ПӘн бағдарламасы (syllabus)

Павлодар, 2013ж.

Пән бағдарламасының Нысан

ХТжЖФ деканы

________ Ахметов Қ.Қ.

“___ ” ________2013 ж.

Құрастырған: оқытушы Ахметов К.И. _______________

Биология және экология кафедрасы

5В060700 Биология мамандығының студенттеріне арналған

Пән бағдарламасы (Syllabus)

Бағдарлама “__” __. 20__ ж. бекітілген жұмыс бағдарламсы негізінде әзірленді.

«_____» ___________ 2013 ж. № _____ хаттама

Барлығы – 3 кредит

Курс: 2

Семестр: 4

Барлық аудиторлық сабақтар – 135 сағат

Дәрістер - 22,5 сағат

Тәжірибелік/семинар сабақтар – 22,5 сағат

Зертханалық жұмыстар – қарастырылмаған

СРП – 90 сағат

соның ішінде СРСП – 22,5 сағат

Жалпы еңбек сыйымдылығы - 135 сағат
Бақылау формасы

Емтихан – 4 семестр

Мамандыққа кіріспе, зоология.

Жануарлардың салыстырмалы морфологиясы, зоология бойынша үлкен практикум.

- жануарлар патшалығынығ систематикалық қатыстылығын оқып үйрену;

• 
  омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың негізгі класстарының систематикалық белгілерін сипаттау;
  
• 
  зоологиялық номенклатураның халықаралық кодексімен танысу;
  
• 
  Қазақстан территориясын мекендейтін отряд өкілдерін зерттеу;
  
• 
  ең массалық отрядтар өкілдерінің морфологиялық белгілерін зерттеу;
  
• 
  түрлік алуантүрлілігінің қысқару себептерін қарастыру.
  

Курсты оқытудың нәтижесінде студенттер білуі тиіс:

• 
  таксономияның принциптерін, систематикалық белгілерді;
  
• 
  жануарлар патшалығы систематикасында негізгі класстардың орындарын;
  
• 
  негізгі отрядтардың негізгі белгілерін;
  
• 
  түрішілік өзгеріс дәрежесін анықтау мен бағалаудың әдістері;
  
• 
  түрлік алуантүрлілігінің қысқару себептерін;
  
• 
  эволюцияның қазіргі кездегі түрдің пайда болуын;
  
• 
  Қазақстан территориясында түрлердің таралуын.
  

• 
  өткен материалды талдау мен синтездеуге, зоологиялық номенклатурада негізгі таксондардың орын алуының себеп-салдар байланыстарын бөлуге мен ашуға;
  
• 
  морфологиялық белгілер бойынша дананың түрге, тұқымдастыққа, отрядқа қатыстылығын анықтау;
  
• 
  Қазақстан территориясында мекендейтін жануарлардың класстарын, негізгі отрядтарын, олардың белгілерін және тән өкілдерін сипаттауға.
  

1. «Cистематика», «таксономия» және «классификация» терминдері.

2. «Номотетика» деген не?

Әдебиет: [1-14].

1. Халықтық систематика?

2. «Жануарлар тарихы», «Жануарлардың бөліктері туралы» атты еңбетермен танысу.

3. Өркендеу дәуіріндегі систематика мәселелерімен зоологияның қандай ғалымдары айналысты?

Әдебиет: : [1-14].

3 Тақырып. Түр, түрдің тұтастығы мен көптүрлігі. Түр тұжырымдамасы. Түрлік бейімдеушілігі.

Тапсырма:

1. «Түр», «популяция» и «түрдің қалыптасуы».

2. Түрдің тұжырымдамасы.

3. Түрдің категориялары мен түрлік таксондары.

Әдебиет: [1-14].

1. Зоологиялық номенклатураның Халықаралық Кодексімен танысу.

2. Авторлық пен оны жою мәселелері.

3. Зоологиялық номенклатура бойынша Халықаралық комиссия

Әдебиет: [1-14].

5 Тақырып. Жануарлар систематикасында қолданылатын кейбір морфологиялық белгілер.

1. Гибридизация, хемотаксономи әдістерімен, ПЦР реакциясымен танысу.

2. Морфометрия және статистикалық тану.

Әдебиет: [1-14].

1. Қарапайымдылар (Protozoa)систематикасы.

2.Ұлулар (Mollusca) түрінің систематикалық сипаттамасы.

3. Сипункулида (Sipunculida), эхиурида (Echiurida), погонофора (Pogonophora) түрлерінің сипаттамасы.

Әдебиет: [1-14].

