Пәнңің оқу бағдарламасының бірінші беті

(қолы)

Барлығы – 3 кредит

3 курс

5 семестр

Лекциялар – 30 сағат

Тәжірибе сабақтар – 27,5 сағат

Зертханалық сабақтар – 7,5 (15) сағат

СӨЖ – 82,5 сағат

Оның санында СОӨЖ СӨЖМ – 20,5 сағат

Жалпы еңбексыйымдылық - 135 сағат

Тексеру түрі

Қортынды тексеру түрі Емтихан – 5 семестр

Бір-бірімен шектес пәндер тізбесі және олардың берілген пәнмен өзара байланысты: материалдар кедергісі, өзара алмастыру негіздері, материалтану және жаңа материалдар технологиясы.

Машиналар тетіктерді мен дайындамалар алу және оларды өндеу әдістерін, типтік жабдықтардың, әбзел мен құрылғылардың принципті сұлбаларын зерделеу, өндеу әдістерін, есепке ала отырып дайындамалар конструкциясы технологиялылығының негізгі мәселелерін зерттеу, пішін құрылуың үдемелі тәсілдерін білу.

Осы пәнді оқып біткенен кейін студент металдар мен қорытпалар алу процесінің мәнін, әр түрлі тәсілдерімен дайындамаларда пішін құрылу ерекшеліктерін, пісіру және дәнекерлеу арқылы ажырамайтын қосылыс алудың принциптерін, кесумен дайындамалар өңдеу тәсілдерінің физикалық негіздерін білулері керек

- құю өндірісі мен қысыммен өңдеу тәсілдері арқылы дайындамалар алу, пісіру өндірісінде және металл кесу станоктарда металдар өңдеудің даму келешегі туралы түсінігі болулары керек;

- бір реттік құю қалыптары мен, өзекшелер даярлау, металл қалыптарда құймалар алу, пісірудің әр түрлі әдістерін қолдану кезінде іс-тәжірибелі дағдыларға ие болулары керек;

- қара және түсті металдар мен қорытпалардың өңдіру технологиясында, машинажасау металдарды таңдауда, әр түрлі әдістермен қорытпа мен металдардың технологиясы мен құрал-жабжықтар, металл емес материалдарды өңдеуде, әр түрлі конструкциялық материалдар технологиясы бойынша мамандықтарда компетентті болу керек.

6 Лекция сабақтардың мазмұны

1.1 Кіріспе. Машина жасауда өнім сапасы мен экономикалық нәтижелікті қамтамасыз етудегі технологияның ролі. Аз қалдықты және ресурс сақтаушы технологиялар құрастырудың міндеттері.

1.2 «Машина жасау өндірісінің технолгиялық процесстері» курсының мақсаты, міндеттері мен мазмұны және оның бакалаврларды технологиялық дайындаудағы мәні.

Әдебиет: 1 [3-4]

2тақырып. Машина жасауда қолданылатын металдар мен қорытпалардың жалпы сипаттамасы.

Жоспар

3.1 Шойын өндіру.

Домна пешінде балқыту үшін бастапқы материалдар. Балқытуга рудаларды дайындау. Домна пешінің конструкциялық негізгі элементтері. Қазіргі домна пештерінде шойын алудың негізгі физика-химиялық процестері. Домна өндірісінің өнімдері.

Әдебиет: 1 [49-58]

3.2 Болат өндіру.

Болат қорыту үшін бастапқы материалдар. Оттегі үрлейтін конверторларда, электродоғалық пештерде болат өндіру. Болат алудың физика- химиялық процестері.

Әдебиет: 1 [65-85]

3.3 Түсті металдар мен қорытпаларды өндіру

Мыс. Алюминий, және титан өндіру. Балқыту және тазалау тәсілдері. Түсті металдар алудың үдемелі технологиялық процестері. Қолданылатын жабдықтардың сипаттамасы.

Әдебиет: 1 [92-98]

3.4 Ұнтақты металлургия

Ұнтақты материалдардың түрлері мен қасиеттері. Металл ұнтақтар және олардан бұйымдар алудың әдістері. Металл ұнтақтарының қалыпта өнделуі және күйежентектелуі. Ұнтақты бұйымдарды өңдеу. Ұнтақты металлургияның өнімдері мен техника-экономикалық сипаттамалары.

Әдебиет: 1 [99-107]

4 тақырып Металдарды қысыммен өндеудің технологиясы

Жоспар

4.1 Металдарды қысыммен өндеудің түрлері мен негіздері

Металдарды қысыммен өндеудің жалпы сипаттамасы. Металдарды қысыммен өңдеу түрлерінің топтастырылуы, пайдалану салалары. Металдарды қысыммен өңдеудің физикалық негіздері. Қысыммен өңдеу алдында дайындамаларды қыздыру және оған ілеспелі құбылыстар. Пішін және сортамент түсінігін анықтау.

