-дәріс. Атомдардың рентгендік спектрі

Атомның ішкі электроны жұлып шығарылсын дейік. Осы жағдайда сыртқы электрон төмен секріп түсіп, ішкі электронның орнын басқан болсын; сонда энергиясы әдеттегіден мың есе басым фотон шығарылған болар еді. Бұл фотонның толқын ұзындығы кқрінетін жарықтың толқын ұзындығынан жүздеген немесе мыңдаған есе қысқа болар еді. Толқын ұзындығы 0,01 <λ<10 нм аралығында болатын осындай фотондар рентген сәулесі деп аталады.

Рентген сәулелері жылдам электрондармен қатты нысаналарды атқылаған кезде пайда болады. Рентген сәлелерін алу үшін арнаулы рентген түтікшесі қолданылады. Сондай рентген түтікшелердің сыртқы түрі және схемасы 15.1-суретте көрсетілген.

Түтікшенің катоды мен аноды арасындағы потенциалдар айырмасын өзгерте отырып, әлгі термоэлектрондардың жылдамдығын, демек кинетикалық энергиясын өзгертуге болады. Сөйтіп түтікшенің жұмыс істеу режимін қалауымызша өзгертіп, рентген сәулелерін әр түрлі жағдайларда қоздыруға болады. Қоздырылу жағдайларына қарай рентген сәлелері тежеулік (тормозное) рентген сәулелері және сипаттамалық (характеристическое) рентген сәлелері деп екіге бөлінеді.