7 Тақырып. Омыртқалы жануарлардың таксономиялықтоптарының сипаттамалары.

1. Балық (Pisces) классының систематикасы.

2. Қосмекенділер (Amphibia) классының систематикалық сипаттамасы.

3. Жорғалаушылар (Reptilia) классының систематикалық сипаттамасы.

4. Құстар (Aves) классының систематикалық сипаттамасы.

5. Сүтқоректілер (Mamallia) классының систематикасы.

Әдебиет: [1-14].

8 Тақырып. Қазіргі әлемдегі инфақұрылым мен потенциалдың систематикасы

1. Зоологиялық топтамасы зоологиялық мұражайлар.

2. Мұражай жұмысының тәжірибесі.

3. Биологиялық әр түрліліктің әлемдік конвенциясы.

Әдебиет: [1-14].
7 Тәжірибелік сабақтардың тізімі мен мазмұны

1) 1Тақырып. Систематика мен номотетика. Бұл тәвсілдердің бір-бірін толықтыруы (Риккерт, Дриш, Беклемишев).

Әдебиет [1-14].

2) 2 тақырып. К.Линней: тәжірибелік зоология мен схоластикалық тұжырымның синтезі. Трансформизм және биологиялық систематикады эволюционды идея.

Әдебиет: [1-14].

3) 3 тақырып. Түр дәрежесі және түрлік таксондар. Түрді объективті анықтау маңыздылығы. Түрлердің биологиялық мәні.

Әдебиет: [1-14].

4 тақырып. Синонимияның қалыптасуы. Авторлық және оны анықтау мәселелері. Омонимия. Артықшылық принципінен шығару шешімі. Зоолгиялық номенклатура бойынша Халықаралық комиссия.

Әдебиет: [1-14].

Әдебиет: [1-14].

Әдебиет: [1-14].

Әдебиет: [1-14].

Әдебиет: [1-14].

1. Альфа (талдаулық систематика, микросистематика), бета-(макросистематика) және гамма- (түр ішіндегі) систематика.Түсініктер мен мысалдар.

Әдебиет: [1-14].

2. Үлкен және кіші түрлер (жордандар, леннеондар). Политиптік және монотиптік түрлердің концепциясы. Түрдің қасиеттері мен белгілері (К.М. Завадской бойынша).

Әдебиет: [1-14].

3. Дара түр үшіндегі өзгерістер (нағыз дара өзгерістер, жас өзгерістері. Жыныстық диморфизм. Түстің маусымдық өзгеруі. Полиморфизм.

Әдебиет: [1-14].

4. Таксономия тәжірибесі. Тексерістің систематикалық тәжірибесі. Номенклатуралық шешімдері. Систематиктердің жұмысындағы субъективті факторлар: «айыратындар», «біріктірушілер».

Әдебиет: [1-14].

5. Молекулалық филогенетика туралы жалпы түсінік. Филогенетика мен систематика заты.Олардың айырмашылығы. Қазіргі кладистика.

Әдебиет [1-14].

6. Номенклатураның күші бар принциптері. Омонимдер. Артық атаулар. Тавтонимдер.Атауларды сақтау мен қабыл алмау.

Әдебиет: [1-14].
Оқу бағдарламасының қиын сұрақтары.

1. Политиптік түрлер ұғымы.

2. Жануарлар әлемінде политиптік түрлердің таралғандығы.

3. Түр ішіндегі дәределер мен терминдер

4. Популациялы таксономия

5. Популяционды құрылым

6.Тексерістер немесе монографиялар бойынша жұмыс үшін деректер

7. Таксономия және қарапайып статистикалық сипаттамалар

8. Популяция ішінен таңдаудың статистикалық сипаттамалары

9. Сандық деректердің сызба түрінде көрсету

10. Таксономикалық мақаланың пішіні мен стилі

11. Номенклатура ережелеріне түсінік

Барлық сұрақтар бойынша кеңес ағымдағы семестрдегі ММӨЖ кестесі бойынша өткізіледі.

Дәріс және тәжірибе (семинарлық, зертханалық, жеке, студиялық) сабақтарға қатысу 0-100 балл болып бағаланады.

Әрбір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Жіберілу рейтингі орташа арифметикалық барлық тапсырмаларды ағымдағы сабақтардағы орындалған түрі бойынша есептеледі (дәрістерге қатысу, үй тапсырмалары, СӨЖ тапсырмалары, тәжірибе және т.б. тапсырмалары, межелік бақылау).