Әдебиет: 1 [107-115]

4.2 Металдарды қысыммен өңдеу түрлерінің жабдықтары мен технологиясы.

4.3 Прокаттау. Прокаттау процесінің мәні. Престеу. Престеу процесінің мәні. Престеу кезінде қолданылатын жабдықтар мен құралдар. Созу. Созу процесінің мәні. Созу өндірісінің жабдықтары мен құралдары. Иілген пішіндерді өндіру. Иілген пішіндердің деформациялану сұлбалары және сипаттамалары. Пайдалану салалары.

4.4 Еркін соғудың мәні: бастапқы дайындамалар және негізгі операциялар. Штамптау тәсілдерін жіктеу. Еркін соғу және штамптау процестерінің жабдықтары мен құралдары. Ыссы көлемдік штамптау процесін механикаландыру және автоматтандыру. Темір табақ штамптаудың мәні. Темір табақ штамптау кезінде қолданылатын жабдықтар мен құралдар.

Жоспар

Қорытпалардың құю қасиеттері: аққыштық, шөгу, ликвация, газсіңірушілігі. Құймалардың қатаюы және қатаю кезінде болатын процестер (шөгу, жылулық және т.б.). құймалардағы кернеулер және олардың жарықшақтар, шалыстау пайда болуына әсері. Құймалардағы ақаулар құймалар құрылымдаудың ерекшеліктері.

5.2 Құм-балшық қалыптарда құймалар жасау

Тәсіл мәні. Құю әбзелі. Қалыптау және өзекше материалдар мен қоспалар және оларға қойылатын талаптар. Құю жүйесі және оның тағайындалуы. Құмбалшық қалыптардың түрлері; қалыптау тәсілдері. Өзекшелер жасау. Қалыптарды құрастыру және оларға балқытылған металды құю. Қалыпта құймаларды суыту. Қалыптан құймаларды қағымдау. Құймаларды өзекшеден ажырату. Құймаларды шабу және тазалау. Құм қалыптарда алынған құймлар сапасын арттыру әдістері.

Әдебиет: 1 [182-220]

5.3 Құюдың ерекше тәсілдерімен құймалар алу

Құюдың арнайы тәсілдерінің сипаттамасы. Қабыршықты қалыптарға құюмен құймалар жасау. Тәсіл мәні және оның ерекшеліктері. Кокильге құю. Тәсіл мәні және оның ерекшеліктері. Кокильдердің негізгі түрлері және оларды жасау үшін қажет материалдар. Жылу өткізбейтін жабындар және олардың қолданылуы. Кокильге құюмен құймалар алудың бірізділігі. Қысыммен құймалар жасау. Тәсіл мәні және оның өзгешеліктері. Центрден тепкіш машиналармен құймалар алу. Тәсіл мағнасы және оның ерекшеліктері. Горизонталь және вертикаль айналу осьтері бар центрден тепкіш машиналардың сұлбалары.

Әдебиет: 1 [220-255]

5.4 Әр түрлі қорытпалардан құймалар алу технологиясының ерекшеліктері.

Ақ, сұр, соғылымды және жоғары беріктікті шойыннан құймалар жасау. Шойындардың құю қасиеттері. Шойындарды қорыту және балқыту пештері. Шойындардан құймалар жасаудын ерекшеліктері. Болттан құймалар жасау. Құймалар алу үшін қолданылатын көміртекті және легірленген болаттар. Түсті қорытпалардан құймалар өңдіру. Мыс, алюминий, магний және титан қорытпаларынан құймалар алу технологияның ерекшеліктері.

Әдебиет: 1 [255-269]

6 тақырып Пісіру өңдірісі технологиясы

Жоспар

Пісіру процестердің мәні. Пісіру қосылыстар алудың физикалық негіздері. Пісіру қосылыстар алу кезінде атом аралық және молекула аралық байланыстар пайда болу жағдайлары. Пісіргіштік туралы түсінік. Пісіру қосылыс пен негізгі металл қасиеттерінің сәйкестік деңгейі бойынша пісіргіштікті бағалау және ақаусыз пісіру қосылыстар құру үшін материалдардың қабілеттілігі. Пісіру тәсілдерін топтастыру және олардың пайдалану салалары.

