ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
|
СМЖ 3 дәрежелі құжаты
|
Силлабус
|
Силлабус
042-18.36.1._/01 – 20_
|
Генетикадан есептер шығару әдістемесі пәнінің оқу бағдарламасы (силлабусы)
|
№ 1 басылым ________
|
ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
(СИЛЛАБУС)
|
Пән атауы: Генетикадан есептер шығару әдістемесі
Кредит саны: 3
Шифр – мамандық атауы: 5В011300 - Биология
Факультет, кафедра: Жаратылыс-математика, Биология
Семей 2016
Алғысөз
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы
Садыкова Р.А. а/ш.ғ.к., доцент _____________ «_______» 20___ж.
қолы
2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Кафедра отырысында «________________________»
Хаттама «____» __________ 20__ жыл, № __.
Кафедра меңгерушісі Садықова Р.А. ______________ қолы
2.2 Факультеттің оқу-әдістемелік бюросының отырысында _____________
Хаттама «____» __________ 20___ жыл, № __.
Төраға Ерменова Б.О. ______________ қолы
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданды және баспаға ұсынылды
Хаттама «____» __________ 20___ жыл, № __.
ОӘК төрағасы, оқу-әдістемелік істері жөніндегі проректор
Искакова Г.К. ______________ қолы
АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ
Мазмұны
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
3 КУРС САЯСАТЫ
4 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
5 ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСТАР
1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1 Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
Оқытушының аты-жөні, тегі Садыкова Райгүл Әлімғазықызы
Ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы: а/ш.ғ.к., доцент. Биология кафедрасының доценті
Факультет, кафедра: Жаратылыс-математика, Биология
Байланыс ақпараты – тел.: 77-38-15, e-mail: sadykova.raigul@mail.ru, № 3 оқу корпусы, кабинет 113.
1.2 Пәннің қысқаша мазмұны:
Генетика – тірі ағзалардың тұқымқуалаушылық және өзгергіштік қасиетін зерттейтін ғылым. Қазіргі кезде биология ғылымының бір саласы ретінде генетика қарқынды дамуда.
«Генетикадан есептер шығару әдістемесі» пәні бакалавр дайындау барысында маңызды орын алады және «Биология» мамандығында оқитын студенттер гентикадан білім беруде жаңа деңгейге көтеріп, кәсібилігін арттырады . Генетикадан есептер шығару әдістемесін меңгеру барысында студенттер болашақта дипломдық жұмыстардың орындау тәсілдерімен, тәжірибе қою әдістерімен және алынған нәтижелерді сараптай білуді үйренеді.
Генетикадан есептер шығару әдістемесі пәнінің міндеттері – тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі заңдылықтарына байланысты биология пәнінің мектеп бағдарламасына байланысты есптердің шығару жолдарын меңгерту, және олимпиадаларға арналған күрделі есептердің тусіндіру әдістемесін меңгерту.
1.3 Пәннің оқыту мақсаты: «Биология» мамандығында оқитын студенттер кәсіптік жұмыс барысында тұқымқуалаушылықтың цитологиялық негіздерін, белгілердің ұрпақтарға берілу заңдылықтарын, тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясын, аллельді емес гендердің өзара әрекеттесу ерекшеліктерін, өзгергіштіктің түрлерін, популяциялық генетика және адам генетикасы мәселелерін терең біліп, оқушыларға түсіндіре алу тиіс.
1.4 Пәнді оқытудың басты міндеттері:
- студенттерді тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі заңдылықтарына байланысты есептердің шығару жолдарымен таныстыру, олардың көптүрлілігін және шектеулілігін түсіну және оларды белсенді түрде теориялық және қолданбалы биологияның өзекті мәселелерін шешуде қолдану.
1.5 Құзыреті (оқыту нәтижелері)
Пәнді оқыту нәтижесінде студент білу керек:
өздік жұмыстарды белсендіру;
білім сапасын көтеру;
тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі заңдылықтарына байланысты негізгі есептердің шығару жолдарын білу;
популяция генетикасы және адам генетикасы мәселелерін білу;
олимпиадалық есептерді шығару дағдыларды меңгеру;
тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі механизмдерін түсіндіре алуы тиіс.
