Пму ұс н 18. 2/05 Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Зертханалық қондырғы және өлшеу әдісі
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жұмысты орындау тәртібі
Зертханалық қондырғы және өлшеу әдісіШтангенциркуль – біреуі сызғышпен бекітілген, ал екіншісі сызғыш бойымен еркін қозғала алатын екі аяғы бар металл сызғыштан тұратын өлшеу құралы (12.3 сурет). Қысқыш бұрандалы жабдықталған қозғалмалы аяғында нониус орнатылған. Аспаптың нөлдік көрсеткіші кезінде нониус нөлі негізгі шкала - масштаб нөліне сәйкес келеді. Өлшенетін объект штангенциркульдің қозғалмайтын және нониус-бұрандамен бекітіледі. Негізгі шкала бойынша денемен алынатын бүтін бөліктердің санын анықтап, негізгі шкаланың қандайда бір бөлігіне неғұрлым жақын орналасқан нониустың бөлігінің нөмірін белгілеп алып, (3) формула бойынша объекттің өлшемдерін анықтайды. 12.3 суретте келтірілген мысалдағы дененің өлшемі, көрсетулерге қарағанда мынаған тең L=1+K. 
Микрометр – шомбал металды құлақ (массивная металлическая скоба) (12.4 сурет). Ол келесілерден құралады: қозғалмайтын тірек «а», микрометрлік бұранда «б»; сызықты шкала «в», ол жоғарғы және төменгі болып бөлінеді, сонымен бірге жоғарғы бөліктер төменгі бөліктерді қақ ортасына бөледі. 12.4 суретте дағырында 50 бөлігі бар бұрандасының қадамы 0,5 мм болатын микрометр көрсетілген. Дағырдан солға қарай 2 толық және 0,5 бөлік анық көрініп тұр, сондықтан, объекттің өлшемі келесідей болады 2 мм +0,5 мм + 0,24 мм = 2,74 мм (7) Өлшеніп отырған денені бірқалыпты қыспау қателердің басты көз болып табылады. Осы қателікті жою үшін микрометр қатты қысуды болдырмайтын тетікпен жабдықталған. Мұндай тетіктердің жұмысы бұранда стержені мен бұранданы бұратын «г» бас (головка), арасындағы үйкеліске негізделген. Қысылған кезде әлсін шерту естіледі. Осы шертуден кейін «г» өзі ғана бос сатыры естіледі де айнала береді. Осы кезде дағырға тиісуге болмайды. Жұмысты орындау тәртібі:өткізгіштің l ұзындығын штангенциркульмен, D диаметрін микрометрмен кем дегенде бес рет өлшейді; осы шамалардың арифметикалық орташаларын есептейді   (8)
өлшеулердің n санына  =0,95 сенімділікте t(n) Стьюдент коэффициентін қолдана отырып  және  абсолют қателіктерді келесі формулалар бойынша анықтайды
 және  (9)
өткізгіштің кедергісінің орташа мәнін есептейді  және -дің сандық мәндерін ең дәл емес көбейткіштің санынан бір цифрға көп болатындай етіп дөңгелектейді.
тікелей өлшеулердің қателіктері бойынша кедергінің салыстырмалы  және абсолют  қателіктерін есептейді
 және  (10)
өлшеулер мен есептеулердің нәтижелерін төмендегі кестеге енгізеді
жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
м
м
м
м
, Ом
, %