Педагогикасы казакстан республикасы
|
Otbasy pedagogikasy 2014 Zhundibaeva
| 6 ip H em e
бшезж, сакина, жузж улес^редк Ал 6eciKKe салган бэйбш еге таза матадан кейлек кипзедк BeciKTin бала тэрбиесше ьцгайлылыгы: б1ршшщен, кеппп-кон- ганда туйеге артып журуге колайлы, екшшщен, баланы ем1згенге ете ыцгайлы. Баланы жергектен m e m in жатпай-ак, ана бесжке асылып отырып та eMi3e бередг Tirrri анасы eMi3e отырьп, мызгып та алады. Ушшшщен, 6eciK баланьщ денесшщ тазалыгына, уйыктауына ко лайлы. Баланын нэж1с1 (39pi) денеге жайылмай шумек, тубек аркылы кетедг ДенеЫ кургак болса, бала жылы жатып, тыныш уйыктайды. Ал бала денесшщ e c y i ушш уйкы аса кажет. Бала 40 кунге дейш 22г23 сагат, 6 айга дейш 20-21 сагат, ал 1 жаска дейш 18-20 сагат уйыктайды. Уйкысы тыныш баланьщ денеа тез e c i n жетшедь 228 Казак баласыныц 6eciri - кус тесек, жастык, жаялык, жергек, Кол бау, т1зе бау, т1зе жастык, 6eciK керпе, шумеп мен тубеп тазалык ymiH ыцгайлы даярланган, ею басы догаша иипп жасылынган, курау шабактары ныгыз киюластырылган, eKi кос аяктары децес табанды болып келед1 жэне аркалыгы ернектелген. Бесжке салу pgciMi кебшесе, баланы кыркынан шыккан сон Ki- miripiM той ретшде етедг BeciKKe салу рэЫмше шакырылган ауыл уйдщ эйелдер1 шашуын, жол жорасын ала келедг Баланы алгаш рет белеу psciMi коп бала ocipreH уб1рльшуб1рл1 эйелге тапсырылады. Ондагы максат - сол кездеп жас келшшектердщ де сол эйелге уксап коп баланы дуниеге экелт, оларды тэрбиелеп курметп ана мэртебесше ие болу. Жарык дуниеге жаца келген нэрестенщ эсем эуен, кумб1р куй, анасыныц уш косылган дабыр аркылы сез1м жуйес1 ояна туседг Шшдеханадагы шаттык, ойын-сауык нэрестеш коршаган балалар мен ересек адамдардын кецшш кетередц бауырмашылдыгын артты- рады, онер1н еркендетш, дарынын дамыта туседг Шшдехана жыры к у п ы болсын айту, бата беру рэс1мшде жыр- ланады: Бебектщ бауы берж болсын Оскен сайын ерлесш Еш жамандык кермесш 03i жарык кун болсын Жасы узак, мыц болсын! Соцгы кезде «ППлдехана» тойы бала туган соцжет1 куннен кешн, немесе бала кыркынан шыккан соц етю зш п жур. Халык салтында шшдехана тойында 1ипмджке жол беру - 3pi обагт, 9pi кунэ, 9pi кыл мыс болып табылады. Бебек туганнан кешн жетьсепз айдан соц, эуел1 ецбектеп, содан кешшрек каз-каз турып, каз басып журе бастайды. Бала тэй-тэй басып журе бастаган кезде, тусау кесу рэс1м1 жасалып, тусау кесу жыры айтылады. Тусау кесу - эдет-гурыптык, ырым-рэс1мдж куаныш мэжшгсш- де айтылатын жыр. Ko6iHece, 6ip жаска толып, ерюн журе бастаган бебектщ баскан кадамы кутты болып, одан 9pi жаны жамандьж кормей, жаксы ж у р т кетуше тшек б ивд рт, оныц ата-анасы куа- нышка ортак жакын адамдарды жинайды да, сыйлы адамга бебек- Tin тусауын кест1редг Баланыц тусауы ала жшпен немесе койдыц ток imeriMeH байланады да, тусау кескен соц тусау кесуппге сый- 229 сыяпат керсетшш, сыйлык бершедг Тусау кесшген соц баланы ак жайма уст1мен немесе калыц кшем успмен журпзш: Цаз-каз, балам, каз, балам, Тай-кулын боп шаба гой, К,адам бассац мэз болам, Озып бэйге ала гой. Курмеу1щц шешешн, К^аз баса гой, шырагым, Тусауыцды кесешн, К^утты балсын кадамын. Каз-каз, балам, каз, балам, 0 M i p r e аяк баса бер, Такымыцды жаз, балам, Асулардан аса бер, Кадамынды карайык, Ж упре койшы кулыным, Басканынды санайык. Желб1ресш тулымыц Каз-каз, балам, журе гой, Елгезек бол, ершбе, Балтырыцды туре гой, Lnrepi бас, merin6e, - д е п , ата-ана куаныш бицпрш, арман-тшепн айтады. Бала 7 жаска толган кезде эке-meuieci немесе атасы, эжес1 колы- нан жетектеп, мектепке (медресеге) окуга апаратын болган. Баланыц мектепке баруын ауыл-аймак болып куаныштап, эйел- дер анасына кайырлы болсын айтып, «тшашар» тойына арнап шашу шашады. Ата-анасы арнайы мал сойып, тойга келгендерд1 ет, кы- мыз, шай 6epin сыйлайды. К,ариялар кетерде окуга барган жас балага «хатты тез танып, ютапты кеп окып, Лукпандай хаюм, Атымтайдай жомарт болсын, 12 галамныц тшш бшсш» деп бата 6epin, тшек тшейдг Токым кагу тойы - 7-8 жасар бала нагашы журты бэйгеге мш- пзген кунанына ашамай ерш ерттеп жүктеу/скачать Достарыңызбен бөлісу:
|