1.6 Курстың пререквизиті:
Генетика
1.7 Курстың постреквизиті:
Педагогикалық практика.
1.8 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме Оқу жұмыс жоспарының көшірмесі 1-кестеде келтірілген
1-кесте
Курс
|
Семестр
|
Кредиттер
|
Дәріс,
сағ.
|
СТС,
сағ.
|
ЗЖ,
сағ.
|
БӨЖ,
сағ.
|
Барлығы,
сағ.
|
Қорытынды бақылау
формасы
|
|
4
|
1
|
3
|
-
|
-
|
45
|
90
|
135
|
емтихан
|
2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу 2-кестеде келтірілген
2 – кесте
№
|
Модуль. Тақырып
|
Сағаттар саны
|
|
Д
|
ЗЖ
|
СТС
|
БӨЖ
|
Әдебиет
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Модуль 1. Аллельді гендердің әрекеттесуі. Моно-, дигибридті будандастыру
|
|
Моногибридті будандастыру
|
|
3
|
|
|
|
|
Дигибридті будандастыру
|
|
3
|
|
|
|
|
Талдаушы және қайыра шағылыстыру
|
|
3
|
|
|
|
Модуль 2.Аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі кезіндегі тұқым қуалау.
|
|
Комплементарлық әреккеттесу
|
|
3
|
|
|
|
|
Эпистаз. Полимерия.
|
|
4
|
|
|
|
|
Митоз. Митоздың биологиялық маңызы.
Мейоз. Мейоздың биологиялық маңызы
|
|
|
|
20
|
|
|
Моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздері
|
|
|
|
20
|
|
Модуль 3. Жыныспен тіркескен белгілердің тұқым қуалауы. Тіркесу және кроссинговер
|
|
Жыныс бойынша ажырау және жынысты анықтаудағы хромосоманың ролі. Жыныспен тіркескен белгілердің тұқым қуалау ерекшеліктері.
|
|
3
|
|
|
|
|
Жыныс хромосомалары тарамаған кездегі тұқым қуалау.
|
|
2
|
|
|
|
|
Тіркесу және кроссинговер. Тіркесіп тұқым қуалау құбылысы. Генетикалық карталар құрастыру.
|
|
4
|
|
|
|
|
Жыныс хромосомалардың ажырамауы және жыныспен тіркес тұқым қуалаудың қалыпты жағдайдан ауытқуы
|
|
|
|
20
|
|
|
Спонтанды және индукцияланған мутагенез
|
|
|
|
30
|
|
Модуль 4. Адам генетикасын зерттеу әдістері. Өзгергіштік, оның себептері және оқып үйрену әдістері
|
|
Адам генетикасын зерттеу әдістері. Шежіре әдісі.
|
|
4
|
|
|
|
|
Егіздік әдіс. Популяциялық әдіс
|
|
4
|
|
|
|
|
Өзгергіштік классификациясы. Генотиптік өзгергіштік. Фенотиптік өзгергіштік.
|
|
4
|
|
|
|
|
Мутациялық өзгергіштік. Гендік мутациялар. Хромосомалық мутациялар. Геномдық мутациялар.
|
|
4
|
|
|
|
|
Модификациялық өзгергіштік. Заңдылықтары.
|
|
4
|
|
|
|
|
БАРЛЫҒЫ:
|
|
45
|
|
90
|
| 2.1 1-2 аралық білімді бақылау тапсырмалары
№1 Тақырыбы: Аллельді гендердің әрекеттесуі. Моно-, дигибридті будандастыру
Өткізу формасы – ауызша, есептерді шығару.
№2 Тақырыбы: Аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі кезіндегі тұқым қуалау.
Өткізу формасы – ауызша, есептерді шығару.
3 курс САЯСАТЫ
Сабаққа қатысу қатаң түрде, міндетті болып табылады. Егер қандайда бір себеппен студент сабаққа қатыса алмаған жағдайда, барлық меңгерілмеген материалға жауапты.