6.2 Пісірудің термиялық класы

Доғаның электр және жылу қасиеттері. Доғаның статикалық қасиеті. Доғалы пісіру үшін ток көздері. Пісіру трансформаторлары. Пісіру генераторлары. Қолмен пісіру технологиясы. Қолмен доғалы пісіру үшін электродтар. Электрод жабындарының қолданылуы мен құрамы. Флюс астында автоматты түрде пісіру. Процесс мәні. Жабдықтар, флюстер, қорғағыш газдарда дөғалы пісіру. Процесс мәні, оның әр қилы түрлері. Автоматты түрде пісіру. Электрқожды пісіруде қолданылатын қорғағыш газдар. Процестің сұлбасы мен мәні. Электрқожды пісірудің ерекшеліктері. Электрон сәулесімен пісіру. Процестің мәні мен сұлбасы. Лазермен пісіру. Процесс мәні және сұлбасы. Лазер сәулесін алу және оның қыздыру көзі ретіндегі сипаттамасы. Термиялық пісіру тәсілдерінің технологиялық мүмкіншіліктері және олардың қолдану салалары. Металдарды термиялық кесу: ауа-дөғалы, оттегімен, плазмамен, лазермен.

Әдебиет: 1 [311-358]

6.3 Пісірудің термомеханикалық классы

Электр түйістіре пісіру. Процесс мәні.Түйістіре пісірудің тәсілдері: түйістіріп кедергі арқылы және балқытпалап, нүктелік, тігісті, бұдырлы. Вакуумды диффузиялық пісіру. Тәсіл мәні. Пісірілетін беттер дайындаудың ерекшеліктері. Пісірудің механикалық класы. Ультрадыбыспен, үйкеліспен, сұйық күйде пісіру. Процестердің мәні мен сұлбалары.

Әдебиет: 1 [358-370]

6.4 Тозуға және ыстыққа төзімді қаптамаларды жалату.

Қаптастыру жұмыстары. Металл электродтары арқылы доғамен балқыма қаптау. Флюс астында автоматтық түрде қаптастыру. Электрқожбен қаптастыру. Жоғары жиілікті токармен қаптастыру. Балқымайтын электродпен (көмір, графит) дөғалық қаптастыру. Вольфрам электродымен (қорғағыш газдарда) доғалық қаптастыру. Қаптастыру жұмыстар үшін материалдар. Металдандыру. Процестің мәні және қолдану салалары.

Әдебиет: 1 [300-355]

6.5 Әр түрлі металдар мен қорытпалар пісірудің ерекшіліктері

Болаттардың, түсті және қиын балқитын металдар мен қорытпалардың пісірімділігі. Нашар пісірімділіктің себептері. Конструкциялық көміртекті және легірленген болаттар пісірудің ерекшеліктері. Мыс және оның қорытпаларын пісіру кезідегі ерекшеліктер. Алюминий және оның қорытпаларынын пісіргендегі ерекшеліктер. Қиынбалқығыш металдар мен қорытпалар пісірудің ерекшеліктері.

Әдебиет: 1 [378-393]

6.6 Металдар мен қорытпаларды дәнекерлеу

Дәнекерлеу процесінің мәні мен сұлбасы. Дәнекерленген қосылыстардың түрлері мен сипаттамасы. әнекерлеу тәсілдері. Қолдану салалары. Пісірілген және дәнекерленген қосылыстар сапасын бақылау. Пісірілген және дәнекерленген қосылыстар ақауларының түрлері. Пісіру және дәнекерлеу қосылыстар бақылаудың тәсілдері.

Әдебиет: 1 [419-426]

7 тақырып Металдарды кесумен өңдеу технологиясы

Жоспар

Металдарды кесумен өңдеудің тәсілдері және кесу режимінің негізгі элементтері. Өңделетін дайындаманың беттері. Кескіш жазықтығы мен бұрыштары. Жоңқа түзілу процесі. Кесу кезінде болатын шор мен бекемдеу. Кесу аспабының қажалуы. Құралдар үшін материалдар. Металл кесетін станоктарды топтастыру.

7.2 Токарь станоктарында дайындамалар өңдеу

Жонумен өңдеу әдісінің сипаттамасы және оның технологиялық мүмкіншілігі. Дайындамалар өңдеудің сұлбасы және кесу процесінің физика-механикалық ерекшеліктері. Токарь-винт станогының негізгі бөліктері. Токарь кескіш түрлері. Токарь жартылай автоматтардың жұмыс істеу принципі. Токарь тобының станоктары: көпкескіштік, револьверлік, карусельдік.

Әдебиет: 1 [461-475]

7.3 Фрезер станоктарында дайындамалар өңдеу

Фрезерлеу өңдеу әдістерің сипаттамасы және оның технологиялық мүмкіншілігі. Қолданылатын құрал. Фрезалар түрлері. Өңдеу сұлбасы. Эмбебап-фрезерлі станок.

Әдебиет: 1 [502-524]

7.4 Бұрғылау, кенейжону және тартып өңдейтін станоқтарда дайындамаларды өңдеу.

Бұрғылаумен, кеңейжонумен және тартып өңдеумен тесіктерді өңдеудің технологиялық әдістері. Қолдаылатын кесу құралдары мен жабдықтар.

Әдебиет: 1 [475-490]

7.5 Сүргілеу және қажау станоктарда дайындамаларды өңдеу.

