдардың бір жағынан, бір - бірімен ұштасып жататын табиғи байланысы болады. Халыққа білім беру негізі - жалпы орта білім. Жастардың орта және жоғары дәрежесі мамандыққа ие болу немесе өңдірісте нәтижелі еңбек етуі орта білім алуға байланысты.
Оқыту - білім берудің негізгі жолы. Оқыту оқытушы мен оқушылардың біріккен іс-әрекеттері - соңдықтан да ол екі жақты біртекті үрдіс: біріншіден, оқытушы оқушыларға білім беріп іскерлікке, дағдыға үйретеді, екіншіден, оқушы таным міңдеттерін жете түсініп, дағдыны игереді және оларды өмірге қолданады. Педагогика тәрбие, білім беру ұғымдары бірыңғай және тұтас үрдіс болып қарастырылады. Оқыту барысында білім беру мақсаты іске асырылады. Олай болса, оқытудың білім беру және тәрбилік мәні бар. Оқыту барысында оқушыларға теориялық білім мен тәрбие беру бір-бірімен ұштастырыла жүргізіледі. Мысалы, әдебиет сабағында шығарма кейіпкерлерінің патриоттық ерлігін мазмұңдау арқылы білім бере отырып, мұғалім оқушыларды қарсы өшпенділікке тәрбиелейді. Химия сабақтарыңда оқушылар химиялық заңдар, факторлар, теориялар жөніңде ғылымның негізі мен қаруланады. Халық шаруашылығының, маңызды салаларында химияны қолданумен танысады. Осыған орай, мұғалім оқушылардың ғылыми материалистік көзқарастарын қалыптастырады, халқына берілгендік рухына тәрбиелеуге көмектеседі. Педагогиканың негізгі ұғымдары деп тәрбие, білім беру, оқыту. Олар бір - біріне тәуелді, табиғи байланысып жұмыс жүргізеді. Бұл ұғымдар жастарды өмірге, практикаға дайындаудың басты құралдары болып табылады. 2. Педагогика білім беру, педагогикалық шындық туралы ғылым ретінде педагогикалық үрдістің дамуымен қызмет етуінің заңдылықтарын зерттейді. Практика үшін педагогика ғылымы педагогикалық шындықты қайта құру үшін негіз жасайды. Сондықтан осы саладағы ғылыми зерттеулер практикалық бағытталған сипатта болады. 3. Жүйе – элементтердің жиынтығы, олар белгілі бір тұтастық, бірлік құратын бір-бірімен қатынаста және байланыста болады. Педагогика ғылымдарының жүйесіне: жалпы педагогика, жас ерекшелік педагогикасы, мектепке дейінгі педагогика, кәсіби педагогика, педагогика мен білім берудің тарихы, салалық педагогика, коррекциялық педагогика, салыстырмалы педагогика, жеке пәндер әдістемесі және т.б. дербес бөліне бастады. Жалпы педагогика педагогикалық үрдіс пен білім берудің негізгі заңдылықтарын зерттейді. Жас ерекшелік педагогикасы (мектепке дейінгі, мектеп, ересектер педагогикасы) анатомиялық және физиологиялық және әртүрлі жастағы топтардың психологиялық ерекшеліктеріне сәйкес педагогикалық үрдіс пен білім берудің ерекшеліктерін зерттейді. Кәсіби-техникалық, арнаулы орта, жоғары білім беру педагогикасы жұмысшы кадрларды кәсіби және әртүрлі деңгейде мамандарды даярлаудағы педагогикалық процестің заңдылықтарын зерттейді. Коррекциялық педагогика (сурдопедагогика, тифлопедагогика, олигофренопедагогика, логопедия) дене дамуында кейбір ауытқушылықтар (есту, көру, сөйлеу) бар балалар мен ересектерге білім берудің теориялық негіздерін, принциптерін, әдістерін, формаларын зерттеумен айналысады. Салыстырмалы педагогика әрбір елдегі білім беру және тәрбие жүйелерінің дамуын, олардың жалпы және өзіндік ерекшеліктерін салыстыра отырып зерттейді. Салалық педагогика (жалпы, әскери, өндірістік,еңбекпен түзету, сауықтыру, педагогикалық, психологиялық ) түрлі еңбек және өмір салаларында адамдарды тәрбиелеу, дамыту заңдылықтарын зерттейді. Педагогика тарихы – адамзат тарихында педагогикалық идеялар мен мектептердің қалыптасуын зерттейтін ғылым. 4. Педагогика саласындағы ғылыми зерттеулер практикалық бағытта болғандықтан педагогика гуманитарлық білімдер жүйесімен байланыста болады. Педагогикалық ой алғашында жалпы философиялық білімдер жүйесінде, діни ілімдер, саясаттануда, заңда, әдебиетте дамыды. Философия табиғат пен қоғам дамуының жалпы заңдарын түбегейлі зерттейді. Педагогика психологиямен тығыз байланысты. Психология психикалық үрдісті және адамның дербес ерекшіліктерін, демек, адам психологиясының даму заңдылықтарын зерттейді. Педагогика мен психология ғылымдарының зерттейтін объектісі - адам. Педагогикалық нақты мәселерді зерттеп, жинақтауға әлеуметтану ғылымының маңызы зор. Әлеуметтану ғылымы әлеуметтік ортаның ықпалын, арасындағы әлеуметтік қатынасты қарастырады. Педагогика ғылымы тәрбиеге байланысты этнографиялық және археологиялық деректерді пайдаланады. Педагогиканың да, психологияның да табиғи ғылыми негізі физиология болып саналады. Ол негізгі нерв және психикалық процестері өтуінің педагогикалық мән-жайын неғұрылым терең зерттеу үшін негізі болып келеді. Соңғы кезде педагогика ғылымы кибернетика жетістіктерін де пайдаланады. Бұл күрделі машиналардағы, тірі организмдегі және қоғамдағы үрдістердің жалпы заңдылықтарын зерттейді. жүктеу/скачать 374,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|