Психологияның ғылым ретінде қалыптасуы
Жоспары:
1.Психология туралы түсінік.
2.Психология даму кезеңдері.
3.Психологияның зерттеу әдістері.
4.Ғылым ретінде қалыптасуы.
Бірінші психикалық түсініктер Грецияда, Египетте, Римде, Қытайда пайда бола бастады. Ерте заманда психика жөніндегі түсініктер аналистік сипатта болды.
Дуализм – жан мен тән бөлек құбылыс.
Анализм - әр заттың жаны бар.
Гелозоизм – психика барлық материалдарға тән.
Гераклит : дүниедегі заттар мен құбылыстар әр уақытта өсуде, өнуде болды.
Демокрит: психикалық процестер көзге көрінбейді, олар ұсақ атомдар әсерінен пайда
болды.
.
Психология ғылымы ежелгі грецияда Философия ғылымының ауқымында дүниеге келген ғылым.
Оның атасы Аристотель.
Психология термині гректің ПСЮХЕ-жан, ЛОГОС-ілім, ғылым деген сөзден шыққан, яғни жан туралы ілім дегенді білдіреді.
Аристотель – жан мен тәнді екіге бөлуге болмайды. Ол біртұтас процесс. Тән организм болса, жан – сол организмнің мазмұны.Ол жанды 3-ке бөледі: жәндіктер, жануарлар, адамдар жаны.
“Психология” терминінің бірінші қолданылуы 1590 жылы Неміс схоластик пәл сапасышы Рудольф Гоккельге беріледі.
Психология-адамның жеке бірлік ретіндегі
психикасын,өзінің сан-алуан сезім,
аффективтік интеллектуалды,т.б. туа
біткен функцияларымен бірге сыртқы
ортамен өзара әрекетін кейде адам мінез-
құлығын да зерттейтін ғылым.
Психолгияның негізгі мақсаты-психиканы
субьективттік структураның, сыртқы ортаны
байымдаумен, елестетумен жұптасқан
айрықша іс-әрекеттің негізі ретінде
зерттеу.
Психика дегеніміз-қоршаған ортадағы кез-келген заттар мен құбылыстардың мидағы бейнесі, яғни кез-келген қоршаған ортадан келген ақпарат бейнеленіп, жазылып отырады.
Психика мидың қасиеті болып табылады.Ми мен психика әр уақытта байланысты. Адамның бас миында 15 милиардтан астам нерв талшықтары орналасқан.
Адамның бас миы 4 бөліктен тұрады:
Желке – адамның көру мүмкіншілігін қамтамасыз етеді.
Самай – естуді қамтамасыз етеді.
Маңдай – адамның оқу, жазу процестерін реттейді.
Төбе – қимыл-қозғалыстарды реттейді.
Психологияның тарихы 2 үлкен кезеңге бөлінеді
Көш атасы Аристотельден басталатын тарихы 2500ж.созылған теориялық кезең
1879ж.немістің Лейпциг қаласында
Вильгелм Вундт алғаш рет лабаротория ашады. Осы кезеңнен бастап психология ғылымға айналды.
Этимологиялық деңгейде психология рух пен руханиятты зерттеу деп танылады.
Грекше мағынасында бұл зерттеу функциялары
Вегетативтік(жан дүниесі мен рухани болмысы)
Интеллективтік
(ақыл-ой)
Сезімдік(ниет-пиғыл,байым,әрекет)
Психологияның зерттеу объектісі
Мінез-құлық пен оның қалыптасуы
Ойлау үдірістері
Змоциялар мен пейіл
тұлға
Адамдар арасындағы қарым-қатынастар
Психологияның зерттеу әдістері
негізгі
бақылау
эксперимент
тікелей
жанама
табиғи
лабароториялық
қосымша
анкета: ашық және жабық
әңгімелесу
сауалнама
өмірбаян
социометрия
Психологияның салалары және тармақтары
Педагогикалық психология
Жас ерекшеліктік психологиясы
Зоопсихология
Әлеуметтік психология
Арнаулы психология
Еңбек психологиясы
Тифло(көз)
Сурдо(құлақ)
Олигофрено(Ақыл-ес)
Психология ғылым:
Психологиялық лабораторияларды жарату бұл методологияға сүйенген адамдарға психологиялық ғылым расында бар нәрсе екендігін тұжырымдайды.
Психология көне әрі жас ғылым. Оның мыңжылдық өткені бола тұрса да, келешегі де зор. Оның жеке ғылыми пән ретінде таралуына жүз жылға жетер-жетпес уақыт болды, бірақ басты мәселесі, философия пайда болғаннан бері, философиялық ой ретінде кездеседі
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Алдамұратов Ә. “Жалпы психология”,Алматы 1996 жыл
2.Сәбет Бап-Баба “Жалпы психология”,Алматы 2007 жыл
3.Жарықбаев Қ.Жантану негіздірі,Алматы 2002 жыл
4.Интернет.
Достарыңызбен бөлісу: | 
