Психология
идеализм мен материализм
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| идеализм
мен материализм — пайда болды. Идеалистер психиканы болмыс бастауы, өз бетін- ше жасайтын, материяға төуелсіз, белгісіз бір зат деп қарас- тырды. Ал материалистік танымда психика туынды, материяға тэуелді құбылыс. Идеалистік бағыт өкілдері материяға қатысы жоқ ерекше рухани бастаманың барын мойындап, психиканың эрекеті тән- сіз, мэңгі жойылмас жанның көрінісі деп біледі. Ал барша заттасқан дүние мен үдерістер, оларша, біздің түйсігіміз бен елестеріміздің нәтижесі. Идеализм бастауы адамдардың өз дене құрылымы мен қыз- меті жөніңде дұрыс танымы болмаған, психикалық күбылыс- тарды адам дүниеге келуімен тэнге еніп, оның өлуімен үшып кететін жан және рух эрекеті деп ойлайтын заманда пайда болған. Жанды бастапқыда адамның эртүрлі мүшелерінде жасайтын ерекше бір жұқа зат не тіршілік иесі деп білген. Діннің пайда болуымен жан «ол дүниемен» байланысты, кѳрінбейтін эрі мәңгі жасайтын, тәннің ѳзгеше бір екінщі баламасы — рухтық зат деп танылды. Бар әлемнің бастаушысы идея, рух, сана, ал материя осылардан туындайды деп есептеген әртүрлі идеалистік бағыт- тар қанат жайды. Адам психикасы — рухи өмірдің кѳрінісі, соңдықтан ол материалдық дүние заңдылықтарына бағынбайды деп санаған идеализм мен діни догматтар адам жан дүниесін материалистік тұрғыдан түсіндіруге ұмтылған ғылыми ой- пікірлерді көп ғасыр кейінге ысырып тастады. Жан жөніндегі танымдар қандай қүбылыс-өзгерістерге енге- німен өмірлік іс-әрекеттің қозғаушы күші -— жан деген түжы- рымға ешбір шүбә келтіре алмады. Тек ХҮІІІ ғ. психология білімінің дамуында Рене Декарт жаңа дәуір есігін ашты. Ол адамның ішкі мүшелері ғана емес, тіпті дене жүктеу/скачать 10,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|