Бақылау тапсырмалары орындалуға міндетті және уақытылы тапсырылуы тиіс. Кешіктіріліп орындалған жұмыс автоматты түрде төмен бағаланады.
Аралық аттестациясының қорытындысы студенттің сабаққа қатысуы, белгіленген мерзімде өздік жұмыстарын орындауы, сабақ барысындағы ауызша немесе жазбаша жауаптары, сонымен қатар аралық бақылау нәтижесі ескере отырып қойылады.
Аралық аттестация қорытындысы студенттің сабаққа қатысу, өзіндік жұмысты уақытылы орындауына, сабақ кезіндегі ауызша және жазбаша түрдегі жауабына және аталған аралық бақылаудың нәтижесіне байланысты шығарылады.
Егер студент белгіленген мерзімде сәйкес келетін мекеменің растайтын құжатымен денсаулық жағдайына немесе басқа да дәлелді себептермен сабақ босатып, аралық бақылауды тапсыра алмаған жағдайда, студент аралық бақылауды индивидуалды түрде тапсыруға құқылы.
Кез-келген көшіру немесе плагиат (дайын тапсырмаларды көшіру, қолдану және басқа студенттің тапсырманы орындауы) жазасы аудиториядан шығару немесе бағасын «қанағаттанарлықсыз» деп тану түрінде болады.
Сабақ жүру барысында ұялы телефондар өшіріледі.
4 Бағалау саясаты
Басқа кредиттерден тәуелсіз әр пәнге бір академиялық кезең үшін 600 балл бөлінеді (1-7 апта – 270 балл және 30 балл сабаққа қатысқаны үшін, 8-15 апта – 270 балл және 30 балл сабаққа қатысқаны үшін).Апта және білімді бақылау түрлері бойынша балл бөлу 3-кестеде көрсетілген.
3 - кесте
Апта №
|
Практикалық, сабақтардың және БӨЖ тақырыптары
|
Білімді бақылау түрі
|
Барлық балл
|
1
|
2
|
4
|
3
|
1-7
|
1-7 апта аралығындағы барлық аудиториялық сабақтарға қатысу
|
Оқытушы тек білім алушының сабақта жоқ екендігі туралы фактіні ғана тіркейді
|
30
|
Зертханалық сабақтар, тәжірибелік сабақтар, семинар, БӨЖ
|
1
|
Моногибридті будандастыру
|
|
|
2
|
Дигибридті будандастыру
|
ауызша
|
30
|
3
|
Талдаушы және қайыра шағылыстыру
|
ауызша, тест
|
|
4
|
Комплементарлық әреккеттесу
|
ауызша
|
30
|
5
|
Эпистаз.
|
ауызша
|
|
6
|
Полимерия.
|
|
30
|
|
Митоз. Митоздың биологиялық маңызы.
Мейоз. Мейоздың биологиялық маңызы
|
|
60
|
|
Моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздері
|
|
60
|
7
|
1 Аралық бақылау
|
ауызша, есептерді шығару
|
60
|
1-7 апта аралығындағы оқу нәтижелері бойынша балл қорытындысы
|
30+270=
300
|
8-15
|
8-15 апта аралығындағы барлық аудиториялық сабақтарға қатысу
|
Оқытушы тек білім алушының сабақта жоқ екендігі туралы фактіні ғана тіркейді
|
30
|
Зертханалық сабақтар, практикалық сабақтар, семинар, БӨЖ
|
8
|
Жыныс бойынша ажырау және жынысты анықтаудағы хромосоманың ролі. Жыныспен тіркескен белгілердің тұқым қуалау ерекшеліктері. Жыныс хромосомалары тарамаған кездегі тұқым қуалау.
|
|
|
9
|
Тіркесу және кроссинговер. Тіркесіп тұқым қуалау құбылысы. Генетикалық карталар құрастыру.
|
ауызша
|
15
|
10
|
Адам генетикасын зерттеу әдістері. Шежіре әдісі.