Тұрқы тетіктер мен тұғырлардың жазық беттерін өңдейтін технологиялық әдістер. Сүргілеп және қажап өңдейтін әдістердің сипаттамасы. Сүргілеу станоктардың типтері. Сүргілеу кескіштердің түрлері.

Әдебиет: 1 [490-502]

7.6 Ажарлау және таза өңдеу станоктарда дайындамаларды өңдеу.

Абразивті құралды қолданып машина тетіктер беттерін өңдейтін технологиялық әдістер. Ажарлау әдісінің сипаттамасы және оның технологиялық орындалуы. Әдістің тағайындалуы. Абразивті материалдар. Ажарлағыш шарықтастар. Ысқылаумен, абразивті-сұйықпен, абразивті таспамен, жануыштаумен, аса ажарлаумен беттерді таза өңдеу әдістері туралы түсініктер.

Әдебиет: 1 [524-534]

7.7 Өңдеудің электрофизикалық және электрохимиялық әдістері

Технологиялық әдістер негізіне жататын физикалық және химиялық процестер. Машина тетіктер беттерінің сыртпішін құруының электрфизикалық және электрхимиялық әдістері.

8 тақырып Металл емес материалдардан машина тетіктері мен дайындамалар жасаудың технологиясы

Жоспар

Құрал және жабдықтар. Машина жасауда пластмассалардан жасалған бұйымдарды пайдаланатын салалар.

8.2 Резенқеден бұйымдар жасаудың технологиясы. Резеңкетехникалық бұйымдарды топтастыру.

Резеңкеден бұйымдар жасаудың тәсілдері және олардың қолдану салалары. Резеңкеден бұйымдар жасау технологиясы туралы түсінік, құрал және жабдықтар

Әдебиет: 1 [540-543]
7 Тәжірибе сабақтардын мазмұны, олардың сағаттық көлемдері

1 тақырып – 7,5 сағат

Жоспар:

№4 тәжирибе жұмыс Құйма және соғылмалардың сызбаларын жасау

Әдістемелік ұсыныстар: Құрылғыны және16К20 белдегінің негізгі түйінділерінің қызметін оқып үйрену. Мұғалімнің нұсқауымен берілген беріліс шамасын және берілген айналдырықтың айналым санының орналасуын жүзеге асыру. Өшірілген білдекті тексеру. Бұранданы кесу үшін білдекті баптау және тетік беттерінің өңдеу сұлбаларын нобайлау.

Негізгі 1 [461-475]

Бақылау сұрақтары

1. 
   16К20 білдегінде қандай технологиялық операцияларды жүзеге асыруға болады?
   
2. 
   Металкескіш білдектерін классификациялау арқылы қалай орналастырылады?
   
3. 
   16К20 білдегінің жалпы құрылғысы және түйіндерінің тағайындалуы?
   
4. 
   Білдекті баптау және келтіру дегеніміз не?
   
5. 
   Жону тобы білдектерінің негізгі түрлерін ата.
   
6. 
   Жону білдегінің негізгі түйіндері.
   
7. 
   Жону білдектерінің өңдегенде беттердің негізгі түрлерін ата.
   
8. 
   Жону білдектерінің технологиялық тағайындалуы.
   
9. 
   Жону білдектерінде дайындамаларды өңдеу кезінде кесудің басты қозғалысы және беріліс қозғалысы қандай жылдамдық мөлшері бар?
   

Әдістемелік ұсыныстар: Тесіктерді өңдеу үшін құралдың қолданылуын және құрылғысын оқып үйрену. 2А150 білдегінің түйіндерінің қолданылуын және құрылғысын оқып үйрену. Оқытушының тапсырмасы бойынша білдекті беріліс және айналым саны бойынша орнату. Өңдеу схемасын және тесіктерді өңдеу үшін құралдың эскизін жасау.

Бақылау сұрақтары

1 Бұрғылау білдектерінде қандай технологиялық операциялар жүргізуге болады?

2 Тесіктерді өңдеу үшін кесуші құралдың тағайындамасы.

3 2А150 білдегінің жалпы құрылғысы және түйіндерінің тағайындамасы.

4 Бұрғылау кезіндегі кесу процессінің қайрау әдісіне қарағанда айырмашылығы қандай.

5 Технологиялық операциялар – үнгілеу, ұңғылау және тесіктерді бұрғылау?

6 Дайындамаларды бұрғылау тобының білдектерінде бекітудің әдістері?

7 Кесуші құралды бұрғылау тобының білдектеріне бекіту әдістері.

8 Бұрғылау білдектерінің негізгі түйіндері атаңыздар.

