Пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «химия есептерін шығару әдістемесі»
жүктеу/скачать 4,92 Mb.
|
285b4f1b-dc71-11e4-b960-f6d299da70eeУММ ХЕШ (2)
| Эквивалент деп берілген қышқылдық-негіздік реакцияда сутектің 1 катионына, немесе берілген тотығу-тотықсыздану реакциясында 1 электронға сәйкес шартты немесе нақты бөлшекті айтады.
Бөлшектің берілген кышқылдық-негіздік реакцияда сутектің бір катионына сәйкес, немесе берілген тотығу-тотықсыздану реакциясында / электронға сәйкес келетін үлесін эквиваленттік фактор, fэкв деп атайды. Эквиваленттік факторды берілген реак-цияның стехиометриясы бойынша анықтайды. Заттың эквивалентінің 1 моль мөлшерінің массасын оның эквивалентінің молярлық массасы деп атайды. Оның өлшем бірлігі де г/моль. Күрделі заттың эквиваленттік массасын есептеу негізіне оның массалық бірлікпен алынған (г/моль) молярлік массасы алынады. Мы-салы, НСІ, Н2S, NH3, СН4 қосьшыстарында хлордың, күкірттің, азоттың, көміртектің эквиваленттері 1 мольға, 1/2 мольға, 1/3 мольға, 1/4 молъға тең. Демек, келтірілген мысалдарда эквиваленттік масса-лар былай болады: хлор=35,45 г/моль, күкірт - 32/2=16 г/моль, азот -14/3=4,67 г/моль, көміртек - 12/4=3 г/моль. Оксидтің эквиваленттік массасы массалық бірлікпен алынған оның молярлық массасының, металдың валенттілігі мен оның атомдар саны арасындағы көбейтіндіге бөлінген теңдеуге тең. Гидроксидтің эквиваленттік массасы оның молярлық массасы-ның металдың валенттілігіне немесе гидроксил топтарының са-нына бөлінген теңдеуге тең. Қышкылдың эквиваленттік массасы оның молярлық массасының қышқылдың негіздік санына бөлінген теңдеуге тең. Түздың эквиваленттік массасы оның молярлық мас-сасының, металдың валенттілігі мен атомдар саны арасындағы көбейтіндіге бөлінген теңдеуге тең. Көптеген тәжірибелік деректер эквиваленттер заңын түжы-рымдауға мүмкіншілік берді: заттар эквиваленттеріне сәйкес мөлшерде бірімен-бірі өзара әрекеттеседі. Кәзіргі уақытта химияда эквиваленттік көлем деген үғым кеңінен қолданылып жүр. Бүл көлем қалыпты жағдайда алынған заттың эквивалентінің алатын орыны. Мысалы, оттектің эквива-лентті көлемі 5,6 л, ал сутектікі - 11,2 л. Сондықтан кейбір есептерді шығарған кезде эквиваленттер заңының басқа түжы-рымын қолданған ыңғайлырақ болады. Өзара әрекеттесуші заттардың массалары (көлемдері) олардың эквиваленттік массаларына (көлемдеріне) тура пропорционал. Мысалдар келтірейік: Мынадай реакция үшін "А + В = С + Д" Эквиваленттің молярлы концентрациялық теңдеуі Берілген реакция үшін, эквиваленттер заңының математика-лық теңдеуінің түрі мынадай: Осындағы: пэи1 (А, В, С, Д) - берілген затың эквивалент массасы. жүктеу/скачать 4,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|