|
ауызша, тест
|
15
|
11
|
Егіздік әдіс. Популяциялық әдіс
|
ауызша
|
15
|
12
|
Өзгергіштік классификациясы. Генотиптік өзгергіштік. Фенотиптік өзгергіштік.
|
ауызша
|
15
|
13
|
Мутациялық өзгергіштік. Гендік мутациялар. Хромосомалық мутациялар. Геномдық мутациялар.
|
ауызша, тест
|
15
|
14
|
Модификациялық өзгергіштік. Заңдылықтары.
|
ауызша
|
15
|
|
Жыныс хромосомалардың ажырамауы және жыныспен тіркес тұқым қуалаудың қалыпты жағдайдан ауытқуы
|
|
60
|
|
Спонтанды және индукцияланған мутагенез
|
|
60
|
15
|
2 Аралық бақылау
|
ауызша, есептерді шығару
|
60
|
8-15 апта аралығындағы оқу нәтижелері бойынша балл қорытындысы
|
30+270=
300
|
Емтиханның қорытынды баллы
|
|
400
|
Академиялық кезең үшін қорытынды балл
|
|
1000
|
Оқытушы баллды бөлу бойынша мәліметтерді электронды журналға енгізеді.
Білім алушы пән бойынша емтиханға кіруге егер оның пәннің пререквизиті болып табылатын семестрде жинаған жиынтық рейтингтік баллы 300-ден-600 баллды құраса және пән бойынша академиялық қарызы болмаған жағадайда ғана рұқсат етіледі.
Білім алушы пән бойынша емтиханға егер, семестрде жинаған жиынтық рейтингтік баллы 300-ден-600 баллды құраса және пәннің пререквизиті болып табылатын пән бойынша академиялық қарызы болмаған жағадайда ғана кіруіне рұқсат етіледі.
Пән бойынша емтихан бағасы ең жоғарғы оқу үлгерімі көрсеткіштері бойынша анықталады: қорытынды аттестация (60%), емтихан (40%), барлығы 100%. құрайды.
Пән бойынша білім алушылардың білім сапасын бағалау шкала бойынша анықталады (4-кесте).
4 – кесте
Білімді бағалаудың көпбаллды әріптік жүйесі
Әріптік жүйе бойынша бағалау
|
Баллдардың цифрлық эквиваленті
|
Пайыздық мазмұны
|
Дәстүрлі жүйе бойынша баға
|
А
|
4,0
|
95-100
|
Өте жақсы
|
А-
|
3,67
|
90-94
|
В+
|
3,33
|
85-89
|
Жақсы
|
В
|
3.00
|
80-84
|
В-
|
2,67
|
75-79
|
С+
|
2,33
|
70-74
|
Қанағаттанарлық
|
С
|
2,00
|
65-69
|
С-
|
1,67
|
60-64
|
Д+
|
1,33
|
55-59
|
Д
|
1,00
|
50-54
|
F
|
0,00
|
0-49
|
Қанағаттанарлықсыз
| 5 ӘДЕБИЕТ ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ-РЕСУРСТАР 5.1 Негізгі әдебиеттер
5.1.1 Ватти К.В., Тихомирова М.М. Руководство к практическим занятиям по генетике. Изд. 2-е – М; Просвещение, 1979.
5.1.2 Лобашев М.Е., Ватти К.В., Тихомирова М.М. Генетика және селекция негіздері. – Алматы , 1985.
5.1.3 Берсімбаев Р.І., Мұхамбетжанов К.Қ. Генетика. Алматы, 2002
5.1.4. Сартаев А.С., Жексембиев Р.К., Генетикадвн зертханалық жұмыстар және дала практикумы, Алматы, 201
5.2 Қосымша әдебиеттер
5.2.1 Кочергин Б.Н., Кочергина Н.А. Задачи по молекулярной биологии и генетике. Минск, 1982.
5.3 Интернет-ресурстар
5.3.1 bio.bsu.by
5.3.2 bookre.org
Достарыңызбен бөлісу: |