Негізгі 1 [475-790]

Әдістемелік ұсыныстар: Әдістемелік нұсқамен сәйкес жоңғылау әдістерімен, құралдармен және жабдықтармен танысу. Тораптардың және 6Н12 білдегінің басқару мәрімдерінің тағайындамасын зерттеу. Оқытушының тапсырмасы бойынша білдек жұмысының аталған режимдерін орнату. Жоңғылау сұлбасын эскиздеу.

Бақылау сұрақтары

1. 
   Жоңғылау процесінің ерекшелігі қандай және неліктен жазықтықтардың көпшілік жағдайында шетжақты жоңғылармен өңдеу ыңғайлы болып табылады?
   
2. 
   Қисықсызықты түзуші және түзусызықты бағыттаушылары бар СББ жоңғылау білдектерінде фасонды беттерді өңдеудің әмбебапты жоңғылау білдектерінде өңдеуге қарағанда артықшылықтары қандай?
   
3. 
   Жоңғылау білдектерінің құрылымы және жұмыс істеу принциптері.
   
4. 
   Жоңғылау тобының білдектерінде дайындаманы бекіту әдістері.
   
5. 
   Жоңғылау білдектерінде кесу құралын бекітудің әдістері.
   

Негізгі 1 [502-524]

Бақылау сұрақтары

1 Илемділік-деформация процесінің негізі

2 Илемділік-деформация кезінде қолданылатын құрал -жабдықтар

Негізгі 1 [426-431]

5 зертханалық жұмыс Тартажонумен өндеу технологиялық әдістері

Бақылау сұрақтары

1 Тартажону процесінің негізі

2 Тартажону тәртібінің элементі болып не табылады

3 Тартажону білдектерінің негізгі типтері және олардың қолданылуы
6 зертханалық жұмыс Ажарлау білдектерде дайындамаларды өндеу технологиялық процестері

Әдістемелік ұсыныстар: Білдектің берілген айналым мен беріліс сандарының баптау тәртібін баяндау. Тесіктерді өңдеу кезінде кесу сайман мен құрылғының эскиздерін көрсету. Өңдеу кезінде кесу сайманның бекіту әдістерін баяндау. Өңдеу кезінде дайындамаларды бекіту үшін айлабұйымдардың (эскиздермен) құрылымы. Әртүрлі ажарлау әдістерінің сұлбаларының эскиздері

Бақылау сұрақтары

1 Ажарлау процесінің негізі

2 Ажарлау процесімен беттің бетін тудыру үшін қандай қозғалыстар қолданады

3 Ажарлау тәртібінің элементі болып не табылады

4 Ажарлау білдектерінің негізгі типтері және олардың қолданылуы

5 Қажақты сайманды дайындау үшін қолданылатын материалдар

6 Қажақты сайманның құрылымы және қаттылық дегеніміз не?

7 Дөңгелек ажарлаудың технологиялық әдістері

8 Ішкі және жазық ажарлаудың технологиялық әдістері. Сұлбаларда көрсету

Негізгі 1 [524-534]

1 тақырып. Кіріспе.

1«Машина жасау өндірісінің технологиялық процесстері» ғылыми пән ретінде анықталуы.

2 Машина жасауда өнім сапасы мен экономикалық нәтижелікті қамтамасыз етудегі технологияның ролі.

3 Аз қалдықты және ресурс сақтаушы технологиялар құрастырудың міндеттері.

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

1 Металлдардің ішкі құрылысы. Металлдардің кристал торі.

2 Кристалдің анизотропиясы. Кристалдің изотропиясы мен квазиизотропиясы. Ликвация. Металлдік тордің негізгі құрылымы.

3 Металдің кристализациясы. Кристализация кезіндегі өту процесстері

4 Кристализация орталығына және құрылатын түйіршіктер өлшемдерне салқындату жылдамдыгының әсер етуі.

5 Металлдік қорытпалар. Қортпа түрлері

- химиялық қосылыс

- механикалық қоспа

- қатты ертінді

6 Металлдік қорытпалар. Қорытпа түрлері

- физикалық қасиеттері

- пайдалану қасиеттері

- технологиялық қасиеттері

- механикалық қасиеттері

7 Илемділік және серпімділік деформация

8 Механикалық қасиеттерді сынау әдістері

Статикалық, динамикалық, циклдық.

9 Бринель бойынша қаттылықты сынау. Бринель бойынша сынау схемасы.

10 Роквель бойынша қаттылықты сынау. Роквель бойынша сынау схемасы.

11Викерс бойынша қаттылықты сынау. Викерс бойынша сынау схемасы.

12 Көміртегілі болатты термиялық өндеу

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

1 Металлургиялық өндірістің өнімдерің және материалдарын зерттеу

2 Шойын өндіру. Домна пешінің конструкциялық негізгі элементтері, жұмыс істеуі.

3 Шойын өндіру. Домна пешінде балқыту үшін бастапқы материалдар. Балқытуга рудаларды дайындау.

4 Болат өндіру. Болат қорыту үшін бастапқы материалдар.