Жұмыс оқу бағдарламасындағы барлық орындалған тапсырмалары бойынша (барлық зертханалық жұмыстарды орындау және тапсыру, СӨЖ бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру), курстық жобаны қорғаудан оң баға алуынан және жіберілу рейтингі 50 баллдан кем болмаған студент қорытынды бақылауға (ҚБ) жіберіледі.

Студенттердің оқу жетістіктерінің деңгейі әр бір пән бойынша, соның ішінде МЕ қорытынды бақылауынан, қорытынды бағамен анықталады, ол ЖР мен ҚБ есебімен есептеледі.

Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4

Салмақтық үлесімі әр жыл сайын университеттің ғылыми кеңесімен бекітіледі және ЖР 0,6-дан, ал ҚБ 0,3-тен кем болмауы керек.

КЖ/КЖ комиссия алдында қорғалады. Бағасы көрсетілген жұмысы бойынша және жетекшісінің пікіімен қаралып есептеледі.

Қорытынды бақылау пән бойынша студенттің оң бағасымен және жіберілу рейтингісімен есептеледі.

Егер де қорытынды бақылауға себепсіз жағдайлармен келмеген болса, онда ол «қанағаттанарлықсыз» бағасымен сәйкескеледі.

Емтихан қорытындысы сол күні белгілі болады немесе келесі күні, себебі, егер емтиханның екінші кезеңі сол күні түстен кейін жазбаша түрде өтілген болса.

ЖБ, ҚБ және ЕҚ 0 ден 100 пайыздық мөлшермен есептелінеді.

Межелік бақылаудың бағасы ағымдағы бағамен және межелік бақылау бағасымен есептеледі.

Оқу жетістіктері, яғни студенттік білімдері біліммен, дағды-машықтармен, пән бойынша келесі әріптік жүйе және дәстүрлі баға шкаласымен бағаланады:

Студент дәріс сабақтарына міндетті түрде қатысуы тиіс. Сабаққа қатысу әр бір сабақта белгіленеді (сабақтың басында немесе аяғында). Егер белгілеу кезінде студент болмаса, бұл деканаттың қарастыруымен қаралып түсініктеме қағазымен беріледі. Сабақта 2 рет қана жоқ болуы жіберіледі. Сабаққа екі рет қалып келу, бұл бір рет жоқ деп есептелінеді. Егер де екі реттен жоқ болса, бұл әкімшілдік шешім сұрағымен қарастырылады. Дәрісте басқа топтың студенттеріне отыруға тыйым салынады.

Тапсырмаларды дәл уақытында тапсыру қажет. Ең соңғы кезі емтиханға дейін 3 күн қалғанда қабылданады. Осы аталған тапсырмалардың барлығы егер тапсырылмаса, студент емтиханға жіберілмейді.

Тақырыптарды қайталау және өткен материалдарды қамтуы әр кезде қаралып отыруы керек. Оқу материалдарын меңгеруі тестпен немесе коллоквиуммен қаралып бағаланады. Тестілеу кезі студенттерге айтылмай қабылдануы мүмкін.

Негізгі

1. 
   Бурко Л.Д., Балаш А.В., Бурко Н.Е. Систематика хордовых животных. – Минск, БГУ, 2002.
   
2. 
   Джеффри Ч. Биологическая номенклатура. – М.: Мир, 1980.
   
3. 
   Майр Э. Принципы зоологической систематики. – М., 1971.
   
4. 
   Наумов Н.П., Карташев Н.Н. Зоология позвоночных: В 2 т., М. 1979.
   

Қосымша

5. 
   Кузнецов Б.А. Определитель позвоночных фауны СССР. – Ч.3, 1975. – 208 с.
   
6. 
   Майр Э. Популяции, виды и эволюция. - М.: Мир, 1974.
   
7. 
   Негробов О.П. Краткий справочник по зоологической систематике. - Воронеж: изд-во ВГУ, 1988.
   
8. 
   Полоскан А., Хаитов В. Полевой определитель пресноводных беспозвоночных. – М., 2006.
   
9. 
   Соколов В.Е. Систематика млекопитающих. – М: Высшая школа, 1973. – 430 с.
   
10. 
    Шаталкин А.И. Биологическая систематика. – М.: Изд-во Моск-го унив-та, 1988.
    
11. 
    Шкорбатов Г.Л. Вид и видообразование: Учеб. пособие. – Иваново, 1979.- 83 с.
    
12. 
    Шипунов А.Б. Основы теории систематики. – М., 1999.
    
13. 
    Шипунов А.Б. Обзор групп царства Protista. – М., 2001.
    
14. 
    Яблоков А.В. Эволюционное учение. – М.: Высш. Школа, 2006.
    

жүктеу/скачать 397,49 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: