деконструкция нигилизм, модернизм жəне постмодернизм симптомы болып табылмайды. Ғасыр соңындағы сенімді азаптаушы соңғы куəгер, — дейді [6; 115].
Деконструкцияның жалпы дамуы екі негізгі əрекетке байланысты. Бірінші əрекет — айналдыру, екінші — қайта тірілту. Айналдыру — аттап өтуге болмайтын əрекет, себебі бинарлық оппозицияның күшін жою дегеніміз тек қана оппозиция мүшелерінің орнын ауыстыру емес. Олай істегенде деконструкция жасалатын аймақ қозғалусыз қалар еді. «Мəселе əрбір сатылы тəртіптен (иерархиядан) бас тартуға да жатпайды, себебі анархия əрқашанда тірлік етуші билікті күшейтеді. Белгілі иерархияның терминін өзгерту немесе орнын ауыстыру қажет емес, иерархияның өзіндік құрылымын өзгерткен жөн»,— дейді аталмыш ұғымның теоретигі Ж.Деррида. Екінші əрекет предикат пен ұғымдар иерархиясын қайта жасап, жаңаша қорытындылауға байланысты. Бұл сатыда ұғымдардың қудаланған иеліктері мен мүмкіндіктері қайта жандалып, жаңа ұғымдар айналдырудың бірінші адымындағы үстемдік құрған дəстүрлі ұғымдарға енгізіледі. Сонда ғана деконструкция толық жүргізіледі деп айтуға болады. Деконструкция — қос амалды ілім. Деконструкцияның екі ағымы — айналдыру мен қайта тірілту бір уақытта жасалады. Сөйтсе де олардың арасындағы өзгешілік сақталатыны айқын.
Постмодернизм теориясындағы əлем мен адамға мəтін ретінде қарау жаңа заманғы беделді философтардың (сонымен қатар мəдениет зерттеуші, əдебиеттанушы, семиотика, лингвист) бірі Жак Дерриданың тұжырымдамасы негізінде құрылды. Ж.Дерриданың айтуынша, «əлем — бұл мəтін», «мəтін — ақиқаттың жалғыз ғана мүмкін моделі». Постструктуралистер адамның санасын мəдениеттің геологиялық феномені ретінде жəне біршама тар мағынада жазбаша мəдениет феномені (Гутенбергерттік өркениеттің жемісі) деп қарастыра отырып, өздерінің концепциялары бойынша жеке тұлғаның сана-сезімін, мəдениет əлемін құрайтын түрлі сипаттағы мəтіндердің сомасына ұқсатады. Бүкіл мəдениет əлемін Ж.Деррида шексіз, шегарасыз мəтін ретінде қабылдайды.