5 Оттегі үрлейтін конверторларда, электродоғалық пештерде болат өндіру. Болат алудың физика- химиялық процестері.

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [49-99], 4 [9-13]

4 тақырып. Металдарды қысыммен өндеудің технологиясы

1 Металдарды қысыммен өңдеу түрлерінің топтастырылуы, пайдалану салалары.

2 Металдарды қысыммен өңдеудің физикалық негіздері.

3 Қысыммен өңдеу алдында дайындамаларды қыздыру және оған ілеспелі құбылыстар. Пішін және сортамент түсінігін анықтау.

4 Прокаттау. Прокаттау процесінің мәні. Созу өндірісінің жабдықтары мен құралдары. Пайдалану салалары.

5 Суықтай қалыптау. Сығу. Сығу процесінің мәні. Сығу өндірісінің жабдықтары мен құралдары.

6 Сымдау. Сымдау процесінің мәні. Сымдау өндірісінің жабдықтары мен құралдары.

7 Еркін соғу. Соғу процесінің мәні, дайындамаларі, өндірістің жабдықтары мен құралдары.

8 Сөгуға арналған құралдармен, жабдықтар. Соғылманын сызбасын дайындау кезеңдері. Соғылмаларға қойылатын технологиялық талаптар. Әдіп, кенерме мағыналары.

9 Ыстықтай қалыптау. Қалыптау процесінің мәні.

10 Қалыптау өндірісінің жабдықтары мен құралдары. Дайындаманы алу әдістері.

11 Ыстықтай қалыптауді механизациялау және автоматтандыру.

12 Дайындамаларды алу арнайы процесстері.

13 Шоғу. Шоғу процесінің мәні. Шоғу өндірісінің жабдықтары мен құралдары.

14 Бет қалыптау. Бет қалыптау процесінің мәні. Бет қалыптау технологиялық процестің негізгі операциялары.

15 Бет қалыптау өндірісінің жабдықтары мен құралдары.

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [107-181], 4 [9-13]

5 тақырып. Құю өндіріс технологиясы

1 Құю өндірісінің теориялық негіздері.

2 Қорытпалардың құю қасиеттері: аққыштық, шөгу, ликвация, газсіңірушілігі.

3 Құймалардың қатаюы және қатаю кезінде болатын процестер (шөгу, жылулық және т.б.). құймалардағы кернеулер және олардың жарықшақтар, шалыстау пайда болуына әсері.

4 Құймалардағы ақаулар құймалар құрылымдаудың ерекшеліктері.

5 Құмбалшық қалыптардың түрлері; қалыптау тәсілдері.

6 Құюдың арнайы тәсілдерінің сипаттамасы.

7 Кокильге құюмен құймалар алудың бірізділігі.

8 Шойындардан құймалар жасаудын ерекшеліктері.

9 Мыс, алюминий, магний және титан қорытпаларынан құймалар алу технологияның ерекшеліктері.

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [181-272], 4 [9-13]

6 тақырып. Пісіру өңдіріс технологиясы

1 Доғаның электр және жылу қасиеттері.

2 Қолмен пісіру технологиясы.

3 Электрод жабындарының қолданылуы мен құрамы.

4 Флюс астында автоматты түрде пісіру. Процесс мәні.

5 Жабдықтар, флюстер, қорғағыш газдарда дөғалы пісіру. Процесс мәні, оның әр қилы түрлері.

6 Автоматты түрде пісіру.

7 Лазермен пісіру. Процесс мәні және сұлбасы. Лазер сәулесін алу және оның қыздыру көзі ретіндегі сипаттамасы.

8 Термиялық пісіру тәсілдерінің технологиялық мүмкіншіліктері және олардың қолдану салалары. Металдарды термиялық кесу: ауа-дөғалы, оттегімен, плазмамен, лазермен.

9 Пісірудің термомеханикалық классы

10 Тозуға және ыстыққа төзімді қаптамаларды жалату

11 Әр түрлі металдар мен қорытпалар пісірудің ерекшіліктері

12 Металдар мен қорытпаларды дәнекерлеу

13 Электрон сәулесімен пісіру. Процестің мәні мен сұлбасы

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [272-419], 4 [9-13]

7 тақырып. Металдарды кесумен өңдеу технологиясы

1 Металдар кесу процесі және металл кесуші станоктар туралы жалпы мәліметтер.

2 Жонумен өңдеу әдісінің сипаттамасы және оның технологиялық мүмкіншілігі.

3 Дайындамалар өңдеудің сұлбасы және кесу процесінің физика-механикалық ерекшеліктері.

4 Фрезерлеу өңдеу әдістерің сипаттамасы және оның технологиялық мүмкіншілігі. Қолданылатын құрал

5 Бұрғылаумен, кеңейжонумен және тартып өңдеумен тесіктерді өңдеудің технологиялық әдістері. Қолдаылатын кесу құралдары мен жабдықтар.

6 Тұрқы тетіктер мен тұғырлардың жазық беттерін өңдейтін технологиялық әдістер. Сүргілеп және қажап өңдейтін әдістердің сипаттамасы.

7 Абразивті құралды қолданып машина тетіктер беттерін өңдейтін технологиялық әдістер. Ажарлау әдісінің сипаттамасы және оның технологиялық орындалуы. Әдістің тағайындалуы. Абразивті материалдар.

8 Өңдеудің электрофизикалық және электрохимиялық әдістері

Технологиялық әдістер негізіне жататын физикалық және химиялық процестер. Машина тетіктер беттерінің сыртпішін құруының электрфизикалық және электрхимиялық әдістері.

Бақылау- ауызша, дәріс конспекті

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [426-524], 4 [9-13]

8 тақырып. Металл емес материалдардан машина тетіктері мен дайындамалар жасаудың технологиясы

1 Пластмассалардан бұйымдар жасаудың технологиясы және олардың сипаттамасы

2 Машина жасауда пластмассалардан жасалған бұйымдарды пайдаланатын салалар.

3 Резенқеден бұйымдар жасаудың технологиясы. Резеңкетехникалық бұйымдарды топтастыру.

4 Резеңкеден бұйымдар жасаудың тәсілдері және олардың қолдану салалары. Резеңкеден бұйымдар жасау технологиясы туралы түсінік, құрал және жабдықтар.

Ұсынылатын әдебиет: Негізгі 1 [524-542], 4 [9-13]

9 СӨЖМ кеңестерінің кестесі (СӨЖМ СӨЖдің 25%құрайды)

№	Сабақ түрлері	дүйсенбі	сейсенбі	сәрсенбі	бейсенбі	жұма	сенбі
1	Лекциялар сұрақтары бойынша кеңес		12.35-13.25
2	Семинар сұрақтары бойынша кеңес			12.35-13.25
3	СӨЖ туралы кеңес				12.35-13.25
4	Тестлеу тапсырмалар жөнінде кеңес	12.35-13.25

10 Тәлімгерлердің білімін тексеру кестесі

Лекциялар және тәжірибе сабақтар 0-100 баллдармен бағаланады.

Әр бір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Жіберу рейтинг ағынды сабақтарда орындалған тапсырмалардың орта арифметикалық есебі болып танылады (лекцияларға қатысу, үй тапсырмаларың, СӨЖ тапсырмалары, тәжірибе тапсырмалар және баскалар, рубеждік тексеріс).

Пәннің қортынды тексеріске (ҚТ) жұмыс оқу бағдарламаның барлық шарттарын орындалған (немесе лабораториялық жұмыстарды толық орындап оларды тапсырған, СӨЖ жұмыстармен тапсырмаларды тапсырған), курстық жұмыс немесе жобаны оң бағамен қорғағандар және жіберу рейтингтен 50 баллдан кем алмаған студенттер қатысалады.

Әр бір пәнге қатысты студенттердің оқу жетістіктерінің дәрежесі, сонымен қатар мұнда жатады пәндер қортынды тексерістері мен, қортынды бағамен анықталады (Қ). Осы қортынды баға ЖР бағасымен қортынды тексерістің (ҚТ) (емтихан, дифференциалды сынақ немесе курстық жұмыс не жоба) бағасымен қосылады. Мұнда олардың салмастық үлестері еске алынады.
Қ=ЖР 0,5+ ҚТ 0,5
Салмақтық үлестер әр оқу жылға университеттің ғылым кеңесі тағайындайды, тек ЖД үлесі 0,6 көп болмайды және ҚТ 0,3 кем болмайды. Курстық жұмыс не жоба комиссия алдында қорғалады. Мұнда тәлімгер көрсеткен біліміне байланысты және жетекшісінің пікіріне байланысты бағаланады.

Пәннен қортынды баға есептеледі егер тәлімгер жіберілім рейтингпен қортынды тексерістен оң баға алалса. Егер тәлімгер қортынды тексеріске келмей және қанағаттанатын себебі болмаса онда ол «қанағаттанарлықсыз» бағаланады. Емтихан және аралық аттестация нәтижелерімен студент сол күні немесе келесі күні, егер жазба емтихан күннің екінші жартысында өтсе, таныстырылады.

Пәндерден студеннердің оқу жетістіктері, яғни білім, істей білу, дағды алу және құзреттілік, көпбаллды әріптік жүйемен оған сәйкес цифрлық эквиваленттермен және дәстүрлі бағалар межемен бағаланады.

Әріпті жүйемен бағалау	Баллдардың цифрлік эквиваленттері	Пайыздық мазмұны	Дәстүрлі жүйеде бағалау
A	4,0	95-100	Өте жақсы
A-	3,67	90-94
B+	3,33	85-89	жақсы
В	3,0	80-84
B-	2,67	75-79
C+	2,33	70-74	қанағаттанарлық
C	2,0	65-69
C-	1,67	60-64
D+	1,33	55-59
D	1,0	50-54
F	0	0-49	қанағаттанарлықсыз

12 Оқытышының шарттары, саясат және процедуралар
Студент міндетті барлық сабақтарға қалыссыз қатысуы. Егер қатыспаған сабақтар болса онда оларды студент деканат тағайындаған ретпен қайталап орындауы қажет. Лекцияларда, тәжірибе сабақтарда осы курстың студенттерінен бөтен адамдарға болуларына тыйым салынады.

Жұмыстарды белгілеген мерзімдерде тапсыру қажет. Тапсырмаларды сонғы тапсыру мерзімі – емтихандар сессиясының басталуына үш күнге дейін.

Барлық сабақ түрлеріне байланысты тәлімгерлердің білімін тексерулер бірінші және екінші рейтингте бірдей.

Әр бір оқу сабаққа қатысты тапсырмаларды және өткен материалдарды қайталау міндет. Өку материалдарды менгеру дәрежесі тесттармен не жазба жұмыстармен тексеріледі. Тестлеуді студенттерді ескертусіз өткізуге болады.

Бірінші – оқитын пәннен оқытушының нұсқаушы лекцияларда берген мәліметтерді студент түсініп игеруі керек.

Екінші функция мұнда студент өзі, оқытушының берген нұсқауларын негіздеп, оқу әдістеме құралдары, әдебиеттерді оқып үй тапсырмаларын, тексеру және курс жұмыстарды орындайды. Осында студенттерден керегі жұмысты атқару әдістемесін білу, өзінің кездескен қиындықтарын белгілеу, өзін ұйымдастыру, өзін тәртіпке салу.

Үшінші функция мұнда студент кездескен қиын ситуацияларды талдап бір жүйеге келтіреді, материалды түсінуге және игеруге қиындықтарды туғызатын себептерді аңықтау. Студент өзі шешеалмайтын қиындықтарды оқытушыға қойылатын сүрақтар жүйесін қалыптастырады (оларды рангтарға бөледі, ретке келтіреді, формаға келтіреді), өзінің жауаптарының нұсқауларын жасайды.

Төртінші функция студент оқытушыға сүрақтарымен жүгінеді, кеңес, түсініктемелер алады.
14 Әдебиеттер
Негізгі әдебиеттер

1) А.М. Ғазалиев, В.В. Егоров, Д.Қ. Исин. Машина жасау өндірісінің технологиялық және химиялық процестері. – Алматы: Білім, 2010. – 740б.

2) Под общей ред. С.Л. Мурашкина. Технология машиностроения. В 2-х т. Т.2: Производство деталей машин – М.: Машиностроение, 2005. -295с.

3) А.М. Адаскин. Материаловедение (металлообработка). -М.: Академия, 2006.-240 с.

4) А.В. Шишкин и другие. Технология конструкционных материалов. В 2-х т. Т.2: Технология получения и обработки материалов. Новосибирск .-2004.-506с.

5) А. М. Пейсахов. Материаловедение и технология конструкционных материалов - М., 2005.-410с.

6) В.М. Мещеряков. Технология конструкционных материалов и сварка. Дальский А.М. Технология конструкционных материалов. Феникс,2008.-316с.

7) Материаловедение и технология металлов: учебник для студ.вузов, обучающихся по машиностроительным спец./под ред. Г. Н. Фетисова. Изд.5- е, - М.: Высш. шк., 2007.-862 с.

8) Б. И. Черпаков. Технологическое оборудование машиностроительного производства.- М.:Академия,2006.-413с.

9) В. И. Анурьев. Справочник конструктура-машиностроителя: в 3 т.-Изд. 8-е, перераб. и доп.-М.:Машиностроение. - 2001

10) В.А.Салтыков, Ю.М.Аносов, В.К.Федюкин; под ред. В. К. Федюкина. Технология машиностроения. Технологии заготовительного производства: учебное пособие/ - Изд-во В.А.Михайлова:СПб.,2004.-330с.

11) Материаловедение и технология металлов: учебник для студ.вузов, обучающихся по машиностроительным спец./под ред. Г. Н. Фетисова.Изд.5- е, - М.: Высш. шк., 2007.-862 с.

11) Под ред. Н.М.Капустина. Автоматизация производственных процессов в машиностроении:учебник для студ. вузов/ М.:Высшая школа,2004

12) П. Н. Белкин. Электрохимико-термическая обработка металлов и
сплавов-М.:Мир,2005.-335 с.

13) Ю. М. Ермаков. Комплексные способы эффективной обработки резанием.-М.:Машиностроение,2005.-271с.